آسیای صغیر

«آسیای صغیر»

موقعیت جغرافیایی

     آسیای صغیر که خاک ترکیه امروزی را تشکیل می دهد از مراکز تمدن های کهن به شمار می رود. ترکیه نقطه تلاقی دو قاره مهم آسیا و اروپا می باشد. ترکیه در جنوب شرقی اروپا و غرب آسیا واقع شده است.

ترکیه از سه طرف به دریا احاطه شده است. حدود جغرافیایی آسیای صغیر در طول تاریخ به تدریج شکل گرفته است و با توجه به واژه های آناتولی، بلاد روم، روم شرقی، بیزانس می توان گفت که در ادوار مختلف گسترش متفاوتی داشته است، که این منطقه به 20 بخش آسیایی و اروپایی تقسیم می شود. قسمت آسیایی، آسیای صغیر (آناتولی) عبارت است از سرزمین آناتولی یعنی بخش آسیایی ترکیه.

از نظر این ترک ها این بخش، قسمتی از قلمرو کشورشان است که در شرق تنگه های بسفر و داردانل قرار دارد و فلات ارمنستان را در بر می گیرد. حدود جغرافیایی و قلمرو فضایی آسیای صغیر با آناتولی بیشتر قابل تطبیق است تا با روم شرقی زیرا آسیای صغیر و آناتولی مفهوم مکانی و جغرافیایی دارند، در حالی که نام های روم شرقی بیزانس دارای مفهوم سیاسی اند و به قدرت هایی گفته می شود که به تمام یا بخشی از این قلمروهای جغرافیایی حکومت داشتند.

شبه جزیره ی آناتولی که 97% خاک ترکیه را تشکیل می دهد در قاره آسیا واقع شده است و قسمت اروپایی ترکیه که با نام تراس شرقی، استانبول است که 3% خاک ترکیه را تشکیل می دهد. این دو شبه جزیره به وسیله دریای مرمره از یکدیگر جدا شده اند. این دریا از سمت شمال به وسیله ی تنگه بسفر به دریای سیاه و از سمت جنوب از طریق تنگه ی داردانل به دریای اژه و به دریای مدیترانه می رسد.

این کشور با دو کشور اروپایی (یونان، بلغارستان) و شش کشور آسیایی (آذربایجان، ایران، ارمنستان، سوریه، عراق و گرجستان) همسایه است. به دلیل چنین موقعیت جغرافیایی از یک طرف بر شرایط محیط طبیعی نظیر آب و هوا، پوشش گیاهی و شبکه آب ها اثر گذاشته است و نیز به دلیل این موقعیت محل برخورد فرهنگ مشرق زمین با فرهنگ اروپایی نیز می باشد. این برخورد فرهنگی در برخورد قدیمی، زبانی، دینی، مذهبی و هنری به خوبی نمایان است. نقش ارتباطی حاصل از این موقع جغرافیایی موجب شده است که آسیای صغیر سرزمین گذرگاه نیز نامیده شود.

جغرافیای طبیعی و زمینی

     به دلیل موقع جغرافیایی خاص در شکل گیری سیمای زیست و چشم انداز طبیعی این کشور متنوع است. آب و هوای آسیای صغیر و همچنین وضع ناهمواری ها بسیار متنوع است. فلات داخلی آن که توسط کوه های حاشیه ای احاطه شده است. تابستان های گرم و خشک و زمستان آن سرد است. سواحل دریای سیاه پر باران ترین نواحی این منطقه است و دمای آن اعتدال خاصی برخوردار است. به طور کلی آب و هوای دریای سیاه مرطوب و ملایم و دامنه تغییرات میانگین های دمای زمستانی و تابستانی زیاد نیست.

کناره های دریایی اژه و مدیترانه آب و هوای نوع مدیترانه ای دارند که به طور کلی از نظر منابع طبیعی نیز و محصولات دارای تنوع در محصولات کشاورزی است که انواع سبزیجات، غلات، پنبه و همچنین دانه های روغنی و انواع مرکبات از جمله تولیدات کشاورزی در ترکیه است. همچنین ترکیه دارای منابع معدنی غنی می باشد که تاکنون از آن ها بهره برداری کافی به عمل نیامده است. مواد معدنی که در ترکیه تولید می شوند، عبارتند از: آهن، سرب، قلع، جیوه، کرم، منگنز، مواد سوختی، ذغال سنگ.

