«استفاده درست از فضای مجازی»
مقدمه
فضای مجازی را می توان برای توصیف تمام انواع منابع اطلاعاتی موجود شده از طریق شبکه های رایانه ای به کار برد، در حقیقت فضای مجازی نوع متفاوتی از واقعیت مجازی و دیجیتالی است که توسط شبکه های رایانه ای هم پیوند تامین می شود که با اندکی مسامحه می توان آن را مترادف با شبکه جهانی اینترنت دانست.
در تمام تعاریف فضای مجازی، این فضا محیط الکترونیکی یا محیط شبکه ای از کامپیوتر ها دانسته می شود که با استفاده از جلوه های سمعی و بصری سعی دارد تا اشیاء و واقعیت های سه بعدی جهان واقعی را مشابه سازی کند اما ادعا می شود که فاقد مادیت فیزیکی هستند.
گفته می شود که از خصوصیات بارز این فضا بی مکانی و بی زمانی است. (منتظرقائم،1381، ص 231)
اما کار واژه سایبر، از ریشه یونانی لغت کنترل گرفته شده و به طور ترکیبی در واژه سایبرنتیک به کار رفته است. همانطور که پیش از این نیز گفته شد مفهوم سایبرنتیک دلالت بر سیستم های کنترلی ابر تکنولوژی های رایانه های به هم پیوسته، تکنولوژی جدید و واقعیات مصنوعی با راهبردهای دستیابی و کنترل سیستمی دارد.
ویژگی های فضای مجازی
در فرهنگ علوم اجتماعی گولدوکولب نیز سایبرنیتک بدین گونه تعریف شده است: “سایبرنتیک به مجموعه ای از نظریه ها و پژوهش ها اشاره می کند که توجه خود را به انسان ها، ارگانیسم های دیگر و ماشین ها معطوف کرده اند. کانون توجه نظریه ها و پژوهش های یاد شده عبارت است از:الف- خود نگه دار و خود کنترلی بودن دستگاه های مکانیکی و ارگانیک از راه دستگاه های از راه فرآیند باز خورد، ب- پیام رسانی و تبادل اطلاعات در دستگاه های مکانیکی و اندامی. در مجموع می توان گفت که سایبرنتیک امروزه موضوعی میان رشته ای است و از آن در علوم بسیار متعددی مثل ریاضیات، الکترونیک، زیست شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی، ارتباطات و غیره در جهت شناخت و مطالعه رفتارها، بازخوردها و پاسخ در هر سیستمی استفاده می شود. تا کنون نیز ترکیب هایی بی شمار و مشتقات متعددی از این کلمه ساخته شده که همگی پیوند سایبر را با خود به همراه دارند. یکی از این ترکیبات فضای مجازی یا همان فضای سایبرنتیک است.
فضای مجازی برای نخستین بار توسط ویلیام گیمسبون- نویسنده کانادایی رمان های علمی- تخیلی- در سال 1982 مورد استفاده قرار گرفت. فضای مجازی برای گیبسون در حقیقت فضایی تخیلی است که از اتصال رایانه هایی پدید آمده است که تمامی انسان ها، ماشین ها و منابع اطلاعاتی در جهان را به هم متصل کرده اند. این معنا به صورت تقریبی مشابه معنایی است که ما امروزه از کاربرد لفظ فضای مجازی در نظر داریم. کینزا فضای مجازی را برای مثال محیطی بر ساخته از اطلاعات نامرئی- اطلاعاتی که می تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد- تعریف می کند. وی برای کمک به فهم این مفهوم سازی و ارائه یک تصویر خوب و مناسب از فضای مجازی به تعریف اجزای فضا از طریق اینترنت می پردازد.
رد یا اثبات واقعی بودن فضای مجازی
فضا در مقایسه با مکان مفهومی بسیار انتزاعی و به سختی قابل تصوراست. درک فضا، بدون درک مکان غیر ممکن است. مکان دارای محتوا است ولی فضا نوعی خلاء است، مکان دارای دو بعد است در حالیکه فضا مفهومی سه بعدی است. مکان مفهومی مرزپذیر و قابل محدود شدن اما فضا مفهومی مرکز و تا حدودی نامتناهی است.
