اضطراب در دانش آموزان دبستان

«اضطراب در دانش آموزان»

چکیده

يكي از شايع ترين مشكلات عاطفي و هيجاني كه دانش آموزان نوجوان با آن مواجه اند. اضطراب است اضطراب حاصل خطاهاي شناختي و باورهاي غير منطقي است دانش آموزان مضطرب بيشتر در انتظار شكست هستند تا موفقيت. اين گونه افراد خود را عامل شكست ميدانند اين نوع خطاهاي فكري آسیب پذيري و اضطراب را افزايش مي دهد و انگيزه هاي مربوط به تحصيل را تحت تا ثيرقرار می دهد.

مقدمه

تعریف موضوع

میزان اضطراب در دانش آموزان دوره دبستان برپیشرفت تحصیلی

اضطراب از شیوع بسیار بالایی برخوردار است و فقط در ایالات متحده بیش از ۶۵ میلیون نفر را درگیر کرده است! بسیاری از ما درطول زندگی خود به درجاتی از اضطراب دچار شده یا می شویم. اضطراب مادر و پایه پیدایش دیگر بیماریهای روحی روانی و یکی از شایعترین بیماریهایی است که آثار فراوانی بر فرد و زندگی روزمره او بر جا می‌گذارد. دلهره و اضطراب آن چیزی است که هر روزه در روابط کاری، اجتماعی، تحصیلی و حتی در زندگی خانوادگی در ارتباط با موضوعات متفاوت تجربه می‌کنیم، به عقیده روانشناسان لازمه زندگی و باعث تلاش و تکاپو در امور روزمره انسان است. (شریعتمداری، ۱۳۶۹) (محمود 1370) بر همین اساس روانشناسان می‌گویند وجود استرس نشانه وجود فهم و شعور است و هر موجودی که فکر داشته باشد با استرس و اضطراب نیز آشنا است زیرا وجود اضطراب زیانی برای انسان ندارد بلکه این ترس از آینده و خطرهای قریب‌الوقوع است که مشکلاتی را به همراه دارد. اما در این میان نبود شناخت از شرایط و فقدان اعتماد به نفس کافی برای افراد در مدیریت، مشکلات و مسایل مختلف در اغلب موارد منجر به بروز اضطراب به شکل و شما یلی می‌شود که خواب و آرامش را از انسان ربوده و همچون آفتی سلامت روانی و حتی جسمی را تهدید می‌کند. (شاملو، ۱۳۸۱) اضطراب شامل احساس عدم ا طمینان، درما ندگى و برانگیختگى فیزیولوژیکى است. به‌طور کلى اضطراب یک احساس منتشر، بسیار نا خوشایند و ا غلب مبهم دلوا پسى است که با یک یا چند حس جسمى مانند احساس خالى شدن سر دل، تنگى قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد و غیره همراه است اضطراب در چگونگی موفقیت تحصیلی كودكان عوامل بسیار زیادی دخالت دارند. یك دسته از این عوامل را تحت عنوان عوامل عاطفی روانی می توان نام برد بیماریهای عاطفی از جمله اضطراب در نزد همه افراد و ترس یا اضطراب از امتحان در نزد دانش آموزان از موضوعاتی است كه به دلیل وجود آن در جوامع شدیداً مورد توجه قرار گرفته است و به ندرت می توان باور كرد كه كسی هیچ وقت دچار اضطراب نشود(سی. اس. میس. 1380).

