تشریح قلب

«تشریح قلب»

قلب Heart

قلب یک پمپ عضلانی تو خالی، مخروطی شکل است که در داخل یک کیسه لیفی سروزی بنام پریکارد در میان سینه میانی واقع شده است. اندازه ی قلب در افراد مختلف، بستگی به اندازه بدن، شکل و تیپ بدن، وزن، جنس، سن دارد و تقریبا به اندازه مشت بسته هر فرد است. وزن متوسط قلب در خانم ها 250 گرم و در آقایان 300 گرم است. رنگ آن قرمز قهوه ای است و دارای قوای سفت است. قلب به صورت مایل قرار می گیرد. در مجموع به شکل هرمی است که دارای سه سطح قدامی (جناغی- دنده ای)، طرفی چپ (سطح ریوی)، تحتانی (دیافراگمی)، یک قاعده یا سطح خلفی و یک راس می باشد.

سطح قدامی، شامل دهلیز راست، گوشک راست و کمی از گوشک چپ، بطن راست و کمی از بطن چپ است. از قسمت فوقانی خلفی بطن ها، دو تنه ی شریانی قطور، یکی به نام شریان آئورت و دیگری به نام تنه ی شریان ریوی خارج می شود.

آن قسمت از سطح قدامی قلب که در محاذات بریدگی قلبی کنار قدامی ریه ی چپ واقع شده است بدون واسطه ی ریه و پرده ی جنب مستقیما با تنه ی استرنوم و غضروفهای دنده ای سوم تا ششم مجاورت حاصل می کند و در این فضا سطح قدامی قلب فقط از پریکارد پوشیده شده است این ناحیه را ناحیه برهنه ی قلب می نامند.

-سطح تحتانی: سطحی است همواره که بر روی دیافراگم قرار دارد و بیشتر در ارتباط با برگ قدامی تاندون مرکزی است. این سطح از دهلیزها و بطن ها تشکیل شده است.

– سطح طرفی چپ: این سطح با ریه ی چپ و پرده جنب مربوط به آن مجاورت دارد. قسمت اعظم این سطح از بطن چپ تشکیل شده است.

-کنار فوقانی، بیشتر از دهلیزها مخصوصا دهلیز چپ تشکیل شده است و در منتهی الیه راست آن ورید اجوف فوقانی قرار دارد.

-کنار راست، توسط دهلیز راست تشکیل شده است.

-کنار تحتانی، سطح قدامی و دیافراگمی را از هم جدا می کند و نزدیک به نوک قلب، دارای بریدگی است به نام بریدگی راسی Apical incisura ، که محل ختم شیارهای بین بطن قدامی و تحتانی است. این کنار توسط بطن راست و کمی از بطن چپ تشکیل شده است.

حفرات داخلی قلب

دهلیز راست Right atrium: حفره ی مکعبی شکل است که دارای 6 جداره قدامی، خلفی، فوقانی، تحتانی، داخلی و خارجی می باشد. در جداره قدامی دهلیز راست یک کیسه عضلانی مخروطی شکل وجود دارد که گوشک راست Right auricle نام دارد. دیوار داخلی گوشک از یک شبکه ی عضلانی نامنظم (عضلات   شانه ای) تشکیل شده است. و فضای درون آن با فضای دهلیز راست مرتبط است.

شریان ها

دو نوع گردش خون کوچک یا ششی و بزرگ یا عمومی در بدن وجود دارد.

گردش خون بزرگ از بطن چپ شروع و به تمام بدن رفته و به دهلیز راست ختم می شود. وظیفه ی آن رساندن خون غنی از اکسیژن به تمام بافتهای بدن و بازگرداندن خون سیاهرگی به دهلیز راست قلب است.

عروق درشت قاعده قلب عبارتند از: 1- شریان آئورت، 2- تنه شریان ریوی، 3- ورید اجوف فوقانی، 4- ورید اجوف تحتانی (91)

تنه شریان ریوی Pulmonary trunk: تنه شریان ریوی از بطن راست شروع می شود. طول آن 5 سانتیمتر و قطر آن 3 سانتیمتر می باشد. تنها شریانی در بدن، که حاوی خون کم اکسیژن است. این شریان به طرف بالا و چپ ادامه می یابد و در زیر قوس آئورت به دو شاخه شریان ریوی است و شریان ریوی چپ تقسیم می شود. هر یک از شاخه ها به طرف ریه مربوط به خود رفته و از طریق ناف ریه، وارد ریه می شوند و همراه با تقسیمات درخت برونشی به شرائین کوچکتر و مویرگها منشعب می شوند و همانند زنبیلی آلوئولها را در برمی گیرند.