بدین ترتیب تصور فضای مجازی بدئن تصئر فضای حقیقی که مکان محور است ممکن نیست و این اولین ویژگی و جنبه واقعی بودن فضای مجازی است.
به عبارت دیگر دوم بودگی فضای مجازی نسبت به دنیای اولیه فضای حقیقی، خود به فضای مجازی جنبه واقعی بودگی می بخشد.
اما مسئله دیگر این است که اساسا برای ساخت فضای مجازی ما نیازمند ابزار و شیء واقعی هستیم. به این شکل که برای ساخت آن باید از کامپیوتر و دستگاههای دیگر و هم چنین مکان برای بهره برداری از این فضا هستیم.
فضای مجازی می تواند به کمک دانش آموزان و دانشجویان بیاید
فضای مجازی نیز مانند سایر اقسام تکنولوژی می تواند در بسیاری از موارد مفید واقع شود. در این خصوص فضای مجازی بستری را برای نسل نوجوان و جوان فراهم کرده است که می توانند با استفاده از آن در زمینه آموزشی وضعیت بهتری را تجربه نمایند. از جمله استفاده های مفیدی که نسل جوان از فضای مجازی دارد، عبارت است از:
– استفاده از داده ها و اطلاعات گوناگون به منظور انجام فعالیت هاى علمى و پژوهشى
– تسریع در روند انجام امور ادارى دانشجویان و دانش آموزان و نیز افراد شاغل؛ که بخصوص در مراحل ثبت نام دانشگاه و انتخاب واحدها موجب تسهیل کار دانشجویان شده است
– برقرارى سریع ارتباط با اساتید و معلمان، سایر دانشجویان و دانش آموزان به انواع روش های گفتارى، نوشتارى و تصویرى
– برقراری ارتباطِ بین دانشگاهی دانشجویان در شهرهای مختلف جهت انجام پروژه های علمی، چاپ نشریات و نیز مباحثه پیرامون مسائل علمی و آموزشی
– استفاده از روشهای آموزش از راه دور و غیر حضوری
خطر در کمین است
تسلط کامل والدین بر مهارت های مربوط به استفاده از رایانه ها و اینترنت، هوشیاری آنها در این رابطه و از سوی دیگر فرهنگ سازی برای استفاده صحیح از فضای مجازی، می تواند تاثیر بسزایی در فراگیرى مهارت هاى مختلف زندگى و نیز آموزش هاى مرتبط با تحصیلات و مسائل علمی نسل جوان و نوجوان داشته باشد. با این وجود، استفاده از اینترنت در میان نوجوانان و جوانان در صورتى که نظارت والدین را به دنبال نداشته باشد، می تواند بستری برای بروز ناهنجاری اخلاقی و رفتاری باشد.
به عبارتی باید در نظر داشت فضای مجازی که می تواند با برنامه ریزی به بستری آموزشی و مفید تبدیل شود، با توجه به ویژگی هایی که دارد می تواند زمینه ساز خطراتی در تمامی سطوح و ابعاد زندگی باشد. فضای مجازی و اينترنت به رغم تمام کاربردها و کارکردهای مفید خود، آسیب های اجتماعی خاصی نیز دارد که نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود. تاثیر این آسیب ها به ویژه در نسل در حال رشد کشور حساس تر بوده و دقت بیشتری را می طلبد.
آسيب هاي اجتماعيِ حاصل از ارتباط با اینترنت دامنه وسیعی دارد. طوری که می توان حوزه آسیب های آن را از چندهویتی گرفته تا دسترسي به حساب هاي بانكي، هرزه نگاری، انتشار محتواهای مستهجن، تجاوز به حريم خصوصي افراد و اشاعه خشونت ترسیم کرد؛ آسیبهایی است که کارشناسان حوزه جامعه شناسی، ارتباطات و روانشانسی بصورت مداوم از آنها صحبت می کنند.
