مقدمه

     به راستی در امتحان گرفتن از بچه ها چه هدفی را دنبال می کنیم؟ چه کسی را ارزیابی می کنیم؟ خودمان، دانش آموز، نظام آموزشی یا هر سه را؟ آیا به راستی آنچه در جریان یک آزمون کتبی دو ساعته، بالاترین امتیاز را می آورد، همان است که هدفهای آموزشی در مورد او بیشتر تحقق پیدا کرده است؟ آیا حقیقتا با این شیوه آنچه را که باید اندازه گیری کنیم، اندازه می گیریم؟ ما معلمان زمانی دانش آموز بوده ایم. در آن زمان خیلی خوب احسـاس می کردیم و باور داشتیم که بسیاری از ارزشهای خوب همان هایی هستند که قابل اندازه گیری نیستند، ولی امروز آن باور را فراموش کرده ایم. واژه ارزشیابی به معنای یافتن ارزشهاست. یافتن آنچه نه در زمان محدود، بلکه در فرآیند آموزش و تلاش برای یادگیری و آموختن حاصل می شود.

     هدف ارزشیابی خدمت به آموزش است ما نه در کمین نشستن برای غافل گیر کردن دانش آموز و محک زدن او با معیار آنچه «نمی داند». فرهنگ موفقیت را می توان به کاربرد روش صحیح در آموزش و ارزشیابی بر فضای کلاس غالب کرد.

     باید همواره به خاطر داشته باشیم که هدف نهائی آموزش تبدیل دانش آموزان به افرادی است که بتوانند هر زمان که لازم باشد، خودشان را ارزشیابی کنند. اگر دانش آموزان  ما زمانی که فارغ التحصیل می شوند، در تشخیص خوب و بد و حل مسائل روزمره زندگی خود به نظر دیگران متکی باشند، تمام مقوله های آموزشی ما زیر سوال می رود، زیرا به واقع اهداف عالی آموزش را گم کرده ایم.

     آیا بهتر نیست ما معلمان اندکی به خود آییم و درباره فلسفه، اهداف و نتایج و شیوه های ارزشیابی اندکی تامل و تفکر کنیم و به این سوال صادقانه پـــاسخ دهیم که چه چیـــزی می تواند در زندگی دانش آموز پشتیبان واقعی او باشد؛ دانایی، توانایی و کسب تجربه و مهارت یا یک دنیا محصولات غیر استفاده؟ آیا بهتر نیست که در اجرای ارزشیابی تحصیل، یک بعدی عمل نکنیم و صرفا به ارزشیابی دانش آموز نپردازیم.

مفهوم ارزشیابی

     ارزشیابی به طور ساده به تعیین ارزش برای هر چیزی یــادآوری ارزشی کردن گفته می شود. اما می توان تعریف جامع تری از ارزشیابی ارائه کرد. ارزشیابی به یک فرآیند نظام دار برای جمع آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته می شود به این منظور که تعیین شود آیا هدفهای مورد نظر تحقق یافته اند یا در حال تحقق یافتن هستند  به چه میزانی؟ (به نقل از سیف 1376)

     با توجه به تعریف فوق سنجش عملکرد یادگیرندگان و مقایسه نتایج حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری در این باره که آیا فعالیتهای آموزشی آموزگار و کوششهای یادگیرندگان به نتایج مطلوب انجامیده است و به چه میزانی (همان منبع ص 121)

تفاوت سنجش و ارزشیابی

     اصطلاحات ارزشیابی و سنجش به معانی مختلف در کشورها به کار گرفته می شود. در بعضی مواقع از هر دو اصطلاح در رابطه با امتحان گرفتن و نمره دادن استفاده شده است. در مواردی هم سنجش به معنای قضاوت در مورد برنامه درسی، مواد درسی، شیوه تدریس به کار می رود.

