«سهراب سپهری»
آدم اینجا تنهاست
و در این تنهایی سایه نارونی تا ابدیت باقی است.
(سهراب سپهری در 15 مهر ماه 1307 در شهرستان کاشان متولد شد، پس از پایان تحصیلات دوره ابتدایی و متوسطه به دانش سرای مقدماتی تهران رفت و در خرداد ماه 1324 دوره دو ساله این دانش سرا را به پایان رساند در سال 1325 با استخدام اداره آموزش و پرورش کاشان در آمد و در همین سال نخستین شعرش را بنام بیمار در ماهنامه جهان نو منتشر شد در سال 1327 از آموزش و پرورش استعفاء داد و در امتحانات ششم ادبی شرکت و دیپلم ادبی گرفت و مهرماه همان سال در دانشکده هنرهای زیبای تهران به تحصیل پرداخت در همین سال در شرکت نفت استخدام شد و پس از یکسال استعفاء داد.
در خرداد 1332 دوره لیسانس دانشکده هنرهای زیبای تهران را در رشته نقاشی به پایان رساند و رتبه اول احراز به دریافت نشان درجه اول علمی نایل گشت. سهراب شاعری است توانا که درست حدود 30 سال کار و تجربه در زمینه شعر مجموعه نسبتاً عظیمی از خود به یادگار گذاشته که در نوع خود از بهترین نمونه های شعر معاصر می رود.) جهان سپهری جهانی است خاص که برای شناخت آن باید نخست با دیدگاه ها جهان بینی وی آشنا شد و سپس سعی کرد با دید او جهان را تماشا کند.
جهانی که صد البته برای همگان قابل لمس نیست و بخاطر همین شعرش را تنها اندکی می توانند دقیق درک کنند بعبارت دیگر سپهری شعر است خاص و تنها وعده معدودی از طیف شعر خوان ها که به نوعی با وی اشتراک معانی و مفاهیمی دارند، می توانند به شعرش نزدیک شوند و با آن ارتباط بر قرار کنند آن چه در دنیای خاص سپهری می گذرد چیزی نیست که برای همگان قابل دسترسی باشد
دغدغه سپهری دنیوی و مادی نیست از این رو با درد و رنج روزمره مردم و جامعه بیگانه است و در حقیقت سپهری درد بزرگتری دارد درد او شناخت جهان و حق و حقیقت او رسیدن به کند حادثه ها و رخداد های جاری جاودانه هستی است.
به همین دلیل به راحتی از کنار حادثه ها و رخداد های زندگی می گذرد و تلاش می کند مثل عارفی از سلوک دریافت و تزکیه نفس به جهان، که نگرشش، یک بعدی است. جهانی که در آن همه چیز زیبا و دوست داشتنی است ولی نباید فراموش کرد که سپهری برای رسیدن به جهان آرمانی خویش از همین جهان مادی و عام و همگانی می گذرد و دست به سفری طولانی می زنند که اثرش را در هشت بهشت او می توان یافت اولین کتاب شهر سپهری که نام مرگ رنگ در سال 1330 منتشر شد از نظرتان و فضا و مفاهیم و تعابیری است که در شعر معاصرینش می بینیم.
جهانی که شاعر در این شعرها به تصویرش نشسته، همان جهانی مادی و پیرامون است و غم و دردی اگر هست، غم و درد همین جهانی و مردم عادی است لذا مفاهیم و تصاویر ملعوس و قابل دسترس است ولی درست در دومین مجموعه شعرش با نام زندگی خواب ها که در سال بعد یعنی در سال 1331 چاپ و منتشر شد،
تحول عظیم و چشم گیری در شعر سپهری رخ می دهد. نخست شاعر وزن عروضی نیمای را کنار گذاشته و به شعر سپید روی می آورد دوم این که شعرهایی که او به تصویرش نشسته چندان با جهان مادی و بیرونی تطابق ندارد و برای نخسین با در این کتاب است که تصاویری چون دیوار رگ نفس، رنگ کنار شب، تلفی ادراک رو برو می شویم.
ابری در اتاقم می گرید
گل های چشم شبنم هایی می شکفد
در تابوت پنجره ام پیکر مشرق می لولد
مغرب جان می شکد می مرد
آواز آفتاب سومین مجموعه شعر سپهری است که با فاصله هشت سال از کتاب قبلی وی در سال 1340 چاپ و منتشر شده است این کتاب در برگیرنده 32 شعر است که یکی از آن ها آیینه در قالب شعر نیمایی و سه قطعه دیگر در قالب چاپار و بقیه در قالب شعر سپید و منشور است جستجوی شاعر برای راه یافتن به جان پناهی امن هنوز بجایی نرسیده و هنوز شاعر بین خواب و بیداری بر سرمی بردگاه خواب است و رویازده گاه بیدار است و حیرت زده.
