املاء و راهکارهای آموزشی

«املاء و راهکارهای آموزشی»

چکیده

کسب مهارت نوشتن صحيح به منظور ايجاد ارتباط با ديگران از نیازهای مهم بشر است.

مقدمه

با رشد شتاب زده اي كه در زمينه هاي مختلف علوم پيش آمده است و در حالي كه انسان عصر حاضر از انواع ابزار و اسباب سمعي بصري نوشتاري و رايانه بهره مي گيرد شايد صحبت از

تعریف املا

املا در لغت به معني پر كردن،بر سر جمع گفتن و تقرير مطلب كردن است.اصالتاً يك كلمه ي عربي است كه از واژه ي امالي گرفته شده است.امالي وظيفه ي مكتوب كردن گفته ي صاحب نظر را داشته است.ديكته واژه اي است لاتين،مشتق از ديكتاتورواو كسي است كه بر سر ديگران ديكته ميكند.در زبان فارسي در ساليان گذشته واژه اي معادل املا يا ديكته نداشته ايم اما درس(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)سي،گفتارنويسي و روا نويسي»پيشنهاد شده است.

در فرهنگ لغت،املا اين گونه تعريف شده است:«انتقال عين كلام به نوشتار آنهم نوشتاري رسمي نه محاوره اي.» مهارت املا نويسي يك نوشتن نيمه فعال است و عبارت است از: «توانايي جانشين كردن صحيح صورت نوشتاري حروف،كلمات وجمله ها به جاي صورت آوايي آنهاست.

وجه آموزشي و وجه آزموني املا

بچّه ها فردا املا داريد!خوب تمرين كنيد!فردا مي آمد. بچّه ها مضطرب بودند.آموزگار متني را ديكته مي كرد و دانش آموزان مي نوشتند. بعد ازاتمام املا معلم مي گفت:« قلمها روي ميز دفترها هوا.» بعد جريمه اي بود و خطي كه برحاصل كار بچّه ها كشيده مي شد.اين وضعيت دانش آموزان قوي را هم دچار مشكل مي كرد. اين نماي كلي از آنچه كه در گذشته اتّفاق مي افتاد بود كه در آن تنها وجه آزموني املا مورد توجّه قرار مي گرفت.
اكنون تغييرات اساسي در كتابهاي بخوانيم و بنويسيم(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)جه دارد:«وجه آموزشي و وجه آزموني»وجه آموزشي املامجموعه ي فعاليتهايي را در بر مي گيرد كه مهارت املا نويسي را در دانش آموزان تقويت كند و در نهايت منجر به اين ميشود كه دانش آموزان متن ديكته شده را درست،خوانا و زيبا بنويسند.

وجه آزموني املا شامل مجموعه فعاليتهايي است كه معلم براي ارزيابي از آموخته هاي دانش آموزان در درس املا طرح مي كند و با معيارهاي كمي يا كيفي سنجيده مي شود.

اهداف املا و عوامل مؤثر در يادگيري آن

هدفهاي املا عبارتند از: درست نويسي،زيبا نويسي و خ(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)ت كه درست نويسي فقط ذر درس املاست در صورتي كه درست نويسي در همه ي دروس مورد نياز است پس نبايد املا را مستقل از ساير دروس دانست.

عواملي كه در يادگيري املا مؤثر است عبارتنداز:

الف)يادگيري درست صداي حروف الفبا،نام حروف الفبا،هجا و بخش

ب)توانايي تجزيه ي كلمه

ج)طي كردن سه مسير شنوايي،ديداري و حركتي

د)طراحی صحیح

ويژگيهای يك متن املا

انتخاب يك متن براي ديكته كردن متأثراز دو عامل است.

