«تنظیم هیجان در دختران»

چکیده

هدف از این پژوهش مقایسه تنظیم هیجان، انعطاف پذیری شناختی و استقلال عاطفی در دختران نوجوان خانواده های عادی و طلاق بود. مطالعه حاضر از نوع علی مقایسه ای بود. برای دستیابی به هدف از بین دختران نوجوان خانواده های طلاق و عادی در شهر تهران(قرچک) تعداد 30 نفر از دختران نوجوان خانواده های طلاق و 30 نفر از دختران نوجوان خانواده های عادی، به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند.

1-1 مقدمه:

استحکام خانواده و برقراری رابطه دوستانه و صمیمی بین اعضاء و افراد خانواده بی‌شک در جامعه اسلامی ما از جایگاه ارزش­مندی برخوردار است و باید دانست­که خانواده برای نوجوانان نیز اهمیت فراوانی دارد، خانواده می‌تواند برحسب چگونگی محیط داخلی خود ویژگی‌های مثبت و سازنده یا منفی و مخرب در افراد به وجود آورد. روابط مناسب در جامعه براساس روابط مناسب در خانواده شکل می‌گیرد و هر اندازه روابط درون خانواده مناسب‌تر باشد، خانواده و به تبع آن جامعه از ثبات و استحکام بیشتری برخوردار است(اعزازی، 1397). یکی از مهم‌ترین آسیب‌های خانوادگی طلاق است، اما آمار رسمی طلاق به طور کامل نشان دهنده میزان ناکامی همسران در زندگی زناشویی نیست، زیرا در کنار آن آماری بزرگ‌تر به طلاق‌های عاطفی اختصاص دارد، یعنی به زندگی‌های خاموش و خانواده‌های توخالی که زن و مرد در کنار هم به سردی زندگی می‌کنند ولی تقاضای طلاق قانونی نمی‌کنند(بخارایی، 1396). در واقع برخی ازدواج‌ها که با طلاق پایان نمی‌یابند، به ازدواج‌های توخالی تبدیل می‌شوند که فاقد عشق، مصاحبت و دوستی هستند و همسران فقط با جریان زندگی خانوادگی به پیش می‌روند و زمان را سپری می‌کنند (استیل و کیدر[1]، 2014).

2-1 بیان مساله

خانواده محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی و عقلانی و عاطفی است و داشتن آگاهی از نیازهای زیستی وروانی و شناخت چگونگی ارضاء آن ها و تجهیز شدن به تکنیک های شناخت تمایلات زیستی و روانی ضرورتی انکارناپذیر می باشد(بخارایی، 1396)ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪه ﻓﻀﺎي اﻣﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪان در آن ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ارﺗﺒﺎط ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ و ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎﻟﻢ را در آن می آموزند(میلز^[1]، 2009). همه مردم در همه سنین جهت اخذ اطلاعات، دریافت کمک و تعاملات جذاب و لذت‌بخش به خانواده رجوع می‌کنند. وجود ارتباطات صمیمی و راضی کننده، پیش‌بینی کننده سلامت جسمانی و روانی در سراسر گستره رشد افراد است (پارک و بوریل^[2]، 2011).

3-1 اهمیت پژوهش

ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻃﻼق و ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ در دﻫﮥ اﺧﯿﺮو ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎر رﺳﻤﯽ در اﯾﺮان ﮐﻪ از ﻫﺮ ﻫﺰار ﻣﻮرد ازدواج، ﺣﺪود دوﯾﺴﺖ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻃﻼق ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد(میرویسی، 1389). و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﺮان ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان ﻃﻼق ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ(ﮐﯿﺎن ﻧﯿﺎ، 1395). ضرورت این پژوهش ﺑﯿﺸﺘﺮ روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻃﻼق و ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ در ﺑﯿﻦ زوﺟﯿﻦ داراي ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖ و ﻣﺨﺮب خانوادگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي، واﻟﺪﯾﻨﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ در فرزندان این زوجین اﺳﺖ (آﻣﺎﺗﻮ^[1]،2011). ضرورت ﭘﮋوﻫﺶ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺿﺮوري اﺳﺖ.

