امام زمان عج

«امام زمان عج»

مقدمه

حضرت ولى عصر (عج) روز پانزدهم ماه شعبان سال 255 هجرى قمرى به دنیا آمد، پدرش ابا محمد حضرت امام حسن عسکرى (ع) است که در سال 260 هجرى قمرى به شهادت رسید، مادر حضرت ولى عصر (ع) بانوئى است بنام ریحانه که به او «نرگس»، «سوسن» و «صیقل» گفته مى‏شود. حضرت ولى عصر (ع)، تا سال 260 هجرى قمرى تحت تربیت و سرپرستى پدر بزرگوارش مى‏زیست و در همان زمان از مردم پنهان نگه‏داشته مى‏شد و جز خواصّى از شیعیان امام حسن عسکرى (ع)، کسى با آن حضرت ملاقات نداشت.

حتى امثال ابو هاشم جعفرى که از خواصّ امام حسن عسکرى است از وجود آن حضرت بى خبر بودند. ابو هاشم مى‏گوید: به ابا محمد حضرت امام حسن عسکرى (ع) گفتم: جلالت تو مانع پرسش من است. آیا مى‏توانم سؤالى بکنم؟ امام فرمود: بپرس. گفتم: سرورم آیا شمافرزندى دارید؟ فرمود: دارم. گفتم: اگر حادثه‏اى پیش آمد، او را در کجا ببینم؟ فرمود: در مدینه.

بحث مهدویت یک بحث گسترده است که کسب مهارت در آن نیازمند به اطلاعات وسیعی نسبت به علوم مختلف است. اهم موضوعات مطرح شده در گفتمان مهدویت عبارتند از: ابعاد وجودی حضرت ولی عصر(عج) –  آیات و روایات ظهور – اندیشه انتظار و استراتژی های آن و وظایف منتظران در عصر غیبت – وقایع آخر الزمان – شیعه شناسی – اسلام شناسی و آسیب شناسی آن-  شناخت یهود و مسیحیت صهیونیست – بحث صهیونیسم و مسئله قدس و فلسطین –

آشنایی با تحولات سیاسی جهان خصوصا خاورمیانه و تئوری های جهانی سازی – غرب شناسی – آشنایی با فرقه های مختلف مدعی مهدویت – آسیب های مهدویت – منجی گرایی فرق مذاهب و پیشگویی های آخر الزمان – سینما و رسانه ها و مهدویت –  تشرفات و توقیعات و صحت آنها – گفتمان عدالت و…

مفهوم انتظار و وظایف منتظران

برخي تصور مي كنند انتظار يعني دست رو دست گذاشتن و ايام را بدون تلاش سپري كردن تا اين كه امام زمان عليه السلام ظهور نمايد. حال آن كه معناي انتظار، بسيار گسترده است و منتظر، وظايف بسياري را بايد ايفا نمايد تا خود و جامعه را براي ظهور آقا آماده نمايد و هرچقدر تلاش منتظران بيشتر شود، شرايط ظهورامام غايبمان زودتر فراهم مي شود. وظيفه ما فقط دعا كردن نيست، بلكه بايد اين دعا، با خود سازي و جامعه سازي همراه شود…

مرحوم سيد محمد تقي موسوي اصفهاني در كتاب شريف مكيال المكارم به هشتاد مورد از وظايف منتظران اشاره كرده است كه به اختصار به برخي از آنها اشاره خواهيم كرد.

1- دعا براي امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف يكي ازوظايف مهم ما دعا براي امام زمان است، ائمه هدي عليهم السلام نيز همواره بر اين مهم تكيه داشته اند و بر اساس رواياتي از امام صادق عليه السلام در دعايي كه آن حضرت به  زراره تعليم فرمودند، محور اصلي آن بر امام شناسي استوار است.