زیرا زندگی در هر مرحله و دوره و مكان سرشار از انواع فراز و نشیب و مملو از تجربیات است كه هر كدام به دلیلی یا به طریقی می تواند اضطراب آور باشد اضطراب یكی از حالتهای هیجانی یا عاطفی است كه با عناوین دلهره، تشویش، نگرانی و مانند آنها نیز از آن نام میبرند) شاملو. 1381). ما در این مقاله سعی خود را بنا بر چگونه و عوامل ایجاد استرس در دانش آموزان ابتدایی و راههای پیشگیری از آن یعنی اینکه هر چه قدر سن ما بیشتر باشد مجرب تر می شویم. و بهتر می دانیم با آن چه که روزانه پیش میآید برخورد کنیم و می دانیم چگونه باید با مسائل برخورد کنیم که تعادل زندگی مان برهم نخورد. ما یاد می گیریم که چگونه باید در برابر امور غیره منتظره عکس العمل نشان دهیم. ما قادر خواهیم بود نقطه نظرات و رفتار خود را با مقتضیات زمان تطبیق دهیم و یک استراتژی غلبه بر استرس را به بهترین نحو ترتیب دهیم (شفیع آبادی ۱۳۶۵)

ما در موارد حوادثی که ایجاد آن برای کودکان نقطه عطف زندگی آن ها به شمار می رود. مثلا مرگ یکی از بستگان بسیار نزدیک یا تغییر محل زندگی یا مدرسه، واکنش آن ها در این موارد مهم زندگی کودکان در این سن برای آن که بتوانند همواره با اضطراب های زندگی با موفقیت کنار بیایند، ما به عنوان معلم یا اولیا باید بتوانیم نگاهی بر عوامل به وجود آورنده استرس بیندازیم.

با این حال چنانچه اضطراب شدید باشد و تا مدتها ادامه پیدا كند به طور معمول حالت خاص عصبی ایجاد می كند و در فعالیت طبیعی و روز مره زندگی اخلال می كند زیرا افراد مضطرب خطاهای بیشتری مرتكب می شوند (شكوهی. 1381). اضطراب هم جسم و هم ذهن انسان را تحت تاثیر قرار می دهد در واقع اعم از اینكه اضطراب به كودك یا بزرگسال، مرد یا زن، انسان شاغل یا بیكار مربوط باشد آثار و علائم آن تقریباً در نزد همه یكسان است.. با این تفاوت كه هر كس با توجه به ویژگی های شخصیتی خود درابراز این علائم با دیگری تفاوت دارد

اهمیت پژوهش

در چارچوب تعاریف روانپزشکی: اضطراب حالتها و فشارهای روحی و روانی است که انسان را دچار سردرگمی می‌کند و به نوعی احساس نگرانی او را بالا می‌برد.

ضرورت پژوهش

برای رسیدن به این منظور باید به انجام پژوهش ها و تحقیقات در زمینه های علوم تربیتی و روان شناسی پرداخت تا از وارد آمدن آسیب های روانی بیشتر به انسان ها جلوگیری شود.

حدود، محدوده جغرافیایی، زمانی و میزان نمونه

در پژوهش خود، رابطه خود پنداری و عوا مل تشكیل دهنده آن گرایش به مدرسه، گرایش به همسالان و خانواده را با موفقیت تحصیلی مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق 21179 دانش آموز ابتدایی شهرستان جهرم در سال تحصیلی 90-88 شركت داشته اند. كه در یك آزمون خودپنداری شركت نمودند و معدل كل سالانه آنها به عنوان معیاری برای میزان موفقیت تحصیلی استفاده شد. نتایج به وسیله ضریب همبستگی پیرسون محاسبه و نشان داد كه بین خودپنداری و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت وجود دارد و همبستگی به دست آمده برای گروه دختر و پسر متفاوت بود، و در مجموع برای گروه دختران میزان همبستگی بیشتری میان خودپنداری و پیشرفت تحصیلی مشاهده شد.

تعریف مفاهیم و متغیرهای پژوهش

امتحانات يکي از مهمترين عوامل استرس زا در مدارس و دانشگاه ها هستند که پيامدهاي روان ـ فيزيولوژيک مختلفي دارند، اما اثرات آنها بر کودکان مورد توجه قرار نگرفته است.