1-2 تنظیم شناختی هیجان

ریشه های پژوهش در این باره به مطالعه ی دفاع های روانشناختی (فروید[1]، 1926 تا 1956)، استرس و مقابله روانشناختی (لازاروس[2]، 1966)، نظریه دلبستگی (بالبی[3]، 1969) و نظریه هیجان (فریجدا[4]، 1986) باز می گردد (به نقل از گروس و تامپسون[5]، 2017). علی رغم توافق همگانی آشکار درباره فقدان تعریف جامعی درباره تنظیم هیجان، هنوز گوناگونی قابل توجهی در تعریف ضمنی این مفهوم مشاهده می شود که توسط نظریه پردازان و پژوهشگران مختلف ارائه می شود (تامپسون[6]، 2014). تنها توجه به این جنبه که تنظیم نامناسب هیجان ناسازگارانه و بالعکس، تنظیم مناسب آن سازنده است، بیش از حد ساده انگارانه به نظر می رسد. ارزش مفهومی تنظیم هیجان این است که وسیله ای برای فهم این موضوع است که چگونه هیجان ها توجه و فعالیت را سازماندهی و کنش های راهبردی دیرپا یا قدرتمند را تسهیل می کنند تا بر مواضع فایق آیند، مسائل را حل کنند و همزمان نیز منجر به حفظ بهزیستی شوند؛ همان طور که در عین حال ممکن است استدلال و برنامه ریزی را دچار نقص کنند، تعاملات و روابط بین فردی را بغرنج ساخته و سلامت را به مخاطره اندازند (گروس و مونوز[7]، 2017).

هیجان نقش مهمی در جنبه های مختلف زندگی نظیر سازگاری با تغییرات زندگی و رویدادهای تنیدگی زا ایفا می کند. اصولاً، هیجان را می توان واکنش های زیست شناختی به موقعیت هایی دانست که آن را یک فرصت مهم یا چالش برانگیز ارزیابی می کنیم و این واکنش های زیستی با پاسخی که به آن رویدادهای محیطی می دهیم، همراه می شوند (گرانفسکی و همکاران^[8]، 2015).

1-1-2 تنظیم شناختی هیجان

مدیریت هیجانات به منزله فرایند های درونی و بیرونی است که مسئولیت کنترل، ارزیابی و تفسیر واکنشهای عاطفی فرد را در مسیر تحقق یافتن اهداف او بر عهده دارد و هر گونه اشکال و نقص در تنظیم هیجانات می تواند فرد را در برابر اختلالت روانی چون اضطراب و افسردگی آسیب پذیر سازد (گارنفسکی و کرایچ [1]، 2013).

به اعتقاد محققان، چگونگی ارزیابی دستگاه شناختی فرد در هنگام روبه رو شدن با حادثه منفی از اهمیت بالایی برخوردار است. سلامت روانی افراد ناشی از تعاملی دو طرفه میان استفاده از انواع خاصی از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ها و ارزیابی درست از موقعیت تنش زا است (گارنفسکی، بان[2] و کرایچ، 2013).

محققان نه راهبرد شناختی را در تنظیم هیجان ها معرفی کرده اند: نشخوار فکری، پذیرش، خود را مقصر دانستن، توجه مثبت مجدد، توجه متمرکز بر برنامه ریزی، بازنگری و ارزیابی مجدد به صورت مثبت، تحت نظر قرار دادن، فاجعه آمیز تلقی کردن و مقصر دانستن دیگران هستند (گارنفسکی، کرایچ و اسپینهاون[3]، 2011). 

2-1-2 مدل­های نظری و انواع راهبردهای تنظیم شناختی هیجان

در طی سال­ها، مدل­های نظری متفاوتی راهبردهای خاص متفاوتی را به عنوان راهبردهای سازگارانه یا راهبردهای ناسازگارانه در نظرگرفته­اند (بیلینگ و موس، 1981، فالکمن و لازاروس^[1]، 1986، هر دو به نقل از آلداو و همکاران، 2010). به طور اولیه، رویکرد شناختی- رفتاری در آسیب شناسی روانی، دو راهبرد تنظیم شناختی هیجان (بازارزیابی و حل مسئله) را به عنوان راهبردهای سازگارانه در نظر گرفتند بازارزیابی شامل تفسیرها یا چشم­اندازهای مثبت داشتن به موقعیت استرس­زا به عنوان شیوه­ای برای کاهش دادن استرس در نظر گرفتند (گراس، 2018).