ايشان به زراره مي فرمايند:… اگر غيبت را درك كردي چنين دعا كن: اللهم عرفني نفسك فانك ان لم تعرفني نفسك لم اعرف نبيك، اللهم عرفني رسولك فانك ان لم تعرفني رسولك لم اعرف حجتك،اللهم عرفني حجتك فانك ان لم تعرفني حجتك ضللت عن ديني. همچنين دعاهاي ديگري كه در كتب ادعيه و زيارات بدان اشاره شده، خصوصا دعاي معروف  اللهم كن لوليك الحجة ابن الحسن… كه بحمدالله در بين جامعه شيعه بسيار معروف و مشهور است.

شباهت‏هاي رستاخيز مهدي (عج) با رستـاخيـز آخـرت

ايام الله، ايام مخصوصي است كه نعمت و رحمت و يا عذاب و كيفر الهي در آن ظاهر مي‏شود. نسبت ادن اين روزها به خدا با اينكه همه ايام و همه موجودات از آن خداست، به خاطر حوادث مهمي است كه در آن رخ داده و يا خواهد داد، مانند روز قيامت كه در آن سلطنت آخرتي خدا هويدا مي‏گردد و روز قيام مهدي كه در آن، حكومت عدل بر گستره جهان سيطره پيدا مي‏كند.

بعضي از ايام الله در روايت ذيل معرفي شده است:

“عَنْ مُثَنَّي الْحَنّاطِ قالَ: سَمِعْتُ اَبا جَعْفَرٍ يَقُولُ: اَيّامُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثَلاثَةٌ: يَوْمٌ يَقُوُمُ الْقائِمُ، وَ يَوَمُ الْكَرَّةِ، وَ يَوَمُ الْقِيامَةِ؛ ايام الله سه روز است؛ روز قيام مهدي عليه‏السلام، روز رجعت و روز قيامت.”
نوشتار كوتاهي كه پيش رو داريد به بررسي اجمالي شباهت‏هاي دو مورد از ايام الله ـ يعني روزگار قيام حضرت مهدي و روز رستاخيز ـ پرداخته است.

1 ـ حوادث عجيب

يكي از وجوه مشترك بين رستاخيز آخرت و قيام مهدي عليه‏السلام، وقوع حوادث و رخدادهاي بزرگ است كه قبل از شروع آن دو، تحقق پيدا مي‏كند.

قيامت كبري و رستاخيز مهدي عليه‏السلام، به خاطر اهميتشان، مورد بشارت و نويد همه انبيا و اولياي الهي قرار گرفته، بلكه وجه مشترك همه اديان الهي است.

حوادث قبل از قيامت كبري

الف. متلاشي شدن كوه‏ها

“يَوْمَ تُرْجُفُ اْلاَرْضُ وَ الْجِبالُ”2؛ “روزي كه زمين و كوه‏ها به لرزه درآيند.”

“وَ حُمِلَتِ اْلاَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُكَّتا دَكَّةً واحِدَةً”؛3 “و زمين و كوه‏ها از جاي خود برداشته شوند و يكباره درهم كوبيده گردند.”

ب. زلزله‏هاي عظيم

“يا اَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ اِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَةِ شَي‏ءٌ عَظيمٌ.”4؛ “اي مردم از پروردگارتان پروا كنيد؛ چرا كه زلزله رستاخيز امري بزرگ است.”

“اِذا رُجَّتِ اْلاَرْضُ رَجّا”5؛ “چون زمين با تكان [سختي] لرزانده شود.”

عدالت در رستاخيز مهدي

رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله مي‏فرمايند: “… اَلتّاسِعُ مِنْهُمْ قائِمُ اَهْلِ بَيْتي، مَهدِيُّ اُمَّتي، اَشْبَهُ النّاسِ بي في شِمائِلِه وَ اَقْوالِهِ وَ اَفْعالِهِ، يَظْهَرُ بَعْدَ غِيبَةٍ طَويلَةٍ وَ حَيْرَةٍ مُضِلَّةٍ، فَيُعْلِنُ أَمْرَ اللّهِ وَ يُظْهِرُ دينَ اللّهِ… فَيَمْلأَُ اْلاَرضَ قِسْطا وَ عَدْلاً، كَما مُلِئَتْ جَوْرا وَ ظُلْما؛16 نهم آنان (امامان) قائم خاندان من، مهدي امتم مي‏باشد. او در سيما و گفتار و كردار شبيه‏ترين مردم به من است. پس از غيبت طولاني و سردرگمي گمراه كننده‏اي ظاهر مي‏شود، آنگاه امر خدا را اعلان و آئين خدا را آشكار مي‏سازد… پس زمين را از عدل و داد لبريز مي‏كند.”