تعریف نظری پیشرفت تحصیلی

تعریف نظری پیشرفت عبارت است از معدل نمره های امتحان دانش آموزان در رسیدن به هدفها ی از پیش تعیین شده درسی از وضع موجود به وضع مطلوب (کلاین برگ. 1376)

فرضیه ها

• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و افسردگی رابطه به وجود می آید
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و مهارت های گوش کردن رابطه به وجود میاید
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و نداشتن آمادگی کافی امتحان رابطه وجوددارد.
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و رقابت درسی رابطه وجوددارد.
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و سخت گیری خانواده رابطه وجوددارد
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و مسایل روانی مثل وسواس رابطه وجود دارد
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و تر سا ندن کودک از امتحان رابطه وجود دارد.
• آیا بین میزان اضطراب دانش آموزان و شرایط نامناسب کلاس را بطه وجود دارد.
• آیا بین میزان اضطراب والدین و دانش آموزان رابطه وجود دارد.
• آیا بین میزان اضطراب و ارتباط داشتن با دیگران رابطه وجود دارد.

رابطه اضطراب و افسردگي

اضطراب يكي از دلايل و علل آشكار افسردگي است. بعضي از افسردگي ها به هنگام شب مي آيد و شروع آن معمولاً آهسته و مخفي است. اولين نشانه آن كم شدن نيرو است كه ممكن است تا حدي قابل توجه باشد. بيمار مدت كوتاهي به جر و بحث مي پردازد، خسته است و دليل آن را انجام كارهاي زيادي مي داند كه در طول روز انجام داده است. ليكن پس از يك يا دو هفته اين تعبير او را راضي نگه نمي دارد و در اينجاست كه به يكي از دو موضوع فكر مي كند كه آيا به بيماري عصبي يا به يكي از بيماريهاي جسماني ديگر دچار شده است به هر حال اين تفكر او را مضطرب گردانيده و اين اولين علامت افسردگي اوست و پس از آن كه مدتي مرحله اضطراب به طول انجامد آستانه افسردگي مي رسد و بيمار غمگين و افسرده مي گردد حمله اين بيماري ممكن است در يكي از مراحل تكامل به انتها برسد. حملات دوره اي اضطراب در بعضي مواقع امكان دارد يك رشته حملات افسردگي خفيف بوده باشد كه به آستانه افسردگي برسد. اگر اضطراب شديد است تقريباً به طور مشخص افسردگي مي باشد.

و اگر منشاء اضطراب بيماري جسماني و يا ترس و از اينگونه بيماري هاست فرد بيمار هر چه زودتر بايد به پزشك مراجعه كند، به هر حال بيماري افسردگي با اضطراب رابطه مستقيم دارد و افسردگي ناشي از اضطراب است اضطراب يكي از شايع ترين اختلالات نوروتيك است كه همه انسان ها در شرايط مختلف آن را تجربه مي كنند و داراي انواع و درجات مختلف است كه يكي از انواع آن اضطراب در زمان امتحان است كه دانش آموزان در زمان ارزيابي در پايان سال تحصيلي دچار آن مي شوند. در تعريف اضطراب امتحان بايد گفت: نوعي مشغوليت ذهني است كه دانش آموز درباره نتيجه امتحان و يا در ارزيابي خود به همراه دارد. اضطراب سازنده نوعي از اضطراب است. (پور افکاری. 1371).

كه شخص را براي فعاليت درسي و برنامه ريزي منظم تر سوق مي دهد و معمولاً شخص را فعال و توانمند مي سازد تا بتواند نتيجه بهتري از مطالعه خويش به دست آورد. اضطراب مشكل آفرين نوعي از اضطراب است كه با دلهره و تشويش زياد همراه بوده و با درگيري ذهني و تصوري كه مبني بر موفق نبودن در امتحان است، (پورافکاری ۱۳۷۱٫) وسواس مطالعه كردن مثل خواندن بيش از حد، بي توجهي

به خواب و غذا همراه مي شود.