الف) صلاحيت حرفه اي معلم و ميزان توانايي او در طراحي يك متن داراي پيام ومفهوم ارزشمند

ب) زمان

غالباً از هر درسي بندي انتخاب يا در هر درس جملاتي غير مرتبط به هم پيوند داده مي شود.اما بهترين متن،متني است كه حاوي نكاتي اخلاقي،آموزشي وداراي پيام باشد و كل متن يك پيوند منطقي با هم داشته باشد.بنابراين وحدت(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)ت واز املاي گسسته بايد پرهيز كرد.ساختار داستاني متن مي تواند بهترين املاها را بسازد.متن نبايد طولاني و خسته كننده باشد.بهتر است در املاهاي مستمر، تعداد دانش آموزان،تفاوتهاي فردي وزمان مد نظر باشد.

اقدامات آموزگار قبل از خواندن متن

بهتر است قبل از ديكته كردن متن شرايط روحي و رواني دانش آموزان را هنگام املا در نظر بگيريم.ايجاد فضاي آرام و لذّت بخش براي املا گفتن لازم است.هنگامي كه بچه ها خسته،بي حوصله و يا داراي مشكل رواني و جسمي هستند بهتر است از گفتن املا پرهيز كنيم.اصرار بر املا گويي درچنين موقعيتهايي به گريز،نفرت و ستيز منجر خواهد شد.بنابراين بهتر است فضا سازي مناسب صورت گيرد.

معلم متن را براي بچه ها مشخص نمايدحتي به آنها نشان دهد زيرا كه املا گفتن مچ گيري نيست.

روشهای تصحيح املا

اتخاذ شيوه ي املا گويي بستگي به موقعيت و شرايط كلاس دارد.در تصحيح هم توجه به اين اصل حائذ اهميت است.با وجود تمام محدوديتها ومشكلات بهترين شيوه ي تصحيح املا اين است كه دانش آموز خواسته شود ومعلم با مهرباني مواردي كه نياز به رفع اشكال دارند گوشزد نمايد.

روش ديگر اين است كه املاي بچه ها تعويض شود اما معلم كنترل كند.اگر املاي گروهي گفته شده معلم مي تواند به صورت تصادفي يكي ازاملاها را تصحيح كند.از دانش آموزان قوي يا ضعيف در تصحيح ميتوان استفاده كرد.خود ارزيابي بسيار مهم است لازم است به بچه ها اعتمادكنيم و به آنها بگوييم خودتان املا را تصحيح كنيد.معلم به چگونگي تصحيح او نمره مي دهد.اين روش اعتماد به نفس و صداقت را در دانش آموزان تقويت مي كند.

انواع فعاليتهای آموزشی و آزمونی املا

پيش تر گفته شد كه املا دو وجه دارد آموزشي و آزموني.به همين منظور فعاليتهايي در كتاب بنويسيم پيش بيني شده است،اما نبايد تصور كرد كه معلم تنها به اين فعاليتها تكيه كند و خود از طرح فعاليتهاي بديع و خلاقانه غافل بماند.گاهي آموزگاران خود شيوه هايي را به كار مي گيرند كه نه در هيچ كتاب روش تدريسي آمده است و نه به ذهن هيچ عالم علوم تربيتي يا زبان شناسي خطور كرده است.

بنا براين آموزگاران ابتدايي خود مي توانندخالق فعاليتهاي جذاب باشند.مجموعه فعاليتهايي كه در ذيل(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید) شيوه هاي تقويت املاست و نبايد فراموش كرد كه عامل فضا،شرايط و موقعيت كلاس درانتخاب و اجراي هر يك مؤثر است.به دليل ناهمگوني كه در منابع انساني ومادي مدارس وجود دارد نبايد انتظار واحدي از همه ي كلاسها داشت.