امام باقر عليه‏السلام مي‏فرمايد: “… وَ كَذلِكَ القائِمُ اِذا قامَ يُبْطِلُ ما كَانَ فِي الْهُدْنَةِ مِمّا كانَ فِي اَيْدِي النّاسِ وَ يَسْتَقْبِلُ بِهِمُ الْعَدْلَ؛

همچون پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله آنگاه كه قائم عليه‏السلام قيام كند، آنچه را از راه و روش‏هاي غلط ميان مردم در زمان قبل از ظهور رايج است زير پا مي‏نهد، و آيين دادگري را برپا مي‏دارد.”

جناب حكيمه خاتون چنين روايت مي‏كند: آن امام بزرگ در لحظات نخستين پس از تولد، لب به سخن گشود و [همچون پيامبران كه در آغاز كودكي توان سخن گفتن دارند] به يكتائي خداوند و رسالت حضرت محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله و امامت امام علي عليه‏السلام و ديگر امامان گواهي داد، سپس چنين فرمود:

“اَللّهُمَّ أَنْجِزْ لي ما وَعَدْتَني، وَ أَتْمِمْ لي اَمْري، وَ ثَبِّتْ وَطْأَتي، وَامْلَأِ اْلاَرْضَ بي عَدْلاً وَ قِسْطا؛ خداوندا! به آنچه به من وعده دادي وفا كن، و امر مرا (حكومت عدالت گستر جهاني) به كمال برسان، و گام‏هاي مرا استوار بدار، و زمين را به دست من آكنده از عدل و دادساز.”

اقتدار حاكميت در قيام مهدي عليه‏السلام

امام مهدي عليه‏السلام، در اجراي حدود و احكام الهي و مبارزه با ستمگران، قاطعيتي خدائي دارد، چشم پوشي و مسامحه در راه و روش او نيست. از ملامت ملامت گران ابايي ندارد و از هيچ مقام و قدرتي نمي‏هراسد. قاطعيت وسازش ناپذيري، خصلت همه رهبران راستين الهي است، و در امام مهدي عليه‏السلام اين خصلت در حد اوج و كمال است.

امام علي عليه‏السلام مي‏فرمايد:

“وَ لَيُطَهِّرَنَّ اْلاَرْضَ مِنْ كُلِّ غاشٍ؛21] امام مهدي عليه‏السلام ] زمين را از هر چه باعث فريب و گمراهي مردم شود، پاك مي‏سازد.”

از امام باقر عليه‏السلام نقل شده كه فرمودند: “لَيْسَ شَأنُهُ اِلاّ بِالسَّيْفِ، لا يَسْتَتيبُ اَحَدا، وَ لا يَأْخُذُهُ فِي اللّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ؛22 شيوه [حضرت مهدي عليه‏السلام ] تنها با شمشير است و توبه كسي را نمي‏پذيرد و در راه اجراي احكام الهي، از ملامت هيچ ملامتگري نمي‏هراسد.”

4 ـ بشارت انبياء و اولياء به ظهور قيامت كبري و صغري

قيامت كبري و رستاخيز مهدي عليه‏السلام، به خاطر اهميتشان، مورد بشارت و نويد همه انبيا و اولياي الهي قرار گرفته، بلكه وجه مشترك همه اديان الهي است. به خصوص قيام مصلح جهان، كه در برخي مكاتب غير الهي نيز مورد توجه بوده است.