موقعیت سیاسی و استراتژیک

     از لحاظ جغرافیایی سیاسی ترکیه دارای 70 استان می باشد که 4 استان آن در قسمت اروپایی ترکیه همان استانبول قرار گرفته است و بقیه در ترکیه آسیا قرار گرفته اند. در کل ترکیه را می توان به 7 منطقه تقسیم کرد:

     1) منطقه شمال آناتولی، منطقه دریای سیاه که در بالای سرزمین ترکیه قرار گرفته. 2) منطقه مرمره، شامل دریای مرمره و قسمت اروپایی ترکیه. 3) منطقه اژه از سواحل دریای اژه تا قسمت های غربی آناتولی امتداد دارد. 4) منطقه مدیترانه که در قسمت جنوب ترکیه واقع شده است. 5) منقه آناتولی مرکزی که در مرکز ترکیه قرار گرفته است. 6) منطقه آناتولی شرقی مرتفع ترین و بلندترین منطقه ترکیه می باشد. 7) منطقه جنوب شرقی آناتولی متشکل از ارتفاعات مرتفع می باشد.

     از لحاظ اهمیت استراتژیک آسیای صغیر (ترکیه) را می توان از چند جهت مورد بررسی قرار داد:

الف) ترکیه به عنوان پلی بین دو قاره اروپا و آسیا واقع شده است و اروپا را به خاورمیانه متصل می کند.

ب) وجود نفت در خاورمیانه و بحران های متعدد شرایطی را ایجاد کرده که بر اهمیت ترکیه در نظر غرب افزوده شود.

ج) موقعیت جغرافیایی ترکیه به نحوی است که دریای سیاه را از طریق تنگه بسفر و داردانل و دریای مرمره به دریای اژه و مدیترانه وصل می کند و همچنین به عنوان ترانزیت کالاهای مصرفی اروپا به کشورهای خاورمیاه نیز نقش ملی دارد و همچنین عضویت ترکیه در ناتو به علت وحشت از شوروی در دهه ی 50 نیز یکی دیگر از عوامل اهمیت این کشور است.

د) ترکیه در میان مناطق بحرانی قفقاز، آسیای مرکزی، عراق و اکراد و اروپای شرقی قرار گرفته .

ه) مسئله «همسایگی» ترکیه خود باعث بروز مشکلاتی داخلی و خارجی برای این کشور شده است به طوری که با تمام همسایگان خود دارای مشکل است. ترکیه با یونان بر سر ادعای مالکیت در جزایر واقع در دریای اژه و خط ساحلی و مسئله قبرس، این مشکل حتی به داخل ناتو کشیده شده است و راه ورود ترکیه به اتحادیه نیز همین مشکل است، مشکل آنکارا با ایروان به سر قتل و عام ارامنه در سال 1915 و همچنین با عراق و سوریه همیشه بر سر مسئله آب و مسئله کردها درگیر بوده است.

جغرافیای انسانی

     ترکیه دارای جمعیت اکثراً جوان می باشد. و میزان جمعیت رو به افزایشی دارد که به دلیل مسائل آموزشی و بهداشتی است. تراکم جمعیت در ترکیه بسیار بالا است. بیشترین آن ها در مناطق شمالی و غربی ترکیه ساکن هستند ولی قسمت مرکزی و جنوبی جمعیت به نسبت کمتری در آن هستند. و بیشترین جمعیت در شهرهای استانبول، آنکارا و ازمیر هستند.

ترک های قسمت اعظم جمعیت ترکیه را شامل می شوند ولی اقلیت هایی چون کردها، ارمنی ها، گرجی ها، یونانی ها و عرب ها در مناطق مختلف ترکیه ساکن هستند. کردها به عنوان بزرگ ترین اقلیت در ترکیه هستند با جمعیت بیش از 10 میلیون نفر و در بخش جنوب شرقی ترکیه ساکن هستند. ارامنه بیشتر در نواحی اطراف دریاچه وان و گرجی ها عمدتاً در سواحل دریای سیاه، یونانی ها در استانبول و عرب ها در کنار مرزهای سوریه و عراق ساکن هستند.