نشانه هاي اضطراب سازنده

1. دانش آموز علاوه بر نشان دادن حساسيت منــاسب به درس، روند زندگي معمولي خويش را ادامه مي دهد. مثل: خوردن، خوابيدن و حرف زدن با خانواده.
2. دانش آموز هنگام مطالعه نوعي از هيجان مثبت دارد.
3. بيشترين وقت خود را براي خواندن درس صرف مي كند نه همه وقت خويش را.
4. با آرامش و اطمينان بيشتري مطالعه مي كند.
5. عوامل محيطي تاثير كمتري بر او دارند.
6. آنچه را كه مطالعه مي كند به راحتي مي تواند در ذهنش نگه دارد و يا به حافظه بسپارد. (ملکی. 81 13)

نشانه هاي اضطراب مشكل آفرين

1. بدون اطمينان درس خواند
2. در موقع خواندن درس، به نتيجه امتحان بيشتر فكر مي كند تا به يادگيري
3. مشغوليت ذهني بخش وسيعي از ذهن و سيستم رواني اش را در برمي گيرد و موجب مي شود درباره موفقيت و عدم موفقيت خود، مطالبي را بر زبان آورد.
4. احساس دلشوره و تشويش مداوم دارد.

راه حل هاي عملي براي کاهش اضطراب امتحان  

1. مطالعه و مرور بيشتر و تقويت بنيه علمي مطالعه بيشتر دانش آموز موجب تقويت اعتماد به نفس در امر يادگيري و پاسخ دهي او در امتحان مي شود.
2. پائين آوردن سطح انتظار هر چه انتظار پائين تر باشد گرفتن نمره بيست امكان دروني كردن آرامش و كاهش اضطراب و در نتيجه موفقيت بهتر در امتحان حاصل مي شود.
3. پذيرش توانمندي هاي خود ايجاد اين احساس كه من د ا نش آموز تلاش خود را انجام دادم و حتماً موفقيت خوبي را به دست خواهم آورد.
4. توجه به نكات مثبت و موفقيت هاي گذشته آن دسته از موفقيت هايي را كه در گذشته تجربه كرده، در ذهن خود بياورد.
5. برطرف كردن ضعف بنيه علمي تلاش براي برطرف كردن ضعف بنيه علمي از طريق كمك گرفتن از دوستان، معلم يا دانش آموزان زرنگ و كتاب هاي كمك درسي.
6. مقايسه با خود ايجاد اين فكر كه هر كسي توانمندي هاي مخصوص به خود را دارد و مقاسیه کردن خود با دیگران(وهاب زاده. 1366).
7. پرسش و پاسخ هاي مكرر پرسش و پاسخ هاي پي درپي از خود سبب آگاهي از فرآيند يادگيري، پردازش اطلاعات مجدد و تقويت ا عتماد به نفس بيشتر و در نتيجه كاهش اضطراب مي شود.
8. استراحت كوتاه بين زمان هاي درس خوا ندن دانش آموز در حين مطالعه بين درس، فرصت كوتاهي را براي استراحت خود اختصاص مي دهد، اين امر سبب به يادسپاري بهتر مطالب خوانده شده در ذهن مي شده و همچنين سبب تقويت روحيه و سلامت رواني و كاهش اضطراب مي شود.

وظايف خانواده براي كاهش اضطراب

1. به فرزندان يادآور شويم كه تو زحمات خود را كشيده اي و نتيجه امتحان هر چه باشد برايمان ارزشمند خواهد بود.
2. تلاش كنيم تا فضاي درون خانواده در آرامش و سلامت رواني باشد.
3. سعي كنيم در زمان امتحانات از شركت در مرا سم و ميهماني ها و رفت و آمد هاي خانوادگي دوري كنيم.
4. در صورت وجود مشكل در خا نواده حتي ا لمقدور در حضور دا نش آموز مطرح نكنيم.
5. با كلام خود سعي در مطرح كردن يا زنده نگه داشتن توا نمندي هاي مثبت فرزندمان داشته با شيم.
6. از تحقير و سرزنش مثل تو حساسيت زياد به درس داري و بي عرضه هستي خودداري كنيم.
7. ايجاد ارتبا ط مناسب با فرزند، اگر فرزند مان بخواهد از دلوا پسي خود از امتحان موضوعي را به ما بگويد پنهان كاري نكند و يا ترس از بيان احساسش نداشته باشيم.