زندگي در رستاخيز مهدي عليه‏السلام

در سلام به حضرت مهدي آمده است: “اَلسَّلامُ عَلي رَبيعِ اْلاَنامِ، وَ نَضْرَةِ اْلاَيّامِ؛36 سلام بر بهاران زندگي مردمان و طراوت روزگاران.”

رسول گرامي اسلام مي‏فرمايد: “يَتَنَعَّمُ اُمَّتي في زَمَنِ الْمَهْدِي عليه‏السلام نِعْمَةً لَمْ يَتَنَعَّمُوا قَبْلَها قَطُّ يُرْسِلُ السَّماءُ عَلَيْهِمْ مِدْرارا وَ لا تَدَعُ اْلاَرْضُ شَيْئاً مِنْ نَباتِها اِلاّ اَخْرَجَتْهُ؛37 امت من در زمان مهدي عليه‏السلام به نعمتي دست يابند كه پيش از آن و در هيچ دوره‏اي دست نيافته بودند. [در آن روزگار] آسمان باران فراوان دهد، و زمين هيچ روييدني را در دل خود نگاه ندارد.”

6 ـ آشكار شدن باطن‏ها

يكي از موضوعاتي كه وجه شباهت بين دو قيام است، بر ملا شدن باطن و درون انسان‏ها است، البته برملا شدن باطن‏ها، در قيامت كبري با قيامت صغري متفاوت است. در قيامت كبري، آشكار شدن درون، كلي و فراگير است ولي در رستاخيز مهدي عليه‏السلام، ظاهر شدن درون مردم، براي حاكم و والي عادل ـ يعني امام زمان عليه‏السلام ـ تحقق پيدا مي‏كند. پس به قاطعيت و سازش ناپذيري، خصلت همه رهبران راستين الهي است، و در امام مهدي عليه‏السلام اين خصلت در حداوج و كمال است.
طور كلي مي‏توان ظهور باطن‏ها را يكي از وجوه مشترك بين دو قيام دانست.

دلايل روايي بررجعت  

براي نمونه از امام ششم حضرت صادق(ع) در بيان اهميت اعتقاد به رجعت نقل شده است:

از ما نيست هر كسي كه بازگشت دوباره (رجعت) ما را به دنيا باور نكند.

بنابراين يكي از ويژگي‌هاي انسان مؤمن اعتقاد به رجعت (بازگشت دوباره ائمه معصومين(ع) و مؤمنان راستين و مشركان فرورفته در منجلاب) مي‌باشد.

مرحوم شيخ صدوق(ره) در كتاب صفات الشيعه از امام صادق(ع) روايت مي‌كند:

هر كس به هفت موضوع اقرار كند پس او مؤمن است. و سپس ذكر كرد و يكي از آنها ايمان به رجعت است.

همگاني يا غيرهمگاني بودن رجعت

آنچه از روايات و آيات استنباط مي‌شود اين است كه پديدة رجعت همگاني نيست. در هنگام قيام جهاني امام عصر(ع) و قبل از برپايي رستاخيز رجعت به وقوع مي‌پيوندد ولكن منحصر به جمعي از مؤمنان و مشركان خواهد بود و اين‌گونه كه همه مؤمنان زنده شوند و همه مشركان زنده شوند صورت نمي‌پذيرد در حالي‌كه مخصوص عده‌اي از مؤمنان راستين و عده‌اي از مشركان محض مي‌باشد.

بهترين دليل بر اين گفته كه رجعت پديده همگاني نمي‌باشد حديثي از حضرت صادق(ع) مي‌باشد كه حضرت فرمودند:

به درستي كه رجعت براي همه نيست، بلكه به جمعي خاص اختصاص دارد رجعت (بازگشت) نمي‌كنند مگر مؤمنان راستين و مشركان فرو رفته در شرك محض و غير از آنها هيچ كس به دنيا باز نمي‌گردد.