بیشتر ارمنی ها در زمان عثمانی و در زمان جنگ اول جهانی مجبور به کوچ از ترکیه به مناطق دیگر شدند و نیز در همین زمان تعدادی از آن ها توسط عثمانی ها از میان رفتند به دلیل هراس دولت عثمانی از همکاری آنان با روسیه بوده است. به لحاظ ترکیب مذهبی اگرچه ترکیه مانند بسیاری از کشورهای منطقه گروه های مختلف مذهبی را در خود جای داده است اما با توجه به پیروی اکثریت مطلقی از جمعیت ترکیه از اسلام اهل سنت تبعیت می کنند که به عنوان یک کشور مسلمان مطرح است. اسلام 1/96 ـ مسیحیت 6/0 و …

تاریخچه

     آسیای صغیر، که نام کهن بهش آسیایی کشور ترکیه، در منابع مختلف از این منطقه با نام آناتولی، بلاد روم، رومیه الصغری، روم شرقی، بیزانس یاد شده است. آسیای صغیر نامی است که یونانیان به بخش آسیایی کشور ترکیه کنونی داده بودند. بعدها پس از آشنایی با قاره بزرگ آسیا، شبه جزیره آناتولی، آسیای صغیر یا آسیای کوچک نامیده شد. و رومی ها به این منطقه روم شرقی یا بیزانس می گویند.

     آسیای صغیر به دلیل جایگاهش در میان اروپا و آسیا مسیر رفت و آمد اقوام گوناگون بوده است به همین دلیل و موقعیت خاص مهاجران یکی پس از دیگری از شرق و غرب به این سرزمین آمدند. برخی گروه ها مدت کوتاهی را در آنجا بودند در حالی که برخی امپراطوری ها به مدت طولانی در آنجا ماندگار شدند و زبان و فرهنگ خود را به ساکنان محلی این سرزمین تحمیل کردند. امپراطوری هایی که در این منطقه از ابتدا بودند هیتی ها، لیدی ها، هخامنشی ها، مقدونی ها توسط اسکندر کبیر، رومی ها، سلجوقی ها، مغول و در آخر عثمانی ها بودند.

     ابتدا در این منطقه اولین مهاجران که یونانی ها بودند سکونت گزیدند و در ساحل غربی ترکیه زندگی می کردند. اما بعدها بار دیگر مهاجمان از شرق از جایی که امروز ایران نامیده می شود بر این سرزمین تاختند و آن ها تا ساحل دریای اژه پیش رفتند و یونانی ها را شکست دادند و تا دویست سال در آنجا حکومت کردند. سپس قدرت تازه ای در غرب پدید آمد. اسکندر کبیر موفق شد مقدونیه، سرزمین مادری خود را پیش تر مستقل بود، با دولت شهرهای یونانی متعهد کند.

سپس ارتش خود را به سوی شرق وارونه کرد و در ترکیه هخامنشیان را شکست داد، پس از مرگ اسکندر ارتش او دچار ضعف می شود و گروه های مختلف به تهاجم خود به ترکیه ادامه دادند. یکی از این گروه ها گُل ها بودند. آنان مردمانی از نژاد سلتی بودند که از فرانسه امروزی مهاجرت کردند و در مرکز ترکیه ساکن شدند.

     بعد از آن رومی ها به تصرف این منطقه دست زده و تبدیل به مرکز جدید قدرت در جهان شد. امپراطوری روم به دو بخش شرقی و غربی تبدیل شد و بخش شرقی آن یعنی امپراطوری روم شرقی (بیزانس) قسطنطنیه (استانبول) را به عنوان پایتخت برگزید. اما بعدها امپراطوری روم غربی سقوط کرد ولی روم شرقی توانست مقدار بیشتری حکومت کند با هجوم سلجوقی ها اولین اقدام ترک به ترکیه که تا سال 1299 میلادی در این منطقه حکومت کردند. آن ها در نبرد ملازگرد در نزدیک دریاچه وان در شرق ترکیه نیروهای بیزانس را شکست دادند و تا قسطنطنیه پیش رفتند، با ضعف سلجوقی ها عثمانی ها اداره حکومت را در دست گرفتند.