بنابراين معلم شرايط كلاس را مي سنجد و متناسب با امكانات و با در نظر گرفتن محدوديتها فعاليت مورد نظر را انتخاب مي كند.نكته ي ديگراينكه تعدادي از روشها خاص يك پايه است و نميتوان ادعا كرد كه در تمام پايه ها قابل اجراست مضافاً اينكه اگر هر روشي بيش از اندازه استفاده شود ارزش آموزشي خود را از دست مي دهد،لذا تنوع در اتخاذ شيوه ها اهميت دارد

املاي گروهي:دانش آموزان به گروه هايي تقسيم ميشوند هر يك سطري از املا را مي نويسد. نمره گروهي داده مي شود

املاي گروهي:هر گروه يك متن تهيه ميكند،يا به طور تصادفي متني انتخاب و به كل كلاس گفته مي شود يا گروه به گروه املا بگويند

مهم ترين اختلالات املايی

نارسا نويسي

وارونه نويسي

ارتباط املا با ساير دروس

پيش تر گفته شد نبايد اين تصور غلط در ذهن دانش آموزان ايجاد شود كه درست نويسی خاص املاست.لازم است مدام به آنها تذكربدهیم كه در تمام نوشته هايشان اصول درست نويسی را رعايت كنند.گاهي ميتوان به عنوان يك فعاليت آموزشي املا، اوراق امتحاني يا گزارشات علومشان را از نظر املايی بررسی كرد ونمره ی كسب شده را به عنوان نمره ی مستمر املا ثبت كرد

املا چیست؟

املا واژه ای است عربی و معنای آن نوشتن مطلبی است که دیگری بخواند، دیکته هم در این نوع موارد بکار می رود این واژه فرانسوی است

مهارت املا نویسی به معنای توانایی جانشین کردن صحیح صورت نوشتاری حروف، کلمات و جمله ها به جای صورت آوایی آنهاست. دانش آموزان باید به این مهارت دست یابند تا بتوانند به خوبی بین صورت تلفظی کلمات و حروف سازنده آنها پیوند مناسبی برقرار کنند.

بدین ترتیب ضمینه لازم برای پیشرفت آنان در درسهای جمله نویسی، انشاء و بطور کلی نکاتی را درباره صدا هایی که بوسیله معلم در (برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)ان جاری می شود رعایت نمایند.

الف: آنها را خوب بشنوند

ب: آنها را خوب تشخیص دهند

ج: آنها را درست بنویسند

هر کدام از این فرآیندها ی ذهنی ارتباط مستقیم دارد:

الف: ادراک کلمه>>>>>>حافظه شنیداری و تشخیص شنیداری

ب: بازشناسی کلمه>>>>>حافظه دیداری

ج: بازنویسی کلمه >>>>حافظه حرکتی

اهداف املا در دوره ابتدایی:

آموزش صورت نوشتاری کلمات و جملات زبان فارسی

تمرین آموخته های نوشتاری شاگردان در رونویسی

تشخیص اشکالات املایی دانش آموزان و رفع آنها

بدیهی است نوشتاری که با غلط های املایی همراه باشد ارتباط زبانی میان افراد جامعه به خوبی برقرار نمی شود بنابراین لزوم توجه به این درس کاملا درست است. علاوه بر اینها املا نویسی فراگیران را یاری می کند تامهارت های خود را در زمینه های زیر تقویت کنند

گوش دادن با دقت

تمرکز و توجه به گفتار معلم

منظور این نیست که واژگان به تنهایی به دانش آموزان تعلیم داده شود،بلگه منظور اساسی این است که موارد استعمال لغات مختلف در جمله های گوناگون با طرح های مختلف در نثر و نظم به کار برده و بر اثر تکرار به خاطر سپرده شود.((زبان دانی لغت دانی نیست بلکه دانستن کاربد لغات است در ساختمان جمله))

کلمه املا را-بنا به تداول معمول- دیکته میگویند که لغتی است فرانسوی(ladictee( ودرزبان انگلیسی (thedictation)معادل آن است در زبان فارسی هنگامی سخن از املا میرود،منظور درست نوشتن کلمات است وبر حسب قواعداملاودستور زبان فارسی واین همان است که هنوز هم به اصطلاح: خط وربط یا سواد فارسی یا عربی نامیده