در قرآن كريم اشاره به اين موضوع دارد كه پديده رجعت قبل از رستاخيز همگاني نيست بلكه از هر امتي دسته‌اي زنده مي‌شوند و به دنيا بازمي‌گردند و آنها جمعي از مؤمنان و جمعي از مشركان از هر امت مي‌باشند.

حضرت امام باقر(ع) براي اثبات اين مدعا با تمسك به آية 83 سورة نمل مي‌فرمايد كه:
آيا آنها قرآن را نخوانده‌اند كه مي‌فرمايد: «آن روز (رجعت) كه از هر امتي، دسته‌اي را فراهم مي‌آوريم.»

نقش زنان در دوران ظهور

حال سزاوار است بدانيم زنان در حكومت قائم آل محمد، عليه السلام، چه مى كنند؟ چه كسانى هستند؟ چند نفرند؟ از كجا مى آيند و چه مسؤوليتى برعهده دارند؟ براساس برخى از روايات، حضور و نقش اين زنان ازنظر زمان و موقعيت، چهارگونه است:

الف) حضور پنجاه زن در بين ياران امام

اولين گروه از زنانى كه به محضر امام زمان مى شتابند آنهايند كه در آن ايّام مى زيسته اند و همانند ديگر ياران امام، عليه السلام، به هنگام ظهور در حرم امن الهى به خدمت امام، عليه السلام، مى رسند. در اين باره دو روايت وجود دارد:

روايت اول: امّ سلمه ضمن حديثى درباره علايم ظهور، از پيامبر روايت كرده است كه فرمود:
يعوذ عائذ من الحرم فيجتمع الناس إليه كالطّير الواردة المتفرقة حتّى يجتمع إليه ثلاث مأة و أربعة عشر رجلاً فيه نسوة فيظهر على كلّ جبّار و ابن جبّار…

در آن هنگام پناهنده اى به حرم امن الهى پناه مى آورد و مردم همانند كبوترانى كه از چهار سمت به يك سو هجوم مى برند به سوى او جمع مى شوند تا اينكه در نزد آن حضرت سيصد و چهارده نفر گرد مى آيند كه برخى از آنان زن مى باشند كه بر هر جبار و جبار زاده اى پيروز مى شود.

روايت دوم: جابربن يزيد جعفى، ضمن حديث مفصلى از امام باقر، عليه السلام، در بيان برخى نشانه هاى ظهور نقل كرده كه:

و يجيى ء واللَّه ثلاث مأة و بضعة عشر رجلاً فيهم خمسون امراة يجتمعون بمكة على غير ميعاد قزعاً كقزع الخريف يتبع بعضهم و هى الآية الّتى قال اللَّه: »أينما تكونوا يأت بكم اللَّه جميعاً إنّ اللَّه على كلّ شى ء قدير…»

به خدا سوگند، سيصد و سيزده نفر مى آيند كه پنجاه نفر از اين عده زن هستند كه بدون هيچ قرار قبلى در مكه كنار يكديگر جمع خواهند شد. اين است معناى آيه شريفه: »هرجا باشيد خداوند همه شما را حاضر مى كند. زيرا او بر هر كارى توانا است.»

پنجاه زن از سيصد و سيزده نفر!

نكته شگفت در اين دو روايت اين است كه مى فرمايد: سيصد و سيزده مرد گرد آيند كه پنجاه نفر ايشان زن هستند!

دوم آنكه: در روايتى كه نام ياران برشمرده شده است نام هيچ زنى وجود ندارد.

در پاسخ اين شبهه مى توان گفت: اين چند نفر در زمره همان سيصد و سيزده نفر هستند. زيرا اولاً امام، عليه السلام، مى فرمايد: »فيهم«؛ يعنى در اين عده پنجاه زن مى باشد.

دوم: شايد تعبير مردان بدين سبب باشد كه بيشتر اين افراد مرد هستند و اين كلمه از باب فزونى عدد مردان، چنين ذكر شده است.