امپراطوری عثمانی

     عثمانی ها یکی از شعب طایفه ی غُز ترکستان بودند که در 7 قمری/ 13 میلادی از آسیای میانه بر آسیایی صغیر آمدند. شکل گیری امپراطوری عثمانی از سال 1299 به رهبری عثمان به همین دلیل به امپراطوری عثمانی نام گرفت و تا سال 1922 حدود 650 سال به این منطقه حکومت کردند. در کل می توان 3 دوره را برای امپراطوری تقسیم کرد:

     1) از سال 1299 تا 1560 تشکیل حکومت، دوران اوج حکومت عثمانی، گسترش سرزمینی، اوج ایدئولوژیکی و نظامی. 2) 1560 تا 1800 دوران شکست، دوران عقب نشینی از قلمروها، توان اداره مملکت نیز ضعیف می شود. 3) دوران افول، سقوط و فروپاشی «پایان جنگ جهانی».

     در سال 1453 سلطان محمد دوم (فاتح) با تصرف قسطنطنیه (بیزانس) امپراطوری روم شرقی را منقرض نمود و نام آن را به استانبول (یعنی جایی که مملو از اسلام است) تغییر داد. استانبول پایتخت 3 امپراطوری پیاپی روم، بیزانس و عثمانی بود. این شهر در دوران حکومت عثمانی گسترش یافت. همچنین این شهر بزرگ ترین شهر ترکیه است.

سپس با لشکر کشی های متعدد امپراطوری عظیمی به وجود آوردن که بزرگ ترین امپراطوری اسلامی در این منطقه است که تا قرن 16 و 17 در کمال قدرت و عظمت بود و قسمت های عمده ای از ممالک امروزی شبه جزیره بالکان در اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا را در اختیار خود گرفتند. در زمان سلطان سلیمان قانونی از سال 1520 تا 1560 قدرتمندترین پادشاه امپراطوری عثمانی قلمرو عثمانی به بالاترین حد خود رسید و به اوج قدرت سیاسی و فرهنگی خود دست یافت.

او را در غرب به علت ثروت دربارش «سلیمان باشکوه» می نامیدند. اما مردم امپراطوری به دلیل وضع قوانین عادلانه به او لقب «سلطان سلیمان قانونی» داده بودند. اما با مرگ او در واقع دوران ضعف و زوال امپراطوری عثمانی شروع شد و پادشاهان بعدی عملاً کارایی خاصی نداشتند و با تغییر در قوانین جانشینی قدرت فراوانی به حرم بخشید و در کل عواملی که باعث زوال امپراطوری عثمانی شد، عبارتند از:

1) دیوان سالاری و فساد داخلی که در بخش وسیعی از ادارات و مقامات و دربار افزایش یافته بود. 2) تحولات عظیم صنعتی و اجتماعی در اروپا که امپراطوری عثمانی مرزهای خود را بر روی آن ها بسته بود و اجازه ی هیچ گونه حرکتی و تحولی در جامعه نمی داد. 3) سلاطین عثمانی از این پس به بیمار اروپا نام گرفتن 1820. و شورش هایی در گوشه و کنار این امپراطوری صورت گرفت که یونانی ها خواستار استقلال بودند که در نهایت با کمک نیروی دریایی بریتانیا، فرانسه، روسیه در سال 1830 استقلال خود را به دست آوردند.

     دولتمردان امپراطوری عثمانی از این به بعد دست به اقدامات اصلاحی زدند که به دوره ی تنظیمات مشهور است. و آن ها روند غرب گرایی در شیوه حکومت دانی و آموزشی، اداری، سیاسی و فرهنگی را آغاز کردند که از آن جمله می توان به ارتش جدید با لباس های جدید، آموزش زبان های بیگانه، ترجمه زبان های بیگانه، تغییر خط و تصفیه زبان ترکی، استقراض از کشورهای اروپایی از جمله تحولاتی بودند که هویت فرهنگی گذشته جامعه عثمانی را تحت تأثیر قرار دادند.