…

1-3روش پژوهش

پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی و از نوع علی – مقایسه ای بود.

روش های علی – مقایسه ای، معمولا به تحقیقاتی اطلاق می شود که در آنها پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته به بررسی علل احتمالی وقوع آن می پردازد به عبارت دیگر تحقیق علی – مقایسه ای گذشته نگر بوده و سعی بر آن دارد که از معلول به علت احتمالی پی برد(دلاور،1390).

2-3 جامعه آماری

جامعه شامل دانش آموزان خانواده های طلاق و عادی مقطع متوسطه دوم در شهر تهران(قرچک) در سال 1399-1398 (2000نفر) بود.

3-3 نمونه آماری

حجم نمونه شامل دانش آموزان مقطع متوسطه دوم عادی و دانش آموزانی که خانواده طلاق (2000نفر)تشخیص داده شده اند که پس از همتاسازی افراد جامعه هدف تعداد60 نفر بصورت تصادفی در نظر گرفته شد (60=n). که از این تعداد 30 نفر برای گروه دانش آموزان خانواده های طلاق و 30 نفر برای گروه عادی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد.

5-3 شیوه اجرای پژوهش

جامعه آماری شامل دانش آموزان خانواده های طلاق و عادی مقطع متوسطه دوم در شهر تهران(قرچک) در سال 1399-1398 بود. حجم نمونه شامل دانش آموزان مقطع متوسطه دوم عادی و دانش آموزانی که خانواده طلاق تشخیص داده شده اند و (60=N). که از این تعداد 30 نفر برای گروه دانش آموزان خانواده های طلاق و 30 نفر برای گروه عادی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. و برای افراد واجد ملاک شرکت در پژوهش،اهداف کلی اجرای آزمون جلب اعتماد و همکاری افراد و توضیح درباره شیوه پاسخ دادن به پرسشها، از آنان خواسته شد که بدون ذکر نام با صداقت و امنیت به پرسش های آزمون پاسخ دهند. پس از جمع آوری آزمون ها، مطابق استاندارد این آزمون ها نمره گذاری شد. تجزیه و تحلیل داده ها در مورد 60 نفر انجام گرفت.

ملاحظات اخلاقی

1. اهمیت عملی و نظري موضوع تحقیق براي آزمودنی ها شرح داده شد.
2. پس از آن درخواست شرکت در طرح براي آزمودنی ها توضیح داده شده و علاقه و اعتماد آنها جلب گردید.
3. به منظور محرمانه بودن اطلاعات افراد شرکت کننده، تکمیل پرسشنامه ها بدون نام صورت گرفت.

7-3روش تجزیه و تحلیل داده ها

برای بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها در سطح آمار توصیفی از میانگین، فراوانی، درصد و در سطح آمار استنباطی از روش تحلیل واریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار  spss23 بهره گرفته  شد.

1-5 نتایج و بررسی نتایج استنباطی داده ها

فرضیه اول:    

نتایج بیانگر آن است که تنظیم هیجان در بین دختران نوجوان خانواده های طلاق و عادی حداقل در یکی از متغیرهای تنظیم هیجان تفاوت معناداری وجود دارد. به این معنی که تنظیم هیجان در دختران نوجوان خانواده های طلاق نسبت به دختران نوجوان خانواده های عادی کمتراست. نتایج مطالعات و پژوهشهای نریمانی و صادقی(1396) علیلو (1395) قیاسوند و قربانی(1394) هایدن^[1] (2016) همسو با نتایج بدست آمده از فرضیه اول این پژوهش می باشد.