سوم: اگر مقصود همراهى خارج از اين عده بود امام مى فرمود: »معهم«، نه اينكه بفرمايد »فيهم«، زيرا اين سيصد و سيزده نفر مانند عدد اصحاب بدر برشمرده شده اند و همه ياران و فرماندهان عالى رتبه و ازنظر مقام و قدرت درحد بسيار بالايى هستند كه برخى با ابر جابه جا مى شوند و اينها بدون شك با بقيه مردم آن زمان فرق بسيار دارند. بنابراين اگر بگوييم آنها جزو همان سيصد و سيزده نفر هستند براى آنها رتبه و موقعيت ويژه قائل شده ايم و اگر بگوييم در زمره ياران ديگر حضرت باشند از امتياز كمترى برخوردارند.

ب) زنان آسمانى

دسته دوم چهارصد بانوى برگزيده هستند كه خداوند براى حكومت جهانى حضرت ولى عصر، عليه السلام، در آسمان ذخيره كرده است و با ظهور آن حضرت به همراه حضرت عيسى، عليه السلام، به زمين مى آيند.

مهدي موعود(عج) در نظرات اهل سنت

جمشيد حسيني

مسئله اعتقاد به امام زمان (عج) قبل از اينكه يك عقيده و ايده شيعي باشد يك مسئله اسلامي است , بلكه فراتر از آن , يك مسئله جهاني و كلي است و مي توان گفت آن مقداري كه در ماخذ و منابع اوليه اهل تسنن در شان ايشان از پيامبر اكرم (ص) روايت شده است , در منابع شيعه به آن مقدار وجود ندارد.

روايات و احاديث مربوط به حضرت ولي عصر(عج) را هم اكنون در آن منابع قديمي عامه از مسند احمد حنبل و پنج صحيح از صحاح سته اهل سنت تا در دائره المعارف فريد وجدي و حتي معاصرين به وفور مي بينيم.

با اين وصف باعث كمال تاسف و تعجب است كه به مرور ايام , برخي از مسلمين نسبت به مسئله بي تفاوت مانده و حتي جمعي از آنان به ديده شك و ترديد نگريسته , و زبان خود را به ايراد و اعتراض گشوده اند , گويي كه فقط مذهب شيعه است كه عقيده به مسئله امام المنتظر دارد. تا جايي كه حتي مسئله مهدي (عج) را ساخته و پرداخته جامعه شيعه دانسته و گفته اند: « اهل سنت در اين مورد نظري بيان ننموده است.»

در اين نوشته سعي شده به پاره اي از آنچه از اهل سنت در موضوع امام زمان (عج) بيان شده , نظري بيندازيم.

در اين بخش روي سخن ما با آن دسته از علماي اهل تسنن است كه متاسفانه مي پندارند موضوع مهدي (عج) اختصاص به شيعه دارد و آنچه پيرامون ايشان معتقد هستند واقعيت وجودي ندارد. اينك ما وجدان آن افراد را حكم قرار داده و بطور اختصار دورنمائي از اين اعتقاد را در منابع ومدارك علماي خود آنان از نظرشان مي گذرانيم , باشد كه به خود آيند و با ميراث پيامبر خويش (عترت) بيشتر از اين ظلم و ستم روا ندارند.

تهیه شده از اینترنت

فهرست مطالب

مقدمه 1
مفهوم انتظار و وظایف منتظران 2
شباهت‏هاي رستاخيز مهدي (عج) با رستـاخيـز آخـرت 5
عدالت در رستاخيز مهدي 9
اقتدار حاكميت در قيام مهدي عليه‏السلام 11
زندگي در رستاخيز مهدي عليه‏السلام 14
دلايل روايي بررجعت 20
غرب، سينما و آخرالزمان 21
نقش زنان در دوران ظهور 31
مهدي موعود(عج) در نظرات اهل سنت 40
منابع 41

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 41 صفحه متن (در قالب و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Yagut(13) و برای تیترهای داخل مقاله B Jadid می باشند.

قیمت این مقاله ۳۲۰۰ تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات مذهبی

نوشته شده در 20 اردیبهشت 1401

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