ولی در نهایت اضطراب بنیادی سپهری در این کتاب همان تلاش برای رسیدن به راز هستی است و در این اندیشه مرتبت به راز هستی است که شاعر خود هستی و زندگی پیرامون را به کل از یاد می برد به همین دلیل من سپهری، منی نیست که بدی بهرما گردد و جانشین درمن جامعه شود. به خاطر همین جهان او همیشه جهان خاص سپهری است و من خواننده هرگز در این جهان احساس مشارکتی نمی کنم اندک اندک ترس، سرگردانی، حیرت، تردید رهایش می کند و ایمان و اعتقاد به آن برتر و او وجودش را پر می کند گر چه در کنار او نیز هنوز تنهاست
نزدیک تو می آیم، بوی بیابان می شنوم
به تو می رسم تنها می شوم کنار تو تنها می شوم
از تو تا اوج، زندگی من گسترده است از من تا من
تو گسترده ای با تو به راه افتاده به جلوه رنج رسیدم.
شرق اندوه، چهارمین مجموعه سهراب سپهری است که با فاصله 3 سال با مجموعه آواز آفتاب سروده شد همزمان با آن در سال 1340 چاپ و منتشر شده است منظومه صدای پای آب پنجمین شعر سهراب سپهری است که با فاصله سر سال پس از انتشار مجموعه شعر شرق اندوه سروده شد و در سال 1344 چاپ منتشر گردید این مجموعه در حقیقت شروع زندگی دیده ها و تجربه ها دیدگاه های شاعر است .
یا چنین دیدی است که سپهری به تشریح بینش و برداشت خود از زندگی می نشیند و در مصراح این منظومه نظرش را در مورد زندگی و آن چه در مورد زندگی حس می کند بیان می کند.
زندگی رسم خویشاوندی است
زندگی بال و پری دارد با وسعت مرگ
پرشی دارد با اندازه عشق
زندگی چیزی نیست که لب طاقچه عادت از یاد من و تو برود.
و در این توجه و بیان است که حتی با اصطلاحات ریاضی، هندسی روی می آورد تا بخوبی برداشت خود از زندگی را به مخاطبش منتقل سازد.
زندگی مجزود آیینه است
زندگی گل بتوان ابدیت
زندگی ضرب زمین در ضربان دل ما
زندگی هندسه ساده یکسان نفس ماست.
مجموعه شعر حجم سبز هفتمین شعر سهراب سپهری است که در سال 1346 و یکسال پس از انتشار منظومه مسافر چاپ و منتشر شده است در این کتاب شاعر جایگاه امن و زاویه دیدنش نسبت به جهان بیرونی، دیدی است از بالا به پایین، دیدی انتزاعی ذهنی که در چشم اندازش اتفاق چندان مهمی رخ نمی دهد طبیعت در آرامش و زیبای دلخواه به سر می برد و جانوران و گیاهان بی دغدغه به زندگی عادی خود ادامه می دهند اگر سخن از انسان و جامعه است، صرف هشدار و آگاهی اوست. انسان های بد چندان هم بد و خبیث و گناه کار بنظر نمی رسند.
و اهدای در لحظه
به سراغ من، اگر می آیید
پشت هیچستان جایی است
پشت هیچستان رگ های هوا پر قاصدهایی است
که خبر می آوردند از گل و اشره دورترین بوته خاک
روی شن ها هم نقش های سم اسب سواران ظریفی است که صبح
به سر تپه معراج شقایق رفتند
پشت هیچستان چتر خواهش باز است
تا نسیم عطشی در بن برگی بدود
زنگ باران به صدا می آید
آدم اینجا تنهاست و در این تنهایی
سایه نارونی تا ابدیت جاری است
به سراغ من اگر می آیید
نرم و آهسته بیایید مبادا که ترک بر داره
چینی نازک تنهایی من
درد ها آوایی است گر مرا می خواند.
رشته های بی کران، کوههای بلند عابرانی حیران که می دانم اولینشان هستم و نه آخرینشان خواهم بود تو نیز اولین و آخرین محراب بر ایمان نخواهی بود آری به سراغت می آیم می خواهم بدانم این پیر مغان با دید دیده که گوشه عزلت دنیا را برای خود جسته است کسی که برای دیدن دنیا توصیه می کند چشم هایمان را بشنویم و جور دیگر بنگریم رنگ خاموشی را در طرح لبانمان از میان می بریم و از معجزات چند چند مروارید بر می داریم و می خواهیم یکی در گلستانه دیگری شرق اندوه و من می پرسم خانه دوست نمی دانم چرا این راه آنقدر طولانی است؟
نگاهی به اطراف تا چشم کار می کند تنهایی دشت است و سایه های بی لک آن گرد باری آمد و رفت و از دور خانه ات پیدا شد جایگاهی که تو در آنجا سکونت گزیدی خوشحالی سرا پایم را فرا می گیرد دلم می خواهد با صدای بلند بگویم که آمدیم، قدم ها استوار تر می شود. قدمی دیگر بر می دارم از یکی می پرسم سهراب؟ او می گوید آنجاست نگاهم ارزان بر روی زمین می غلتند به کنارت می نشینم با شبنم دستهایمان سینه خاک گرفته خانه ات را پاک می کنیم و می گوییم بسم الله.