مبادله گازها، بین مویرگهای خونی و هوای آلوئولها ریه انجام  می گیرد. پس از مبادله گازها (گرفتن O2 و از دست دادن مقداری از Co2 ) مویرگهای وریدی که حاوی خون غنی از اکسیژن هستند به همدیگر پیوسته، وریدهای بزرگتر را به وجود می آورند. و سرانجام از ناف هر ریه دو ورید ریوی خارج شده که از طریق دیواره خلفی دهلیز چپ به داخل آن تخلیه می شوند.

شاخه های شریان زیر چنبر عبارتند از:

1-شریان مهره ای: بزرگترین شاخه شریان زیر چنبری است. از طریق سوراخ زوائد عرضی مهره های گردنی به طرف بالا صعود می کند و از فورامن مگنوم وارد جمجمه شده و در جلوی ساقه ی مغزی با شریان همنامش در طرف مقابل می پیوندد و شریان قاعده ای Basilar را تشکیل می دهند.

این شریان نخاع، ساقه ی مغز، مخچه و گوش داخلی را تغذیه می کند و نیز در تشکیل حلقه شریانی ویلیس جهت خونرسانی به نیمکره های مغز (لوب پس سری و گیجگاهی) شرکت می کند.

2- شریان سینه ای داخلی – در طرفین استرنوم در مقابل فضای بین دنده ای به طرف پائین می رود. این شریان جدار قفسه سینه، پستان، دیافراگم و قدام شکم را تغذیه می کند.

3- تنه تیروئیدی گردنی- این شاخه خود به سه شاخه تقسیم می شود که مهمترین آن شریان تیروئیدی فوقانی (شاخه شریان کاروتید خارجی) غده ی تیروئید و حنجره را تغذیه می کند.

4- دنده ای – گردنی: ناحیه گردن و دو فضای بین دنده ای اول را تغذیه می کند.

5- کتفی پشتی- وارد ناحیه کتف و پشت قفسه سینه شده و بافتهای آن ناحیه را تغذیه می کند.

شریان زیر بغلی Axillary a.: در ادامه شریان زیر چنبری است. از کنار خارجی دنده ی اول تا کنار تحتانی عضله ی گرد بزرگ ادامه دارد. شاخه های این شریان پستان، جدار قفسه سینه، عضلات کتف، مفصل شانه را تغذیه می کند. این شریان همراه با تنه های اعصاب شبکه بازوئی می باشد. (101)

شریان بازوئی Brachial a.: ادامه شریان آگزیلاری است. که تا حفره آرنجی ادامه دارد. و در این ناحیه به دو شاخه رادیال در خارج و اولنار در داخل تقسیم می شود. شاخه های این شریان در بازو، ناحیه ی بازو را تغذیه می کند. مهمترین شاخه ی آن شریان عمقی بازو است که همراه عصب رادیال طی مسیر  می کند و ناحیه ی خلف بازو و مفصل آرنج را تغذیه می کند. نبض این شریان را در قسمت داخلی چین آرنج می شود لمس کرد.

ورید ها Venea

وریدها، ساختمانی شبیه شریانها دارند با این تفاوت که جدار وریدها، نازکتر است و الیاف ارتجاعی کمتری دارند بعلاوه داخل وریدها، دریچه های لانه کبوتری قرار دارد تا از برگشت خون جلوگیری کند. معمولا همراه هر شریان، دو ورید دیده می شود که وریدهای همراه، نامیده می شود و همنام و هم مسیر با  شریان های همان ناحیه هستند.

در بدن علاوه بر وریدهای عمقی، وریدهای سطحی وجود دارند که خون نواحی مخصوص به خود را   جمع آوری می کنند و در نهایت به وریدهای عمقی می ریزند. (ش102)

وریدهای اندام تحتانی: وریدهای اندام تحتانی به دو دسته سطحی و عمقی تقسیم می شوند. وریدهای عمقی همراه شریانهای همنام هستند. در صورتیکه وریدهای سطحی در زیر پوست و لابلای فاسیای سطحی قرار دارند، هر دو دسته وریدها مجهز به دریچه هایی می باشند، تعداد دریچه های وریدهای عمقی بیشتری از وریدهای سطحی است. و تعداد دریچه های وریدهای اندام تحتانی بیشتر از اندام فوقانی است.

وریدهای سطحی اندام تحتانی: دو تنه اصلی آنها به نام ورید صافن بزرگ و صافن کوچک نامیده می شود. وریدهای سطحی پشت انگشتان پا با وریدهایی که از کف پا می آیند به یکدیگر پیوسته، وریدهایی    پشت پایی را تشکیل می دهند وریدهای پشت پایی به یکدیگر پیوسته، قوس وریدی پشت پا را تشکیل می دهند. این قوس وریدی در قسمت خلفی با وریدهای قسمت سطحی کف پا و شاخه هایی از وریدهای عمقی پا یک شبکه وریدی تشکیل می دهند.