می شود و ملاک قضاوت افراد درباره سواد ومعلومات ادبی اشخاص می گردد0

اهمیت املا: اگر خط وجود نمی داشت، اسلاف ما نمی توانستند آثار تمدن خود را به اخلاف و فرزندان بسپارند بی جهت نیست که گفته اند:(دانش شکاری بود ارزنده که به دام خط در افتاد و پایدار بماند (العلم صیدوالکتابه قید)اگر خط نبود دانش وتجربه های بشری به وادی فراموشی میرفت وسر از دیار عدم به در می آورد دانش بشر با نوک قلم بر سینه سنگ س(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)خی حیوانات وسرانجام کاغذ، به صورت نشانه هایی که مجموع انها را خط می نامیم

از گزند فراموشی در امان مانده است.و ما اگر اکنون خبریاز اسلاف چند هزار سال قبل خود داریم بر اثر همین پدیده ارزشمند یعنی خط است.باری،هر اندازه خط صحیح تر و کامل تر و دقیق تر باشد بهتر می تواند بار معانی را به دوش بکشد و به سر منزل مقصود برساند

معانی کامل و دقیق را نمی توان به خطی ناقص و امکلایی نادرست به خواننده القا کرد.اهمیت خط و املا در این است که باید بار معانی را به امانت به وی سپرد تا به مقصد برساند و چیزی نه برا آن بیفزاید و نه از آن بکاهد.

لزوم املا

لزوم دانشتن املا از چند جهت است

روشهای تدرسی آموزش املا

روش آزمون – مطالعه – آزمون

در این روش در ابتدا یک متن را به عنوان دیکته برای دانش آموزان می خوانیم و بعد از تصحیح آن را به دانش آموزان باز می گردانیم سپس دانش آموزان باز می گردانیم سپس دانش آموزان تا جلسه بعدی املا صحیح کلمات غلط موجود در املا خود را تمرین می کنند. در جلسه بعد ار آن متن دوباره دیکته کفته می شود که معمولا بدن غلط و یا با غلط های محدودی همراه است

البته باید توجه داشت که متن دوم را با کمک کلماتی از متن اول که از ارزش املایی بر خوردارند(اما در قالب جملات جدید) می توان تهیه نمود تا میزان پیشرفت دانش آموزان در زمینه حافظه دیداری هم سنجیده شود

روش مطالعه و آزمون

ابتدا درس یا درسهای جهت گفتن از دیکته انتخاب می شود و دانش آموزان روی لغات مشکل آن به صورت دیکته پای تختخ و تکالیفی نظیز نوشتن کلمات با حروف رنگی و…………… تمرین می کنند سپس از آن درس یا درسها دیکته گفته می شود که البته بهتر است متن دقیقا مانند کتاب نباشد

روش نمایش

به منظور تقویت بیشتر حافظه دیداری در رابطه با آموزش حروف هم صدا مانند:

راهکارهای رفع ضعف دانش آموزان در درس املاء

حساسیت شنیداری:

اختلالات املایی و راهکار ها

خطاهای متداول در نوشتن عبارتند از:

کجنویسی

پرفشار نویسی

کم رنگ نویسی

پر رنگ نویسی

زاویه دار نویسی

نا مرتب نویسی

فاصله گذاری بیش از حد

بزرگ یا کوچک نویسی بیش از حد

شیوه های  پیشنهادی تدریس املا

1. املای دو نفره پای تابلو: بدین صورت که یک نفر دانش آموز به دانش آموزی دیگری املای پای تخته می گوید و او می نویسد اگر نویسنده کلمه ای را بلد نبود از همکلاسیهایش شکل درست کلمه را می پرسد. بعد ج(برای مشاهده کامل مقاله لطفا آنرا بخرید)جام همه کلاس دو نفر دو نفر پای تابلو می آیند.
2. املای پرده ای: به این شکل که متن املا توسط معلم یا دانش آموزان قوی پای تابلو نوشته می شود. بچه ها متن را با دقت می بینند و می خوانند آنگاه پرده ای روی نوشته ها کشیده می شود تا تابلو پاک می گردد و آن متن برای کلاس املا گفته می شود.

