آلبرت انیشتین
آلبرت انيشتين كه انقلاب و تحولي عظيم و بزرگ در علم فيزيك بوجود آورد در سال 1879در شهر اولم آلمان به دنيا آمد. دوران كودكي را در مونيخ گذرانيد ؛ و در همين شهر بود كه يك روز پدرش براي او قطب نمائي آورد. موقعي كه عقربه قطب نما بحركت در آمدو به طرف شمال گرائيد آلبرت چنان به هيجان آمد كه ديگر براي او قطب نما يك بازيچه نبود بلكه معجزه مي نمود.
براي او خيلي زود بود كه اصل مغناطيس را درك كند ولي در عالم كودكي بفراست دريافت كه در آستانه جهاني مرموز و پر از اسرار قرار گرفته و زماني كه مادرش براي او روي پيانو سونات هاي موزات و بتهون را مي نواخت باز به او هيجاني دست ميداد و به عالم روياهاي شيرين فرو مي رفت ويولون را نزد مادرش فرا گرفت و تا پايان عمر نواي شيرين و حزن انگيز ويلون مايه تسلاي روح او مي بود. انيشتين كودكي مي بود با خصوصيات شگفت انگيز، خيلي دير زبان باز كرد و از همان كودكي هميشه در افكار دور و دراز غوطه ور بود و كمتر با ساير بچه ها معاشرت مي كرد ؛ در مدرسه چندان پيشرفتي نكرد و حتي به او لقب نابغه كند ذهني دادند.
انيشتين اغلب تنها بود و دائما كتاب ميخواند ؛ دوستان واقعي او اقليدوس ـ نيوتون ـ اسپينوزا و دكارت بودند و اغلب آثار اين دانشمندان و فلاسفه را قبل از آنكه به پانزده سالگي برسد خوانده بود و از بين شعرا به آثار ادبي شيلر ـ گوته و دوهانيه و در بين موزيسين ها به موزارت و بتهون و باخ علاقمند بود.
در شانزده سالگي پدرش علاقمند بود كه او مهندسي برق را فرا گيرد ولي آلبرت به رياضيات علاقه فراوان داشت و بر خلاف ميل پدرش در امتحانات ورودي آكادمي پولي تكنيك زوريخ شركت كرد تا در رشته رياضيات فارغ التحصيل گردد و چون در فرا گرفتن زبان استعداد نداشت در امتحان خارجي رد گرديد و مجبور شد از نو امتحان بدهد.
فيزيك و رياضيات
بعد از فراغت تحصیل در آکادمی مزبور انیشتین تصمیم گرفت معلم ریاضیات و فیزیک بشود ولی به عنوان معلم موفقیت زیادی نسیبش نشد. او که در درجه اول یک محقق و یک کاشف بود حوصله آنرا نداشت که قسمت اعظم اوقات خود را صرف تعلیم و تدریس بنماید از این رو مجددا گوشه انزوا را در پیش گرفت و غرق مطالعه آثار علمی و فلسفی گردید ؛ و در بین دانشمندان شدیدا تحت تاثیر پوزیتیسم باخ و تحول و تکامل داروین قرار گرفته بود.
بد بینی متدیک شوپنهاور را مکرر می خواند و در بین رمانها به برادران کارامازوف و داستایوسکی علاقه زیادی داشت و آن را بزرگترین رمانی که تا حالا نوشته بود می انگاشت.
انتشار اولین تئوری
پس از اینکه انیشتین متوجه گردید در امر تدریس علاقه و استعداد ندارد ؛ در اداره ثبت اختراعات برن مشغول کار شد و در حین اشتغال وقت کافی پیدا کرد تا برای حل معمای جهان معادلات بغرنج ریاضی را حل کند و اولین رساله علمی خود را مرقوم دارد و نوشه خود را به دوست ریاضی دانش میلوا ماریک که بعدا همسر او گردید نشان داد و بتشویق او آنرا در یک مجله علمی به چاپ رساند و همین مقاله بود که غوغایی در عالم بپا کرد و نام انیشتین را بر سر زبانها انداخت.
انیشتین در آن مقاله نظریه نسبیت را تشریح کرد و برخی از نظریات نیوتن را با ذکر دلائل علمی رد کرده بود و به ثبوت رسانیده بود که جهان سه بعدی نیست بلکه بعد چاهرمی هم وجود دارد و آن بعد زمان است ؟!