در تبیین این فرضیه اینگونه مطرح می شود که هیجان نقش مهمی در جنبه های مختلف زندگی نظیر سازگاری با تغییرات زندگی و رویدادهای تنیدگی زا ایفا می کند. اصولاً، هیجان را می توان واکنش های زیست شناختی به موقعیت هایی دانست که آن را یک فرصت مهم یا چالش برانگیز ارزیابی می کنیم و این واکنش های زیستی با پاسخی که به آن رویدادهای محیطی می دهیم، همراه می شوند (گرانفسکی و همکاران^[2]، 2001).هر چند هیجان ها مبنای زیستی دارند، اما افراد قادرند بر شیوه هایی که این هیجان ها را ابراز می-کنند، اثر بگذارند. این توانایی که نظم جویی هیجان نامیده می شود، فرآیندهای درونی و بیرونی ای است که مسئولیت کنترل، ارزیابی و تغییر واکنش های عاطفی فرد را در مسیر تحقق یافتن اهداف بر عهده دارد (تامپسون^[3]، 1994، به نقل از مشهدی، میردورقی و حسنی، 1390). بنابراین نظم جویی هیجان، یک اصل اساسی در شروع، ارزیابی و سازماندهی رفتار سازگارانه و هم چنین جلوگیری از هیجان های منفی و رفتارهای ناسازگارانه محسوب می شود (گرانفسکی و همکاران، 2001). این سازه یک مفهوم پیچیده است که طیف گسترده ای از فرآیندهای زیستی، اجتماعی، رفتاری و هم-چنین فرآیندهای شناختی هشیار و ناهشیار را در بر می گیرد (گرانفسکی و همکاران، 2001). به عبارت دیگر، واژه ی نظم جویی هیجان مشتمل بر راهبردهایی است که باعث کاهش، حفظ و یا افزایش یک هیجان می شوند و به فرآیندهایی اشاره دارد که بر هیجان های کنونی فرد و چگونگی تجربه و ابراز آنها اثر می گذارد (جرمن، وان- در- لیندن، داکرمونت و زرماتن^[4]، 2006).بنابراین نتایج پژوهش حاضر به نوعی تایید کننده این موضوع است که دختران نوجوان خانواده های طلاق از تنظیم هیجان کمتری نسبت به دختران نوجوان خانواده های عادی دارند. همچنین دختران نوجوان خانواده های عادی در بعد تنظیم هیجان مثبت دارای نمرات بالاتری بودند.

* فرضیه دوم

نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل؛ بیانگر آن است که بین گروه دختران نوجوان خانواده های طلاق و عادی حداقل در یکی از، ابعاد انعطاف پذیری شناختی تفاوت معناداری وجود دارد.به این معنی که انعطاف پذیری شناختی در دختران نوجوان خانواده های طلاق نسبت به دختران نوجوان خانواده های عادی کمتر است.نتایج بدست آمده از این فرضیه با نتایج پژوهشهای صادقی، شلانی و مومنی (1398) نشانی پور مطلق(1396) بیگدلی، بادین و صباحی(1395) همسو و منطبق با نتایج بدست آمده از فرضیه دوم این پژوهش می باشد. 

5-2 محدودیت های پژوهش

• پرسش نامه هاي حاضر جنبه خود گزارشی دارند و مانند سایر پرسشنامه ها خالی از اشکال سوء گیري درپاسخگویی به پرسشنامه نیستند.
• دسترسی به دختران نوجوان در این سنین بدلیل تعطیلی مدارس با مشکلاتی مواجه شد.

5-3 پیشنهادها

5-3-1 پیشنهادهای کاربردی

• پیشنهاد می شود مراکز مشاوره و همچنین دادگاه خانواده جهت افزایش تنظیم هیجان، انعطاف پذیری شناختی و استقلال عاطفی و بهبود آنها آموزش و تمرینهای لازم داده شود.
• پیشنهاد می شود دختران نوجوان را از مزایای آگاهی نسبت به تنظیم هیجان، انعطاف پذیری شناختی و استقلال عاطفی با استفاده از رسانه های گروهی و مراکز مجاز آشنا نمود.
• ایجاد شبکه های حمایت اجتماعی برای دختران نوجوان خانواده های طلاق، آموزش فراشناختی و ایجاد توانمندیهای لازم برای افزیاش تنظیم هیجان، انعطاف پذیری شناختی و استقلال عاطفی می تواند موجب تقویت سازه های روان شناختی مثبت تر به مسائل پیش روی آنها شود.