از قسمت داخلی این شبکه، ورید صافن بزرگ مبدا می گیرد. ورید صافن بزرگ درازترین ورید بدن است. این ورید از جلو قوزک داخلی، از جلوی سطح داخلی استخوان تیبیا، از قسمت خلفی- داخلی کوندیل های داخلی تیبیا و فمور و در طول کنار داخل ران صعود می کند و تقریبا 3 سانتیمتر پائین تر از رباط کشاله ران عمقی شده، به ورید فمورال می ریزد.

وریدهای تنه: خون وریدی اندام تحتانی در نهایت توسط ورید رانی جمع آوری می شود این ورید با عبور از زیر یا پشت رباط کشاله ران، به ورید ایلیاک خارجی ممتد می شود. خون وریدی ناحیه سرینی و احشاء لگنی نیز توسط ورید ایلیاک داخلی جمع آوری می شود. از به هم پیوستن دو ورید ایلیاک داخلی و خارجی، ورید درشتی به نام درید ایلیاک مشترک تشکیل می شود از به هم پیوستن دو ورید ایلیاک مشترک راست و چپ در سمت راست مهره L4 ، ورید اجوف تحتانی inf. Vena cava تشکیل می شود. ورید اجوف تحتانی بزرگترین رگ بدن است و در حدود 3 سانتیمتر قطر دارد.

این ورید در طرف راست شریان آئورتی نزولی شکمی به طرف بالا صعود می کند. با عبور از پشت کبد، در محاذات مهره T8 دیافراگم را سوراخ کرده و به دهلیز راست قلب تخلیه می شود. و این ورید در مسیر خون وریدهای کمری، وریدهای کلیوی، فوق کلیوی، بیضه ای یا تخمدانی و وریدهای کبدی را جمع می کند.

ویدهای سر و گردن

خون وریدی مغز به سینوس های مغزی (فضای متسعی هستند که در بین دو لایه سخت شامه قرار دارند) می ریزند. خون سینوس ساژیتال فوقانی در ادامه آن به سینوس عرضی راست، سینوس سیگموئید راست و ورید ژوگولر داخلی راست تخلیه می شود. خون سینوس ساژیتال تحتانی وارد سینوس مستقیم، سینوس عرضی چپ، سینوس سیگموئید، ورید ژوگولر داخلی چپ تخلیه می شود.

هر سینوس سیگموئید به ورید و داجلی داخلی internal Jugular vein تخلیه می شود. این ورید از عقب و خارج شریان کاروتید داخلی پائین رفته و در مسیر خود، خون وریدهای پس سری، زبانی، صورتی، تیروئیدی را جمع می کرد و در قاعده گردنن ورید زیر چنبری می پیوندد خون وریدهای قسمت خارجی سر و نیز صورت توسط ورید وادجی خارجی (ژوگولر خارجی) جمع می آوری می شود و در زیر پوست ناحیه ی طرفی گردن به طرف پایین می رود و به ورید ژوگولر داخلی می ریزد.

دستگاه لنفاوی

فضای ما بین بافت های بدن را مایع بین بافتی پر کرده است. این مایع از پلاسمای خون و مواد زائد حاصل از متابولیسم سلول ها، تشکیل می شود. مقداری از این مایع بافتی توسط انتهای وریدی مویرگها به وریدها برمی گردد و مقداری دیگر (مانند ذراتی از ناحیه عفونت و سلولهای ضایعه دیده بوسیله بیماریها) توسط مویرگهای لنفی که دیوارشان قابلیت نفوذ بیشتری دارد دریافت می شود و لنف Lymph نامیده می شود. لنف در مسیرش از تعدادی عروق لنفی و گرده لنفی می گذرد و سپس به گردش خون بر می گردد.

دستگاه لنفاوی شامل عروق لنفی، عقده های لنفی و سایر بافت های لنفاوی، طحال، غده، تیموس است. دستگاه لنفاوی دو بخش مرکزی و محیطی دارد در بخش مرکزی مغز استخوان و تیموس و در بخش محیطی رگهای لنفی، گره های لنفی و سایر بافت های لنفاوی و طحال قرار دارند.

مویگرهای لنفی: مویگرهای لنفی از لوله های با انتهای بسته، در فضاهای میان بافتی مبدا می گیرند. آنها ساختمانی مشابه با مویرگهای خونی دارند. یعنی یک لایه منفرد از سلولهای اندوتلیال می باشند، با این تفاوت که دیواره شان نفودپذیرتر است. این مویگرهای کوچک به یکدیگر پیوسته، رگهای بزرگتر را تشکیل می دهند.