انیشتین در آن مقاله کوتاه و فشرده حقایقی گنجانده بود که عجیب تر از افسانه می نمود ! مثلا نوشته بود «ساعتی که در حال حرکت است کندتر از ساعتی که ثابت است کار می کند ؟!» و به عبارتی دیگر مسافری که با سفینه فضایی پس از یکماه ( طبق ساعت سفینه فضایی ) بزمین بر می گردد بیست سال از پدرش پیرتر خواهد نمود.
انیشتین ثبات نور را به ثبات رسانده بود ؛ از روی همین قرار قائده و قانون تبدیل ماده به انرژی را بوجود آورد، این قانون برای نخستین بار ماهیت منبع عظیم خورشید را توجیه نمود و ثابت کرد چنانچه حرارت حاصله از خورشید در نتیجه احتراق یک ماده سوختنی می بود در این صورت قرنها پیش خاموش می شد و حال آنکه چنین نشده و هنوز خورشید می تابد و میلیاردها سال دیگر هم خواهد تابید.
تبدیل انرژی به ماده و بالعکس
انیشتین ثابت کرد که ماده قابل تبدیل به انرژی و انرژی قابل تبدیل به ماده می باشد ؛ ولی ماده نه به وجود می آید و نه از بین می رود. انیشتین نتیجه محاسبات خود را به صورت فرمول زیر در آورد: E=MC2 یعنی انرژی برابر است با حاصلضرب ( جرم ) ماده در مجزور سرعت نور. از آنجا که سرعت نور برابر با 300 هزار کیلومتر در ثانیه است، لذا انرژی حاصله از مقدار کمی ماده بسیار زیاد خواهد بود ؛ بمب اتمی بر اساس همین نظریه ساخته شد.
نکته قابل توجه دیگر آن است که انیشتین در این مقاله اساسی ترین اکتشافاتی را که خودش در تئوری ریاضی «حرکت برونی و اثر فوتوالکتریک» بعمل آورده تشریح کرده است.
انیشتین در سال 1909 استاد دانشگاه زوریخ شد و سپس در دانشگاه آلمانی پراگ استخدام گردید. در سال 1913 پروفسور دانشگاه برلین و سپس رئیس موسسه کایزر ویلهلم و آنگاه عضو آکادمی علوم پروس گردید. انیشتین پس از روی کار آمدن حزب نازی در آلمان به آمریکا مهاجرت کرد و استاد دانشگاه پرینستون ( نیوجرسی ) گردید و تا پایان عمر یعنی تا سال 1955 در نیوجرسی به سر برد.
آثاری که انیشتین از خود به یاد گذارد:
انیشتین آثار معدود ولی بسیار مهم از خود بر جای گذاشته که قسمتی از آنها را در زیر آورده ایم:
- معنی نسبیت ( 1923 )
- سازندگان جهان (1933 )
- چرا جنگ ؟ با همکاری زیگموند فروید
- جهان آنطور که من می بینم ( 1934 )
- تحول و تکامل فیزیک ( با همکاری تئویلد اینفلد )
- اثل نسبیت
- زمان، مکان و قوه جاذبه
- نیرو و نسبیت
- روش فیزیک نظری
خدمات مهمی که انیشتین برای جهان علم نموده بشرح زیر خلاصه می شود:
- نظریه نسبیت را به صورت فرمول در آورد.
- یک اساس ریاضی برای ساختمان جهان پی ریزی کرد.
- نظریه میدان جاذبه در رشته مسلسل زمان و مکان را جایگزین نظریه جاذبه نیوتن کرد.
یکی از سه دانشمند بزرگ روزگار آلبرت انیشتین شناخته شده است ؛ که آن دو دانشمند دیگر جهان ارشمیدوس و نیوتن بوده اند.