اضطراب و مكانيسم دفاعي

اضطراب علامت خطري براي خود است، بدين معني كه انگيزه هاي غير قابل قبول در طلب به دست آوردن خود آگاهي است (دادستان 1376) زما نيكه اين علامت به خود آگاهي مي رسد خود براي مقابله با اضطراب دست به اقدام مي زند. دو نمونه از اين اقد ا مهاي دفاعي سركوبي و انكار است. تلاش هردو مكانزيم اين است كه با فراموش كردن يا منكر شدن چيزي را نا خود آگاه كنند به عبارتي ديگر وقتي اضطراب ظاهر مي شود مفهوم آن اين است كه در ا ندرون شخص چيزي تعادل رواني او را درهم مي ريزد اضطراب هشداري است براي او كه يك غريزه نا پذیرفتنی. میخواهد خود را به ناخود آگاه رسانده و ظاهر شود. این هشدار او را بر مي انگيزد را تا در مقابل فشار روانی مقاومت کند. اگر دفاع موفقیت آمیز باشد اضطراب رفع و کنترل می شود اما بسته به نوع دفاع بکار بسته شده. شخص ممکن است علائم نوروتيك مختلف نشان دهد كمال مطلوب اين است كه با بكار بستن مكانيسم وا پس زدن تعادل رواني مجدداً برقرار شده و علامتي ظاهر نگردد. چون اين مكانيسم با انتقال غر ايز و آثار و تصورات مربوط به آن به ناخود آگاه، بطور كامل آنها را تحت كنترل در مي آورد مع­هذا در خيلي از موارد مكانيسم واپس زدن موثر نيست و به مكانيسم هاي دفاعي فرعي نيز احتياج پيدا مي شود. اين دفا عها عبارتند از تبديل جابجايي و پسرفت كه به وسيله آنها اضطراب تظاهر نسبي و تغيير شكل يافته پيدا كرده و بسته به نوع مكانيسم مسلط، به صورت علائم هيستري، اختلا ل فوبيك و وسواس مي گردد. اگر وا پس زدن به قدر كافي موثر واقع نشده و مكانيسم هاي فرعي نیز بکارگرفته نشود. (نظیری. 1374)

علائم اضطراب

     با توجه به تعریف اضطراب می توان این حالت را مستقیماً در ارتباط با آینده و فاقد یک عامل عینی و مشخص دانست که در عین حال می توان 3 جنبه اصلی را در آن مشخص کرد.

عوامل دخيل در افت تحصيلي

در مبحث افت تحصيلي، دلايل زيا دي مي تو اند وجود دا شته باشد. در اين تحقيق (میزان اضطراب دانش آموزان دوران دبستان بر پیشرفت تحصیلی) ما عوامل اصلي ا فت تحصيلي را به هفت گروه كه هر كدام در برگيرنده عوامل متعدد مي‌با شد تقسيم ‌نموده و اثرات هر مجموعه از عوامل را در شكست دانش‌آموزان مورد مطالعه‌ قرار مي دهيم.

روش پژوهش

روش پس رویدادی:

پس رویدادی از نظر معنی عبارت است از آنچه باید انجام شود. در تحقیقات اجتماعی و تعلیم و تربیت پس رویداد مترادف بعد از وقوع، گذشته نگر، از معلول به علت روابط علت و معلولی از طریق مشاهده یک موقعیت مورد پژوهش قرار می­گیرد و عوامل علی موجه را در زمان گذشته جستجو می­کنند. کرینجر معتقد است است که تحقیق پس رویدادی عبارت است از مطالعه عینی و منطقی که در آن پژوهشگر کنترل مستقیم بر متغیرهای مستقل را ندارد. در این روش استنتاج رابطه علی بین متغیرهای بدون مداخله مستقیم در متغیرهای مستقل و وابسته صورت می گیرد.