می گویی به سراغ من اگر می آیید نرم و آهسته بیایید مبادا که ترک بر دارد چینی نازک تنهایی من آرام و آهسته شقایق را کنارت می گذارم پس بر می خیزیم، سنگ ها، آب ها و امام زاده علی را قسم می دهم که کنارت باشند و همراهت. سهراب سپهری نقاشی معاصر 15 مهرماه سال 1307 دیده جهان گشود و در روز اول اردیبهشت ماه سال1359 چشم از عرصه گیتی فروبست 15 مهر ماه سال 1307 تولد در کاشان، خرداد ماه سال 1319 به پایان رساندند.
دوره 4 ساله ابتدایی در دبستان خیام کاشان خرداد ماه 1322 به پایان رساندن دوره اول دبیرستان در دبیرستان پهلوی سابق کاشان خرداد ماه سال 1324 به پایان دوره دو ساله دانش سرای مقدماتی پسران تهران، آذر ماه سال 1325 استخدام در اداره فرهنگ کاشان شهریور سال 1327 استعفاء از اداره فرهنگ کاشان شهریور سال 1327 شرکت در امتحانات ششم ادبی و گرفتن دیپلم کامل دوره دبیرستان مهر ماه سال 1327 آغاز تحصیل در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
سال 1327 استخدام در شرکت نفت تهران سال 1328 استعفاء از شرکت نفت پیش از 8 ماه کار سال 1330 انتشار ادبی مجموعه اشعار با عنوان مرگ سنگ، خرداد ماه سال 1332 به پایان رساندن دروه نظامی دانشکده هنرهای زیبای دریافت لیسانس احراز رتبه اول و دریافت نشان علمی درجه اول سال 1332 آغاز کار بعنوان طراح در سازمان همکاری بهداشت تهران سال 1332 انتشار دومین مجموعه اشعار با عنوان «زندگی خواب ها» آذر ماه سال 1333 آغاز کار در اداره کل هنرهای زیبا در قسمت موزه ها و تدریس در هنرستان های هنرهای زیبا.
مرداد ماه سال 1336 سفر دو ماه از پاریس به رم مرداد ماه سال 1339 مسافرت به توکیو برای آموختن فنون حکاکی روی چوب بازدید از شهرها و مراکز هنری ژاپن سال 1340 انتشار مجموعه دیگری از اشعار خود با عنوان شرق اندوه اسفند 1341 برگزاری نمایشگاه انفرادی در تالار فرهنگ تهران سال 1343 سفر به هند تماشای بمبئی بنارس، دهلی، آگره، غارهای آجنت، کشمیر سفر به پاکستان تماشای لاهور و پیشاور سفر به افغانستان اقامت در کابل و بازگشت به تهران.
1345 انتشار شعر بلند مسافر در قطعنامه آرش بهمن ماه 1346 برگزاری شب شعر سهراب سپهری در گالری روز ن بهمن ماه 1346 برگزاری نمایشگاه انفرادی در گالری سیحون تهران سال 1348 شرکت در فستیوال بین الملکی نقاشی در فرانسه و اخذ امتیاز مخصوص سال 1349 سفر به آمریکا و اقامت در لانگ آیلند شرکت در یک نمایشگاه گروهی در شهر بریچ همپتن بازگشت به ایران پس از 7 ماه اقامت در نیویورک سفر دوباره به آمریکا،
سال 1350 برگزاری یک نمایشگاه انفرادی در گالری نبس نیویورک بازگشت به ایران سال 1352 سفر به پاریس و اقامت در کوی بین الملکی هنرها، سال 1352 سفر به یونان و مصر بازگشت به ایران سال 1356 خرداد ماه انتشار هشت کتاب مجموعه اشعار منتشر شده سپهری به اضافه مجموعه ماهیچ، مانگاه توسط کتابخانه طمهوری تهران و تجدید چاپ و هشت کتاب، دی ماه سال 1358 مسافرت به انگلستان برای درمان بیماری سرطان خون اسفند ماه 1358 بازگشت به تهران.
رفته بودم سر حوض
تا ببینم شاید، عکس تنهایی خود را در آب
آب در حوض نبود
ماهیان می گفتند:
هیچ تقصیر درختان نیست
ظهر دم کرة تابستان بود،
پسر روشن آب، لب پا شویه نشست
و عقاب خورشید، آمد او را به هوا برد که برد
به درک راه نبردیم به اکسیژن آب
برق از پولک، رفت که رفت
ولی آن نور درشت، عکس آن میخک قرمز در آب
و اگر باد می آمد دل او، پشت چین های تغابل می زد
چشم ما بود. حوض شان بی آب است
روزنی بود به اقرار بهشت باد می رفت
تو اگر در تیش باغ خدا را به سر وقت چنار
دیدی همت کن من به سر وقت
و بگو ماهی ها خدا می رفتم.
صفحه اصلی سایت 
، مشاهده فهرست مقالات مشاهیر
نوشته شده در 24 بهمن ۱۴۰۰
یک تحقیق پر محتوا و عالی به صورت رایگان در اختیار شما محقق عزیز قرار گرفت، لطفا نظرت رو جهت تزریق انرژی مثبت به بنده اعلام کن 🙂