آزادی بی حد و حصر در فضای مجازی، خلا قانون گذاري و عدم امکان حضور و نظارت پليس بر تمام ابعاد آن موجب مي شود كه عده اي از کاربران بر اساس هنجارهاي لحظه اي عمل كنند. گمنامي، بي چهرگي و بي نامي افراد در اينترنت نه تنها پيگرد قانوني مجرمان را در فضاي رايانه اي مشكل مي سازد، بلكه زمينه گسترش آن را نيز فراهم مي آورد.
با توجه به رشد روزافزون جرايم اينترنتي و با در نظر گرفتن به اين مطلب كه جوانان بيش از هرگروه ديگر در مقابل بعضي از اين جرايم آسيب پذير هستند، حمايت از آنان امري ضروري و حياتي به نظر مي رسد. مسئولان و دست اندركاران كشور بايد خطرها و تهديدهاي اين جرايم را جدي تلقي كنند و استراتژي هاي همه جانبه اي را در راستاي آگاهي دادن به استفاده كنندگان از اينترنت، مقابله قانوني با جرايم اينترنتي و استفاده صحيح از تكنولوژي رايانه اي اتخاذ كنند.
تأثیر فضای مجازی بر سبک زندگی
ریوار: فضای مجازی و اینترنت در دنیای امروز ما به گونهای نفوذ کرده است که نمیتوان زندگی بدون آن را تصور کرد، اما همین فضا آسیبهای متعددی را با خود به دنبال داشته است که یکی از اصلیترین آنها تغییر سبک زندگی و شکستن مرز باورها و ارزشهایی همچون حجاب و حیا در میان بانوان و دختران جوان ماست.
امروزه میتوان مدعی شد فضای مجازی و اینترنت در سطحی گسترده با فضای رئال رقابت دارد؛ با این تفاوت که این دنیای مبهم، اما جذاب، روزبهروز گستردهتر میشود، اما دنیای پیرامون ما برای رشد و گسترش، لااقل زمان بیشتری نیاز دارد. همین گستردگی فضای مجازی اما سبب شده است تا در کنار تمامی کاربردها و ویژگیهای منحصربهفردی که این شبکه را هر روز گسترش میدهد، شاهد بروز روزافزون چالشهای متعددی نیز باشیم؛ چالشهایی که نه فقط در جامعهای ارزشی همچون ایران، بلکه حتی در جوامع اروپایی و آمریکا نیز نگرانیهایی را در پی داشته است.
یکی از این نگرانیها اثرگذاری اینترنت، به ویژه فضاهایی نظیر شبکههای اجتماعی و اتاقهای گفتوگو بر رفتار و روابط اجتماعی افراد جامعه و از بین بردن قبح و حدود روابط زن و مرد است. اگر شما هم به شبکههایی نظیر فیسبوک سری زده باشید، به عمق این نگرانی پی میبرید.
یکی از مهمترین چالشهایی که در پی توسعهی سریع جوامع ایجاد میشود، تضادهای فرهنگی جامعهی مد نظر با ابزار و دستاوردهای توسعه است. در این میان، بدیهی است با سرعت گرفتن رشد توسعه، این تضادها به شکل برجستهتری نمایان میشوند و آسیب بیشتری را متوجه آن جامعه میکنند. از همین روست که جوامع در حال توسعه، همواره در کنار بهرهگیری از فواید تغییر ساختار اجتماعی و اقتصادی، با تبعات ناشی از تغییرات فرهنگی ناشی از این پیشرفت سریع دستوپنجه نرم میکنند. از سوی دیگر، در دنیای کنونی ارتباطات و فناوری اطلاعات، سرعت توسعهی صنعتی و علمی آنچنان از فراهم آمدن زیرساختهای فرهنگی و اجتماعی پیشی گرفته است که خیلی وقتها به نظر میرسد اخلاق و ارزشها در جادهی توسعه زیر گرفته میشوند.
فروپاشی نظامهای اخلاقی در جامعه اما به معنای در دست داشتن ابزار علم بیتعهد است. ورود اینترنت و گسترش لحظهای کاربران اینترنتی، بدون فراهم آمدن زیرساختهای فرهنگی لازم، به مثابهی شمارش معکوس بمبی در میان ارزشها، باورها و هنجارهای ملیمذهبی و در یک کلمه «سبک زندگی» ماست. البته این تکنولوژی، خدمات بسیاری را برای ما فراهم میآورد و بسیاری از امور را برایمان تسهیل میکند و باید اذعان داشت در دنیای امروزی نمیتوان از این تکنولوژی چشمپوشی کرد.