علل ضعف دانش آموزان در درس دیکته

1 – به علت اینکه مفهوم کلمه را نمی فهند یا قبلا نفهمییده اندآنرا درست نمی نویسید.

2 – کلمات از جانب معلم درست تلفظ نمی شود(آموزشی)

روشهای تدرسی آموزش املا

1- روش آزمون – مطالعه – آزمون

در این روش در ابتدا یک متن را به عنوان دیکته برای دانش آموزان می خوانیم و بعد از تصحیح آن را به دانش آموزان باز می گردانیم سپس دانش آموزان باز می گردانیم سپس دانش آموزان تا جلسه بعدی املا صحیح کلمات غلط موجود در املا خود را تمرین می کنند. در جلسه بعد ار آن متن دوباره دیکته کفته می شود که معمولا بدن غلط و یا با غلط های محدودی همراه است.

البته باید توجه داشت که متن دوم را با کمک کلماتی از متن اول که از ارزش املایی بر خوردارند(اما در قالب جملات جدید) می توان تهیه نمود تا میزان پیشرفت دانش آموزان در زمینه حافظه دیداری هم سنجیده شود.

2- روش مطالعه و آزمون

ابتدا درس یا درسهای جهت گفتن از دیکته انتخاب می شود و دانش آموزان روی لغات مشکل آن به صورت دیکته پای تختخ و تکالیفی نظیز نوشتن کلمات با حروف رنگی و…………… تمرین می کنند سپس از آن درس یا درسها دیکته گفته می شود که البته بهتر است متن دقیقا مانند کتاب نباشد.

3- روش نمایش:

به منظور تقویت بیشتر حافظه دیداری در رابطه با آموزش حروف هم صدا مانند(ص- ث- س) ابتدا لغات مورد نظر را روی طاقهای شفاف می نویسیم سپس آنها را با استفاده از اورهد روی پرده نمایش میدهیم مثلا کلمه((صابون)) سپس روی حرف (ص) را می پوشانیم

و از دانش آموزان می خواهیم یکی از سه حرف (س، ث، ص) را انتخاب کرده و کلمه را کامل کنند. سپس کلمه را کامل نشان می دهیم تا اگر غلط حدس زده بودند آن را اصلاح کنند و درستش را کنارش بنویسید. از این روش به هنگام دیکته پای تخته ای هم می توان استفاده کرد وجود دستگاه اورهد الزامی نیست.

فهرست مطالب

چکیده 1
مقدمه 2
تعریف املا 3
وجه آموزشي و وجه آزموني املا 3
اهداف املا و عوامل مؤثر در يادگيري آن 4
ويژگيهای يك متن املا 4
اقدامات آموزگار قبل از خواندن متن 4
روش قرائت متن املا 5
روشهای تصحيح املا 5
انواع فعاليتهای آموزشی و آزمونی املا 6
مهم ترين اختلالات املايی 9
ارتباط املا با ساير دروس 11

نقدی بر معيار عددی نمره دهی به املا 12
املا چیست؟ 12
لزوم املا 14
چند اصل کلی در تعلیم درس املا 15
جایگاه درس املا 15
روشهای تدرسی آموزش املا 20
آشنا کردن دانش آمزان با متن املاء 22
راهکارهای رفع ضعف دانش آموزان در درس املاء 23
اختلالات املایی و راهکار ها 29
شیوه های پیشنهادی تدریس املا 32
علل ضعف دانش آموزان در درس دیکته 37
روشهای تدرسی آموزش املا 38

اصول و مبانی املا 41
روش تدریس املا 42
معیارهای ارزشیابی 43
راههای پیشنهادی برای تقویت املایی دانش آموزان ضعیف 44
منابع 47

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 47 صفحه متن (در قالب و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 6200 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات آموزش و پرورش

مشاهده مقالات دیگر اینجا

نوشته شده در 9 بهمن ۱۴۰۱

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