     به طور کلی می توان گفت: ارزشیابی یک فرایند نظام یافته (سیستمــــاتیک) برای جمع آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات است تا تعیین شود که آیا هدفهای مورد نظر تحقق یافته اند یا در حال تحقق یافتن هستند و به چه مقداری؟

     اصطلاح سنجش را بیشتر به معنی آزمودن و امتحان گرفتن به کار می برند و از اصطلاح ارزشیابی به معنای داوری در مورد نتایج سنجش دانش آموز. به عنوان مثال وقتی دانش آموز را با پرسشی مواجه می کنیم که پاسخ دهد و ما در مورد میزان آموخته های او قضاوت کنیم، پرسش همان «آزمون»، نمره ای که دریافت می کند «سنجش یا آزمودن» و قضاوت ما درباره نتایج آن «ارزشیابی» خوانده می شود.

مفهوم ارزشیابی معتبر

     علمای فن آموزش و ارزشیابی معتقدند که قبل از آن که معلم در طراحی یک سیستم ارزشیابی مستمر بکوشد، باید شیوه آموزش خود را اصلاح کند. آنان معتقدند که تنها زمانی معلم می تواند به شیوه معتبر ارزشیابی رو کند که شیوه آموزش او اعتبار داشته باشد. آنان برای چنین آموزشی ویژگیهای زیر را قائل هستند:

1- آموزش باید با پژوهش همراه باشد:

     دانش آموز هنگامی که عملا تحقیق می کند، در ساخت مفاهیم سهیم می شود. مثلا دانش آموز در درس تاریخ با کار پژوهشی خود بر اساس منابع معتبر، می تواند خود عقاید جدید کسب کند که گاه ممکن است با عقاید و باورهای حاصله متفاوت باشد.

2- آموزش باید سعی در تلفیق دانش داشته باشد:

     آموزش دانشهای مجزا و قطعه قطعه به دانش آموز باعث می شود تا او نتوانـــد از آموخته ها در زندگی روزمره خود که کاربرد تلفیقی آموخته را می طلبد، استفاده کند، درست همانطور که آموختن کلمات یک جمله به دانش آموز او را در جمله سازی و کاربرد آن کلمات توانا نمی کند. در حالی که اگر دانش آموز خود در تولید دانش (و نه یادآوری دانشی که دیگران تولید کرده اند) سهیم باشد، می توان امیدوار بود که آموخته ها را تلفیق کند و در زندگی به کار گیرد.

انواع ارزشیابی

     دکتر سیف (1380) ارزشیابی های آموزشی را به چهار دسته تقسیم و تعریف نموده است:

…

فهرست مطالب
مقدمه
مفهوم ارزشیابی
تفاوت سنجش و ارزشیابی
مفهوم ارزشیابی معتبر
انواع ارزشیابی
1- ارزشیابی آغازین
2- ارزشیابی تکوینی
3- ارزشیابی تشخیص
4- ارزشیابی تراکمی
رویکردهای مختلف در سنجش و ارزشیابی
الف) سنجش و ارزشیابی با رویکرد سنتی
ب) ارزشیابی مستمر
جایگاه ارزشیابی مستمر
نقش ارزشیابی مستمر در فعالیت در فرآیند آموزش چیست؟
ویژگیهای ارزشیابی مستمر چیست؟
اصول ارزشیابی مستمر (سازنده، پویا)
فنون مختلف ارزشیابی مستمر
فهرست مشاهدات
مزایای استفاده از فهرست مشاهدات
ویژگیهای یک فهرست مشاهده خوب
ارزشیابی پوشه ای (کارنما)
سازماندهی پوشه
شیوه ارزشیابی پوشه کار نما
معیارهایی برای ارزشیابی پوشه ای
نتیجه گیری
منابع و مآخذ

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 33 صفحه متن با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 6700 تومان می باشد، جهت پرداخت و دریافت مقاله روی تصویر زیر کلیک کنید.

همچنین ببینید

نوشته شده در 10 خرداد 1400