اینترنت در ایران
مطابق گزارش اتحادیهی جهانی مخابرات، کشور ما از نظر بهرهمندی از اینترنت، در بین 187 کشور جهان، رتبهی 87 را دارد که بر اساس طبقهبندی اتحادیهی جهانی مخابرات، جزء کشورهای متوسط به شمار میرود. همچنین 35 درصد استفادهکنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل میدهند و میانگین زمان صرفشده برای اینترنت 52 دقیقه در هفته است.
از سوی دیگر، شبکههای دوستیابی در کشور ما به سرعت در میان جوانان ایرانی محبوب شده است و ایرانیها رتبهی سوم را در این شبکهها کسب کردهاند.
فیسبوک معروفترین شبکهی اجتماعی است و هماکنون بیش از یک میلیارد نفر، عضو این شبکه هستند و در حال حاضر، بیشترین استفادهکنندگان آن در دنیا، جوانان 18 تا 25 سال هستند. بررسی نفوذ شبکههای اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی نشان میدهد ایرانیان در سالهای 1383 و1384 رتبهی چهارم وبنویسان جهان را کسب کردند. همچنین یکی از فعالترین کاربران شبکههای مجازی مانند فیسبوک محسوب میشوند. بر اساس آمار رسمی «اورکات»، کاربران ایرانی با شش درصد، در سالهای 1384 و 1385 نصف آمریکاییها و دو برابر هندیها، رتبهی سوم در میان اعضای «اورکات» را کسب کردهاند. آمار کاربرانی که محل اقامت خود را خارج از ایران ذکر کردهاند جزء این رقم محسوب نمیشوند.
تمام این آمار و ارقام در حالی منتشر میشود که زیرساختهای فرهنگی اینترنت در ایران با چنین سرعتی گسترش نیافته است وفضای مجازی برای جامعهی ما فضایی مبهم است که سعی دارد از طرق مختلف، سبک زندگی و ارزشهایی همچون حجاب و حیا را از بانوان جامعهی ما بگیرد.
حاکمیت فرهنگ مسلط به عرصهی فناوری اطلاعات
فضای مجازی عرصهی حضور قدرتهای اطلاعاتی و محتوایی است. بنابراین جوامعی که قدرت بیشتری در این عرصه دارند، بالطبع حضور قویتری در این فضا خواهند داشت و این بدین معناست که فرصت بیشتری برای تأثیرگذاری بر روی دیگر فرهنگها و تمدنها دارند. همین موضوع به فرهنگهای ارزشی، غنی و باریشهای که به دلایل متعدد، از حضور مؤثر در فضای مجازی محروم یا ناتواناند، آسیب جدی وارد میکند و به نوعی آنها را در معرض استحاله و اثرپذیری از فرهنگهای بیگانهی مسلط بر فضای مجازی قرار میدهد.
به بیان دیگر، دهکدهی جهانی گاهی شبیه جنگلی میشود که در آن، قویترها میمانند و ضعیفترها یا میروند یا زیر سلطهی آنان زندگی میکنند. از سوی دیگر، باید توجه داشت فضای مجازی و تکنولوژیهای مرتبط با این دنیا، اعم از سختافزاری و نرمافزاری، دانشی است که در غرب تولید شده و هنوز هم امتیاز این علم در دست آنان است.
بنابراین سیاستگذاریهای این دنیا بر اساس راهبردهایی چنین جوامعی طرحریزی میشود. غالب و محتوای عرضهشده در فضای مجازی نیز از سوی کشورهای صاحب امتیاز این فضا تولید و عرضه میشود، اما از آنجایی که این محتوا قرار است خوراک فکری و زیربنای باورهای تمام کاربران فضای مجازی در سراسر جهان را تأمین کند، در این راستا، ذائقهی مخاطب و پارهای اصول روانشناختی نیز برای اثرگذاری بیشتر، چاشنی محتوا و غالب میگردد و سبب میشود تا غرب و آمریکا از طریق امواج ماهوارهای و فیبرهای نوری، در خانهی یکایک مردم دیگر کشورها، برای خود پایگاهی بسازند؛ پایگاهی که به اندازهی یک دستگاه رایانه است، اما قدرتی برای تسلط بر اندیشه و سبک زندگی کاربران در ورای آن وجود دارد.