5-3-2 پیشنهادهای پژوهشی   

• در راستای نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می گردد در پژوهشهای بعدی از مقیاس های مطمئنی همچون مصاحبه و مشاهده استفاده شود.
• پژوهش­هایی وسیع­تر در مورد مقایسه­ی تنظیم هیجان، انعطاف پذیری شناختی و استقلال عاطفی در بین دختران خانواده های طلاق و عادی در سایرشهرها انجام گیرد.

منابع و ماخذ

1. امیدوار طهرانی، آسیه و حسین خانی، محمد.(1394). تحلیل کانونی رابطۀ بین والدگری پدر و استقلال عاطفی فرزند، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شماره 22، تابستان 1394، 88-95.
2. و …

فهرست مطالب

چکیده 1
فصل اول کلیات پژوهش
1-1 مقدمه: 3
2-1بیان مساله 5
3-1اهمیت پژوهش 7
4-1اهداف پژوهش: 8
5-1 فرضیه های تحقیق 8
6-1تعریف مفاهیم نظری و عملیاتی متغیر ها: 8
استقلال عاطفی 9
فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش
1-2 تنظیم شناختی هیجان 11
1-1-2 تنظیم شناختی هیجان 14
2-1-2 مدلهای نظری و انواع راهبردهای تنظیم شناختی هیجان 16
3-1-2 راهبردهای تنظیم شناختی هیجان 17
1-3-1-2 راهبردهای شناختی منفی تنظیم هیجان 17
2-3-1-2 راهبردهای شناختی مثبت تنظیم هیجان 18
4-1-2 تنظیم شناختی هیجان و آسیب شناسی روانی 19
2-2 انعطاف پذیری 20
1-2-2 انعطاف پذیری شناختی 21
2-2-2 انعطاف پذیری در روانشناسی تحولی 22
2-2-3 عوامل موثر بر انعطاف پذیری 23
4-2-2 یادگیری انعطاف پذیری 24
5-2-2 تاریخچه انعطاف پذیری 25
3-2 تعریف استقلال 26
1-3-2 ابعاد چندگانه استقلال 27
3-3-2 کارکرد استقلال 28
4-3-2 استقلال عاطفی 29
5-3-2 استقلال عاطفی از دیدگاه روان شناسان 30
6-3-2 عاطفه چیست؟ 32
7-3-2 « جایگاه عاطفه در مغز از نظر زیستی » 32
8-3-2 الگوی تحول روانی – اجتماعی 33
9-3-2 نیازهای عاطفی فرد و اهمیت آن ها 34
10-3-2 نظریه روانکاوی در مورد استقلال عاطفی 35
11-3-2 تفاوت های جنسیتی در فرآیند جدایی- تفرد و استقلال عاطفی 40
4-2 پیشینه پژوهش 43
جمع بندی 46
فصل سوم روش شناسی تحقیق
1-3روش پژوهش: 48
2-3 جامعه آماری: 48
3-3 نمونه آماری: 48
4-3 ابزارهای پژوهش: 48
5-3 شیوه اجرای پژوهش: 49
7-3روش تجزیه و تحلیل داده ها 50
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 داده های توصيفي 52
2-4- تحلیل استنباطی: 54
1-2-4-آزمون کولموگروف- اسميرنوف 54
4-2-2- بررسی فرضیه های پژوهش 55
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری
1-5 نتایج و بررسی نتایج استنباطی داده ها 61
5-2 محدودیت های پژوهش 64
5-3 پیشنهادها 64
5-3-1 پیشنهادهای کاربردی 64
5-3-2 پیشنهادهای پژوهشی 64
منابع و ماخذ 65
پیوست 65

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، جدول، پاورقی، فهرست مطالب (فصل بندی شده) و 70 صفحه متن (در قالب word و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Lotus(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Lotus می باشند.

قیمت این مقاله 22400 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات سلامت و بدن

نوشته شده در 8 اسفند ۱۴۰۰

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