رگهای لنفی بزگتر: دیواره ی رگهای لنفی دارای ضخامتی تقریبا مشابه وریدهای کوچک هستند و همان لایه های بافتی را دارند اما تعداد دریچه های لانه کبوتری در آن ها بیشتر است که از برگشت لنف جلوگیری می کنند.

لنف نیمه راست قفسه سینه و نیمه راست سر و گردن و اندام فوقانی راست وارد یک مجرای لنفی راست Right Iymphatic duct می شود که حدود 1 سانتیمتر طول دارد و در ریشته گردن قرار دارد و به ورید زیر چنبری راست وارد می شود.

گره های لنفاوی Lymph nodes: عناصر لوبیایی شکل هستند که در مسیر رگهای لنفی کوچک و متوسط در نقاط استراتژیک سراسر بدن بصورت گروه های سطحی و عمقی قرار دارند. لنف قبل از آن که به خون بر گردد معمولا از میان 8-10 گره لنفی عبور می کند. اندازه این گره ها متغیر است کوچکترین آنها به اندازه سر سوزن ته گرد و بزرگترین آنها به اندازه یک بادام است.

هر گره لنفی دارای یک سطح محدب که محل ورود مجاری آوران (معمولا 5-4 مجرا) است. و دارای یک سطح مقعر یا ناف است که محل خروج تنها یک مجرای وابران است. لنف از مجار آوران وارد گره شده و پس از تصفیه در داخل گره، از طریق یک مجرای وابران خارج می شود.

بافت لنفاوی: بافت لفناوی شامل لوزتین، پلاک های پی یر Peyer`s patches ، ندولهای لنفاوی موجود در مخاط دستگاه گوارش، تنفس، ادارای و تناسلی است.

لوزه (Tonsil): لوزه های اعضایی متشکل از دستجات بافت لنفاوی هستند که به طور ناقص در کپسول قرار دارند و بر حسب جایگاهشان به لوزه های کامی، حلقی، زبانی، نامیده می شوند. لوزه ها، لنفویست ها را به وجود می آورند. بسیاری از این لنفوسیت ها از مخاط روی غده عبور کرده و به دهان و حلق ریخته می شوند.

لوزه کامی دو عدد هستند که در زیر مخاط بین بخش دهانی حلق و دهان قرار دارند. لوزه حلقی یک لوزه منفرد است که در زیر مخاط قسمت فوقانی خلفی حلق (حلق بینی ای) وجود دارد. لوزه های زبانی کوچکتر و متعددتر از سایر لوزه ها هستند که در زیر مخاط قاعده زبان جای گرفته اند.

فولیکول های لنفاوی مجتمع (پلاک های پی یر)، در زیر مخاط دیواره ی قسمت ایلئوم روده کوچک قرار دارد.

اعمال طحال عبارتند از: تولید سلول های خونی، انهدام گلبول های قرمز، دفاع بدن در مقابل ذرات خارجی، ذخیره خون به علت داشتن ساختمان اسفنجی.

شریان طحال شاخه ای از شریان تنه سلیاک است. خون وریدی طحال همراه شریان از ناف خارج شده و ورید طحالی را تشکیل می دهند که به ورید باب تخلیه می شود.

تیموس Thymus: تیموس عضو لنفاوی مرکزی است که محل بلوغ وتکامل و تلوید لنفوسیت T را به عهده دارد.تیموس در میان سینه قدامی و پشت استخوان جناغ سینه قرار دارد. دارای دو لوب هرمی شکل راست و چپ است که به وسیله بافت همبندی به هم متصلند.

هر لوب، توسط کپسول لیفی احاطه شده است. وزن تیموس در زمان تولد 15-19 گرم است. سپس تا زمان بلوغ رشد می کند که وزن آن به 4- 30 گرم می رسد. بعد از بلوغ رشدش کم می شود بطوریکه در سنین میان سالی مجددا به وزن بعد از تولدش می رسد. بلوغ تیموس و سایر بافتهای لنفاوی بوسیله یک هرمونی که توسط سلولهای اپی تلیال تشکیل دهنده ی داربست تیموس، ترشح می شود و به نام تیموزین Thymosin نام دارد، تحریک می شود.

فهرست مطالب

قلب Heart 1
حفرات داخلی قلب 3
شریان ها 13
ورید ها Venea 25
ویدهای سر و گردن 30
دستگاه لنفاوی 33

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، شکل، فهرست مطالب و 39 صفحه متن (در قالب word ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  2Nazanin(15) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 2600 تومان می باشد، جهت پرداخت و دریافت کامل متن مقاله بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات سلامت و بدن

نوشته شده در 24 شهریور 1400

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