با نگاهی به تصاویر به نمایش درآمده از بانوان و دختران جوان ایرانی در فضای فیسبوک، میتوان دریافت اطلاعات و محتوای ارائهشده در فضای مجازی چگونه در مقابل ارزشهای جامعهی ما قد علم کرده و تا چه اندازه نیز موفق بوده است. اینکه چرا بر روی ارزشهایی همچون حجاب و حیا سرمایهگذاری میشود و بانوان جامعهی ما مورد هدف قرار میگیرند نیز امری بدیهی است. با تغییر نگرشها و سبک زندگی بانوان، به عنوان مسئولان اصلی زاد و ولد و پرورش نسل آینده، میتوان هویت ایرانی را دستخوش تغییر کرد.
اما اگر بخواهیم اثرگذاری فضای مجازی بر روی روابط زن و مرد و بحث حیازدایی را آسیبشناسی کنیم، باید ابتدا ویژگیهای فضای مجازی را مورد مطالعه قرار دهیم.
شکلگیری هویت مجازی
هرچند ارتباطات در فضای مجازی را به عنوان نسل جدیدی از ارتباطات اجتماعی باید پذیرفت، اما این فضا به کاربر امکان داشتن یک هویت مجازی را هم میدهد. در واقع میتوان گفت حضور بیش از اندازهی کاربران در فضای مجازی میتواند آنان را از هویت حقیقیشان دور کند و این دور شدن از دنیای واقعیتها، بر تمام لایههای زندگی افراد اثرگذار خواهد بود.
شکستن مرز فضای حقیقی و مجازی
این مسئله برای کاربران نوجوان و جوان اهمیت بیشتری مییابد؛ چرا که در این سنین، هنوز هویت افراد به طور کامل شکل نگرفته است و حضور در دالانهای مجازی اینترنت، از اتاقهای گفتوگو گرفته تا شبکههای اجتماعی، به آنان امکان آن را میدهد تا برای خودشان هویتی متفاوت از دنیای حقیقی پیرامون خود خلق کنند و همین امر منجر به رشد خیالبافی و دور شدن از پذیرش شرایط حقیقی زندگی میشود.
آسیب ها و جرایم فضای آنلاین
دانش آموزان اطلاعی از سایت های مفید و یا سایت هایی را که نباید بدان ورود یابند، کسب نکرده اند و چه بسا این عدم اطلاعات درست استفاده از فضای مجازی باعث شده است که فرزندان جامعه از مولفه های دینی،تربیتی وفرهنگی دور شوند و هویتشان دچار تردید وآسیب شود.
لذا توجه جدی مسوولان امر در خصوص ایجاد فرهنگ سازی صحیح ورود به فضای مجازی برای آحاد جامعه در شرایط ایمن لازم است تا از دغدغه والدین در این خصوص کاسته شود.
در این زمینه با عنایت به اینکه داشتن روابط اجتماعی به صورت حضوری تاثیر شگرفی را در رشد و شخصیت سالم و متعالی انسان ها دارد،یکی از فاکتورهای سلامت روان انسان ها و جامعه، وجود روابط موثر اجتماعی با دیگران است و استفاده افراطی ارتباط مجازی سلامت روان انسان ها را تهدید می کند.
در فضای مجازی چهار حوزه آسیب وجود دارد که بیشترین جرایم و تخلفات وسوء استفاده ها در راستای این چهار حوزه انجام می شود:
– حوزه خشونت که از طریق بازی های رایانه ای، روان فرزندان را تهدید می کند.
– حوزه فحشا و فساد که بی عفتی و بی بند باری را ترویج می کند.
– حوزه اعتیاد و گرایش به سوءمصرف مواد مخدر وداروهای روان گردان وحتی اعتیاد ورود به فضای مجازی است.