ولی مقام برجسته آلبرت انیشتین محدود به جهان دانش نبود ؛ او به عنوان یک انسان همان قدر بزرگ بود که به عنوان یک فیزیکدان ؛ او مردی بود به معنی حقیقی وارسته ؛ قانع و متواضع، علاقه زیاد به بهبود کلی وضع بشر داشت و آرزو می کرد که اختلافات بطور مسالمت آمیز رفع شده و عدالت اجتماعی در سراسر جهان حکمفرما گردد ؛ چون فکر او محدود به حدودی نبود و با بینهایت سر و کار داشت ؛ و اغلب نقات از خود بی خود می شد ؛ لباس بسیار ساده بر تن می کرد و اغلب بدون جوراب و حتی بدون کفش از خانه بیرون می آمد ؛ اطرافیانش مجبور بودند چون طفلی از او مواظبت کنند ؛ زیرا او را بیدار نمی کردند همچنان می خوابید و اگر غذایش نمی دادند همچنان گرسنه می ماند.
در پایان قطعه بنام پیام به انیشتین که استاد شهریار استاد معاصر ما سروده در زیر آورده می شود:
«خلاء با سرعت نوری که داری در نوردیدی زمان در جاودان پی شد مکان در لامکان طی شد حیات جاودان کز درک بیرون بود پیدا شد نشان دادی که جرم و جسم چیزی جز انرژی نیست اتم تا می شکافد جزو جمع عالم بالاست بچشم موشکاف اهل عرفان و تصوف نیز جهان ما حباب روی چنین آبرا ماند من تا خوانده دفتر هم که طفل مکتب عشقم جهان جسم موجی از جهان روح می بینم» «استاد شهریار»
لذا آلبرت انیشتین بزرگترین متفکر عالم فیزیک و ریاضی و اولین محقق درباره اتم و بانی تحقیقات درباره بمب اتمی را بعضی فرشته و بعضی دیو و برخی او را بزرگترین خدمتگذار بشر و عده ای بزرگترین دشمن بشریت دانسته اند، اما به هر حال او یکی از اعجولبه های روزگار و در دنیای خود بزرگترین بود.
آفریننده و پایه گذار تابناکترین و زیباترین روزهای آینده بشر به شرط استفاده مفید و مثبت از انفجار اتم می باشد، اما متاسفانه…. دیدیم که از اختراع او اکتشاف او ابر قدرتها چه استفاده هایی کردند ؟
«روزهایی و زمانی که طبیعت سرکش نفس مقهور اراده و عقل آدمی شد ؛ در عین حال مردی که جهان را با تمام زیبایی ها و طراوت آن باغچه های معطرش که می شکفد و هر سحر با ژاله تن می شوید، با اختراعش در استفاده منفی بر علیه انسان در یک لحظه بفنا و نابودی می کشاند ؛ کودکان را به خاکستر تبدیل می کند ؛ و شیر مادر را به زهر قتال و کشنده ای بدل می نماید» بنابراین از یک طرف پیامبر صلح و آزادی و از طرفی دیگر دیو عفریت جنگ و آتش و خون می باشد، با اینهمه قدرت متضاد او دیو است یا فرشته ؟
انیشتین با تئوریت نسبیت خود ؛ نه تنها مایه بسیاری از تفکرات فلسفی را از اعتبار انداخت، بلکه با این تئوری که هنوز بسیاری از خواص دانشمندان که قادر به درک و استنباط آن نیستند در جهان دانش نیز تحولات شگرفی پدید آورد.
نابغه و فیزیکدان بزرگ ؛ بلکه بزرگترین دانشمند محقق در اتم در ساعت هفت و پانزده دقیقه صبح 18 آوریل سال 1955 میلادی در آمریکا دور از زادگاه خود در گذشت ؛ در حالی که هیچ کس نمی توانست در آخرین لحظات زندگی او اندیشه های مغزی بزرگ این نابغه 76 ساله را که چند لحظه دیگر به کلی از کار می افتاد خاموش می شد بخواند!
آلبرت انیشتین نابغه قرن ما ( قرن بیستم ) زمان و فضای مطلق ؛ همه چیز مطلق را بی اعتبار می کند و محکمترین تئوریهای علمی زمان یعنی: «فرضیه جاذبه عمومی نیوتن را مورد حمله قرار می دهد و آنرا بی اعتبار می کند». انیشتین در سال 1921 به دریافت جایزه نوبل مفتخر گردید و در اواخر جنگ بین المللی دوم به آمریکا عزیمت نمود و دولت آمریکا از وجود وی در ساختمان بمب اتمی استفاده کرد که نتیجه و ثمره منفی آن برای بشریت بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی ژاپن بوده است ؛ تا بعد از این چه شود؟
نوشته شده در 20 خرداد 1400
همچنین ببینید 