بیش تر پول های که از کشورهای اروپایی استقراض می شد صرف ساخت قصرهای مجلل و میهمانی های باشکوه می شد. هنگامی که امپراطوری عثمانی در سال 1875 اعلام ورشکستگی کرد. این کشورها خواستار اجرای اصلاحات بودند.

     استقلال کشورهای تحت امپراطوری عثمانی و انجام اصلاحات: اولین قانون اساسی در سال 1876 و در زمان عبدالحمید دوم تنظیم و تدوین گردید و به موجب آن پاره ای حقوق فردی و اختیارات قوه مقننه و مجریه تعیین گردید ولی بعد از مدتی آن ها را لغو کرد. از سال 1876 اصلاحاتی در کشور رخ داد، اصلاحات اساسی در زمینه فنی در مسیر ساخت مدارس، خطوط راه آهن و تلگراف بود. اما او اصلاحات دموکراتیک را نمی پذیرفت به خاطر همین موضوع شورش هایی در کشورش رخ داد که تلاش برای کنترل آن کافی نبود.

تحولات اجتماعی با موج مشروطه خواهی شکل جدیدی به خود گرفت. مدرنیزاسیون و غرب گرایی تدریجاً مباحث اجتماعی حکومت عثمانی را از درون دست خوش دگرگونی نمود و در مسیر فروپاشی حکومت عثمانی زمینه لازم را جهت بسیاری از حکومت های اصلاح طلبانه اجتماعی فراهم آمد. ابتدا صربستان، بلغارستان در سال 1878 استقلال یافتند و مصر نیز استقلال یافت. شورش ها در نقاط ارمنستان، کرت و مقدونیه هنوز ادامه داشت.

سلطان به عنوان بخشی از تلاش ها برای دفاع از خود فرمان کشتار ارمنی ها را در سراسر کشور صادر کرد. برخی ترک ها از زوال کشور ناخشنود و عصبانی بودند و مجامع سیاسی تشکیل داده بودند. کمیته اتحاد و ترقی که اغلب جنبش ترکان جوان نامیده می شد با شعار «آزادی، عدالت، برابری و برادری» به تبلیغ برای ایجاد دموکراسی می پرداخت. این جنبش از سوی ارتش حمایت می شد و سلطان را وادار ساخت مشروطیت را دوباره برقرار کند که باز هم شکست خورد.

جنگ جهانی و نقش ترکیه در آن

     این کشور بحران زده، برای نوسازی نیازمند کمک های خارجی بود، اما ترکیه متحدان چندانی نداشت آلمان نیرومندترین آن ها بود و روابط این دو کشور تدریجاً پیشرفت نمود. بانک های آلمانی در صنعت برق، معدن، کشاورزی و حمل و نقل ترکیه سرمایه گذاری کردند. در سال 1914 جنگ جهانی اول آغاز شد و عثمان در کنار آلمان بود و یک پیمان پنهانی با آلمان بستند که عثمان در جنگ بی طرف بماند.

اما با وجود این نیروهای ترکیه تنگه بسفر را به روی کشتیرانی بین المللی می بندند و به این ترتیب ارتباط روسیه با متحدان غربی این کشور قطع می شود. عثمانی مدت زیادی بی طرف باقی ماند. انور پاشا امپراطور عثمانی با امید به بازپس گیری برخی از سرزمین هایی که عثمانی در سال های اخیر از دست داده بود کشتی ها را برای جنگ با روسیه به دریای سیاه فرستاد و وارد جنگ شد.

     دیگر مسئله مهم در این زمان مسئله ارامنه بود، مسیحیان ارمنی در شمال شرقی آسیای صغیر زندگی کرده و با روسیه هم مرز بودند در دوران جنگ بسیاری از آنان با امید به کمک روسیه به ارمنستان برای کسب استقلال با این کشور متحد شدند. دولت عثمانی دستور اخراج همه ارمنی ها را به سوریه و عراق صادر کرد و بعد به کشتار ارمنی ها تبدیل شد. حدوداً بین ششصد تا هشتصد هزار نفر در این دوران کشته شدند که بر اثر گرسنگی، بیماری و کشتار آنان بود.