– حوزه کلاهبرداری که دراستفاده فضای مجازی باید مراقب این حوزه ها باشند.
دوران بلوغ درمعرض آسیب های بیشتر
وقت گذرانی بدون کنترل دانش آموزان درفضای مجازی منجربه ایجاد هویت کاذب و زودگذر برای آنها می شود.متاسفانه درسال های گذشته دانش آموزان ازفضای مجازی استفاده بی رویه می کنند و همین موضوع منجر به انزوای دانش آموزان شده است.
این هویت کاذب و زودگذر تصویری غیرواقعی برای افراد ایجاد می کند و منجر به این می شود که افراد در تلاش و تکاپو برای حضور بیشتر در شبکه های اجتماعی شوند؛ چرا که در فضای مجازی بیش از آنکه هویت برای فرد مطرح باشد، دانش آموز سعی در ارائه افکار و علایق و اندیشه های خود دارد که این خود بسیار خطرناک است.
اما آنچه درباره گرایش به شبکه های اجتماعی در بین جوانان و نوجوانان و به ویژه دانش آموزان مهم به نظر می رسد این است که این قشر از جامعه به دلیل شرایط سنی که دارند از آسیب پذیری بسیار بالاتری برخوردارند و افرادی که دوران بلوغ را طی می کنند بیشتر از هرگروه دیگری در معرض آسیب هستند.
راه اندازی شبکه های اجتماعی همچون وایبر،لاین واتس آپ منجربه این شده که خانواده ها ازهم دور شوند حتی ممکن است خانواده ها به صورت صوری و ظاهری دورهم جمع شوند،اما درهمان جمع نیزافراد خانواده هرکدام توجهشان به گوشی یا تبلت هایشان هستند.
لزوم آگاهی کاربران به حدود و حریم خصوصی
فضای مجازی و رایانه امروز در زندگی ما انسان هاست و کودکان هم دراین فضای مجازی بازی می کنند.دانش آموزان و دانشجویان و… به نوعی دراین فضا هستند و به هرحال این محیط جزو جدایی ناپذیر از زندگی اشخاص است، لکن نکته مهم نحوه استفاده صحیح واصولی ازاین فضاست.
فضای مجازی به صورت شبکه های اجتماعی، امروز به صورت یک تکنولوژی مدرن دراختیار قرارگرفته است، لازمه استفاده ازاین تکنولوژی مدرن، داشتن فرهنگ استفاده از آن است و فقدان این فرهنگ آسیب های بسیاری را برجای می گذارد.
فهرست مطالب
مقدمه 1
ویژگی های فضای مجازی 2
رد یا اثبات واقعی بودن فضای مجازی 5
فضای مجازی می تواند به کمک دانش آموزان و دانشجویان بیاید 5
تأثیر فضای مجازی بر سبک زندگی 8
اینترنت در ایران 10
حاکمیت فرهنگ مسلط به عرصهی فناوری اطلاعات 10
شکلگیری هویت مجازی 12
شکستن مرز فضای حقیقی و مجازی 12
بیاطلاعی والدین از پشت پردهی فضای مجازی؛ زمینهساز گسست نسلی 12
بلوغ جنسی زودرس در اتاقهای گفتوگو و شبکههای اجتماعی 13
هنجارشکنی در سایهی گمنامی 13
محملی برای ترویج باورهای انحرافی و سبک زندگی غربی 14
آثار سوء اینترنت بر خانواده 14
حضور افراد آگاه در شبکههای اجتماعی 14
آسیب فضای مجازی به دانش اموزان و تاثیرات ان بر روی دانش اموزان 16
آسیب ها و جرایم فضای آنلاین 18
راهکار های دوری دانش آموزان و کاهش آسیب ها 19
دوران بلوغ درمعرض آسیب های بیشتر 20
لزوم آگاهی کاربران به حدود و حریم خصوصی 21
آموزش های صحیح استفاده از فضای مجازی 22
برخی از مشکلات در استفاده از فضای مجازی 24
نتیجه گیری 27
منابع 28
مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 28 صفحه متن (در قالب و
) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.
قیمت این مقاله 2500 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید
نوشته شده در 31 فروردین 1401
لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.