تجزیه و تحلیل داده ها

مفاد و محتوای پژوهش

اين پژوهش از نوع توصيفي ـ تحليلي بوده …

محدودیت های پژوهش و پیشنهادها

محدودیتهای پژوهش: 1– عدم پيشينه عدم دسترسي كافي و مستند در زمينه مشكلات عاطفي دانش آموزان2- عدم همكا ري بعضي از مسئو لين مدا رس در جهت اجراي آزمون 3 – در تعميم نتا يج توجه به جامعه آ ماري اين تحقيق ضروري است. آزمود نيهاي اين طرح دانش آموزان سال سوم مي باشد كه به علت عدم دسترسي به ميزان مشكلا ت دانش آموزان ديگر پايه ها ا مكان مقايسه وتحليل آن وجود ندارد 4 -توجه به مسا ئل ا جتماعي در تحليل مشكلات عا طفي، خا نوادگي و فردي ضروري ا ست. كه بررسي تأ ثير مسا ئل دور از دسترس و خارج از ا هداف بوده

– امكان مبا لغه دانش آموزان در گزارش وضعيت عا طفي، هرچند محقق كا رمندان و در جهت توجيه دانش آموزان سعي لازم نمو دند و پيشنها د نا ظر محترم طرح داده هاي ، بدست آمده كه ا حتما ل مي رفت كه گزارش آزمود ني ها از وضعيت عا طفي درسي نا درست باشد و حذ ف شد.

ضمائم

برای رسیدن به این منظور باید به انجام پژوهش ها و تحقیقات در زمینه های علوم تربیتی و روانشناسی پرداخت در این تحقیق به بررسی میزان تاثیر یا رابطه عوامل گوناگون از قبیل میزان اضطراب، میزان تحصیلات، سن، سطح درآمد، نبود انگیزه، مشکلات اجتماعی و…. با بیماری اضطراب که باعث تاثیر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی می شود منظور از روش هاي توصيفي در ارزشيابي توجه به رويكردي است كه در آن معلم تغييرات و تحولات ايجاد شده در دانش آموز را با فنون متفاوت بررسي كرده و به صورت مشروح بر اساس شاخصهاي پيشرفت و يا اهداف از پيش تعيين شده به اطلاع دانش آموز و والدين مي رساند(شمس الدین 1364).

منابع

1. اس. رابرت. (1390). راهنمای تمرکز بهتر. ترجمه حسین نیر. مشهد. ا نتشارات قدس رضوی
2. پور افکاری. نصر الله. (1371). افسردگی یا بیماری. تهران. ا نتشارات آزاده
3. و …

فهرست مطالب

چکیده 1
فصل اول 3
مقدمه 4
اهمیت پژوهش 8
ضرورت پژوهش 9
حدود، محدوده جغرافیایی، زمانی و میزان نمونه 10
تعریف مفاهیم و متغیرهای پژوهش 11
تعریف نظری پیشرفت تحصیلی 12
فرضیه ها 12
فصل دوم 13
پیشینه پژوهش 14
رابطه اضطراب و افسردگي 17
نشانه هاي اضطراب سازنده 18
نشانه هاي اضطراب مشكل آفرين 19
علل وجود اضطراب امتحان 19
راه حل هاي عملي براي کاهش اضطراب امتحان 20
وظايف خانواده براي كاهش اضطراب 22
اضطراب و مكانيسم دفاعي 23
راه مقابله با اضطراب 26
علائم اضطراب 30
اضطراب و امتحان 31
عوامل دخيل در افت تحصيلي 43
فصل سوم 48
روش پژوهش 49
جداول 50
فصل چهارم 59
تجزیه و تحلیل داده ها 60
مفاد و محتوای پژوهش 60
فصل پنجم 62
خلاصه و پیشنهادها 63
محدودیت های پژوهش و پیشنهادها 68
ضمائم 72
منابع 76

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، جدول، فهرست مطالب (فصل بندی شده) و 76 صفحه متن (در قالب word و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 14200 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات آموزش و پرورش

نوشته شده در 25 دی ۱۴۰۰

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