     در حالی که ارمنی ها در شرق کشته می شدند در غرب، ترکیه درگیر نبرد دیگری بود. رهبران متفقین امیدوار بودند تا با تسلط بر تنگه ی داردانل به یاری روسیه بستاند. بریتانیا محله ی شبه جزیره گالیپولی، سرزمینی واقع در شمال این تنگه را برگزید. در مقابل گروه کوچکی از ترک ها به فرماندهی سرهنگ مصطفی کمال سربازان انگلیسی را شکست دادند. این شکست برای بریتانیا بسیار سنگین بود و در سال 1916 جنگ پایان یافت. این نبرد دارای تأثیری بلند مدت در آینده ترکیه بود. مصطفی کمال به دلیل فرماندهی دلیرانه اش در نبرد به قهرمان ملی ترکیه تبدیل شد.

     ترکیه در سایر جبهه ها موفق نبود. استان های عرب نشین شورش کردند و در سال 1918 قرار داد ترک مخاصمه مودروس به امضا رسید و فلسطین، سوریه، عراق و عربستان تحت کنترل متفقین قرار گرفت و دولت عثمانی تسلیم بریتانیا شد. از این تاریخ 1918 تا 1923 ترکیه یک دوره هرج و مرج و اغتشاش و جنگ های استقلال را پشت سر نهاد. سلطان عثمانی با متفقین پیمان صلحی را امضا کرد که امپراطوری عثمانی به کوچک ترین حد خود می رسید.

اما مردم را نمی توانست کنترل کند. ترک ها مبارزه ای برای رهایی از سلطه خارجی را آغاز کردند. مصطفی کمال جنبش جدید مقاومت را رهبری می کرد. ملی گرایان از ترس متفقین یا از کشور گریختند و یا به آنکارا گریختند و اشاره داشتند تا وقتی دولت عثمانی در دست خارجی هاست دولت شورش نمایندگی مردم را بر عهده دارد. در سال 1920 مصطفی کمال مجلسی را در آنکارا افتتاح کرد و از نمایندگان سراسر آناتولی جهت شرکت در آن دعوت به عمل آورد.

در این زمان او به عنوان رئیس مجلس ملی انتخاب شد و حکومت را در دست گرفت و برای نخستین بار کشور رسماً ترکیه نامیده شد. سلطان سلیمان سور را با متفقین بست که امپراطوری عثمانی به گوشه ای از شمال غربی آسیای صغیر کاهش می یافت و آن تحت نظارت خارجی ها بود. شورشی ها بازپس گیری شبه جزیره ی آناتولی را آغاز کردند و در سال 1922 سربازان مصطفی کمال تا مراضع نیروهای بریتانیایی در داردانل پیشروی کردند.

دو گروه برای جلوگیری از بروز جنگ پیمان ترک مخاصمه میان آن گار و بریتانیا، فرانسه و ایتالیا به امضاء رسید و ترکیه تمام خواسته های خود را به دست آورد و قرارداد سور لغو شد و عصر امپراطوری عثمانی پس از 650 سال به پایان رسید. مصطفی کمال در چارچوب اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود اولین تشکیلات سیاسی را تحت عنوان حزب جمهوری خواه که بر اساس اصول و اعتقادات نوین ترکیه که شامل جمهوری خواهی، ناسیونالیسم، حمایت از مردم و ارتش و جدایی دین از سیاست و اصلاح طلبی کمالیسم بود را ایجاد کرد و سیستم تک حزبی تا مرگ در سال 1938 وجود داشت و آنکارا را در سال 1923 پایتخت جدید کشور شد.

روابط ایران و عثمانی

     روابط سیاسی ایران و ترکیه رسماً از سال 1835 م (1214 ه) برقرار گردید ولی روابط ایران با عثمانی از زمان قرن 15 و 16 به بعد شکل گرفت ولی اوج فعالیت ها و اقدامات دو کشور و همچنین روابط دو کشور از صفویان بیشتر شد، در زمان تأسیس سلسله صفوی بین ایران و عثمانی حالت عداوت و خصومت یا جنگ و پیکار برقرار بود. پادشاهان صفوی با رسمی شناختن مذهب شیعه یک سلسله شیعی در ایران که کانون اصلی آن در ناحیه شمال غربی و نزدیک مرزهای عثمانی قرار داشت و در عثمانی مذهب رسمی تسنن بود و بیشتر درگیری ها بر سر مذهب بود.

ولی در سال 1639 عهدنامه قصر شیرین بین دو حکومت منعقد شد و مرزهای دو کشور را تثبیت کنند و تا یک قرن ادامه داشت. به طوری کلی در قرن هفدهم هدف ایران در غرب جلوگیری از پیشروی امپراطوری عثمانی بود و در قرن هجدهم نیز این سیاست ادامه یافت.

ولی در قرن نوزدهم به طور کلی تغییر کرد که شامل مشکلات مربوط به زوار ایرانی به عتبات عالیات و ایالات و عشایر که بین دو کشور به سر می بردند و تابعیت مشخصی نداشتند که حاکم ارضروم از ایل کرد حمایت می کرد و موجب تنش شد ولی سرانجام با وساطت انگلیس عهدنامه اول ارضروم معروف است در 1823 بین این دو حکومت ایران و عثمانی امضاء شد که در مورد سر حدات و خوش رفتاری با زوار بودند که عثمانی متعهد به آن می شد ولی مدتی طول نکشید که دوباره با تجاوز مجدد عثمانی ها اختلافات بروز کرد.

پس از آن مذاکراتی مقدماتی میان نمایندگان 4 دولت ایران، عثمانی، انگلستان، روسیه در ارضروم انجام شد و کمیسیونی تشکیل شد برای حل اختلافات مرزی که در آن انگلیس از عثمانی و روسیه از ایران حمایت می کردند این مذاکرات 3 سال به طول انجامید و سرانجام در سال 1848 پیمان معروف به عهدنامه ارضروم به امضای طرفین رسید ولی با این عهدنامه اختلافات به طور کامل حل نشد

که در نهایت در سال 1914 کمیسونی متشکل از 4 کشور قبلی دوباره تشکیل شد و یک روز قبل از جنگ میان عثمانی و روسیه آخرین متون سر حدی درباره ی کوه آرارات به پا شد و مشکلات حل شد. روابط سیاسی ایران و ترکیه رسماً از سال 1835 میلادی برابر با 1214 هجری شمسی برقرار گردید. 

منابع و مأخذ

1. ترکیه، چاپ او انتشارات وزارت خارجه؛ 1374 ـ تهران
2. ترکیه، نویسنده: کریس اوبک، ترجمه مهسا خلیلی، مجموعه ی ملل امروز، انتشارات ققنوس، چاپ اول اسفند 1384
3. داوود کریملو، «روابط ترکیه و جامعه اروپا»، مجله سیاست خارجی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی
4. داوود وفایی، «نگاهی به ترکیه»، همشهری دیپلماتیک، ماهنامه سیاسی ـ تحلیلی، دوره جدید90، شماره 50، آبان 1390
5. زبیب، رضا، مبانی رفتاری سیاست خارجی ترکیه، دانشکده روابط بین الملل، 1371
6. فصلنامه گفتگو ـ شماره 59 ـ ویژه جمهوری ترکیه 144 صفحه ـ اسفند 90
7. ساختار اقتصادی شهرهای ارمنستان غربی و وضعیت ساکنان ارضی آن، نویسنده: آرپی مانوکیان، فصلنامه فرهنگی پیمان ـ شماره 63 ـ سال هفدهم ـ بهار 93
8. دایره المعارف بزرگ اسلامی

برای دریافت فایل به همراه صفحه مشخصات و فهرست مطالب، روی آیکن زیر کلیک کن

مشاهده فهرست مقالات شهر و کشور

نوشته شده در 15 آبان ۱۴۰۰

یک تحقیق پر محتوا و عالی به صورت رایگان در اختیار شما محقق عزیز قرار گرفت، لطفا نظرت رو جهت تزریق انرژی مثبت به بنده اعلام کن 🙂