«تکنولوژی آموزشی و نقش آن در یادگیری»
چکيده
هدف اصلي اين تحقيق پاسخ به اين پرسش است كه چرا درنظام آموزشي ما از وسايل كمك آموزشي در حد وسيعي استفاده نمي‌شود، در حاليكه نتايج تحقيقات متعدد روانشناسان و محققين آموزش و پرورش ثابت‌نموده‌است كه اين وسايل در تسريع و تسهيل فرآيند تدريس و يادگيري نقش موثري ايفا مي‌كنند. محقق با در نظرگرفتن سه عامل اصلي نگرش معلمان نسبت به وسايل كمك آموزشي، ميزان فراهم بودن وسايل كمك آموزشي وچگونگي برنامه‌ريزي در زمينه استفاده از وسايل كمك آموزشي مساله را مورد بررسي قرار داده‌است. اين تحقيق‌از روشهاي تحقيق پيمايشي و توصيفي سود برده است و نتايج حاصل از پاسخ 290 نفر از دبيران مقطع متوسطه‌نظري شهر اصفهان به يك پرسشنامه با مقياس ليكرت را با شيوه درصدي و آزمون خي دو مورد تجزيه و تحليل‌قرار داده‌است نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه دبيران نگرش مثبتي نسبت به نقش وسايل كمك آموزشي و كارآيي آنها درفرآيند تدريس و يادگيري دارند و كمبودهاي كمي و كيفي در زمينه وسايل كمك آموزشي و نارسائيهاي برنامه‌ريزي در زمينه استفاده از وسايل كمك آموزشي را از جمله دلايل عدم استفاده از آن وسايل مي‌دانند.براساس نتايج حاصل توجه برنامه‌ريزان و مسئولين نظام آموزشي به چند پيشنهاد جلب شده‌است:
مقدمه
علم محض عبارت است از مطالعه طبيعت به خاطر نفس آن و تكنولوژي عبارت است از كاربرد علم براي ساختن مصنوعات و تنظيم فعاليتهاي انساني و بهره‌گيري عملي از يافته‌هاي علم براي بهبود زندگي و ارضاي آمال انساني.
– چرا مطالب فراموش مي‌شوند؟
دانش‌آموزان از نظر نيروي يادآوري و يادگيري با يكديگر فرق دارند.
مطالبي كه به آنان آموخته مي‌شود
دانش‌آموز هرچه با هوش‌تر باشد حفظ كردنمواد درسي برايش آسانتر است اما هوش تنها عامل موثر براي به خاطر سپردن درس به شمار نمي‌آيد بلكه روش تدريس و استفاده از وسايل آموزشي نقش مهمي برعهده دارد. بنابراين اگر متوجه شويم كه شاگرداندرس را زود فراموش مي‌كنند (در حالت يادگيري انتزاعي) بايد در روش تدريس خود تجديد نظر كنيم واز خود بپرسيم:
1- روش تدريس من چگونه بود؟
2- براي كمك به دانش‌آموزان چه اقدامي كردم تا نكته‌هاي اصلي درس را به خاطر بسپارند؟
تاریخچه تکنولوژی آموزشی
استفاده از وسایل سمعی و بصری در آموزش به سال های 1900 باز می گردد. در اوایل قرن حاضر دست اندرکاران آموزش به اهمیت به کارگیری وسایل سمعی و بصری در آموزش پی بردند و در ابتدا فقط وسایل بصری به کار گرفته شد. اولین وسایل بصری به کاربرده شده در مدارس امریکا را می توان اسلاید و فیلم های آموزشی نام برد.
با شروع جنگ جهانی دوم کانون فعالیت ها در زمینه وسایل سمعی و بصری از محافل تعلیم و تربیت به ارتش امریکا منتقل شد و در دوران جنگ بسیاری از وسایل مانند پرژکتور و اورهد برای اولین بار ساخته شد و در کنار وسایل دیگری مانند پرژکتوراسلاید ، لابراتوار های زبان ، شبیه سازی های آموزش خلبانی در آموزش نظامیان به کار گرفته شد.
در این دوره تکنولوژی آموزشی بعد سخت ابزاری پیدا کرد و تا اواسط دهه 1940 نیز به طول انجامید.
سه رخداد مهم در بین سال های 1950 تا 1960 اتفاق افتاد که باعث تحول عظیمی در رشته تکنولوژی آموزشی شد :
1- ارائه الگوها و نظریات جدید ازسوی صاحبنظران علوم ارتباطات
2- پیدایش نگرش سیستمی در زمینه تعلیم و تربیت……… تکنولوژی آموزشی بعد نرم افزاری
3- تکامل تئوری های روانشناسی شناختی و رفتاری در زمینه یادگیری…….تکنولوژی آموزشی بعد سوم ( حل مسئله )
به دنبال ارائه تعریف دوم تکنولوژی آموزشی و قبول آن در محافل آموزشی ، یک سلسله فعالیت و عنوان در حیطه تعلیم و تربیت پیدا شد که از جنبه دوم تعریف تکنولوژی آموزشی از بخش های محتوایی جدید این رشته تحول یافته به حساب می آید.
از جمله این مباحث و عناوین :
بحث هدف های آموزشی و تقسیم یندی آن است. از مهم ترین طبقه بندی های ارائه شده :
1- الف ) طبقه بندی هدف های بلوم و همکارانش است که در سال 1956 ارائه شد. ارائه طبقه بندی بلوم به دنبال تاکیدات مکرر نگرش سیستمی بر تعیین نوع عملکردی است که در انتهای آموزش از فراگیر انتظار داریم.
ب) همچنین در دهه 1960 گایند ، طبقه بندی هدف های آموزشی خود را ارائه کرد. در این طبقه بندی تمام فعالیت های بشری به پنج گروه تقسیم شده بود که از دیدگاه های جدید روانشناسی یادگیری نشات گرفته بود. گایند جزء اولین کسانی بود که با الهام از تحولات جدید روانشناسی یادگیری نظریات بسیار سودمند و مفیدی در زمینه طبقه بندی هدف های آموزشی و طراح آموزشی ارائه کرد.
تاريخچه کاربرد تکنولوژی آموزشی در ایران
متخصصان تعلیم وتربیت معتقدند که توسعه داخلی تکنولوژی آموزشی و ابزار های آموزشی بعد از سالهای 1800میلادی شروع شد و از این تاریخ بود که مواد و وسایل آموزشی یکی بعد از دیگری ابداع شدند و در امر آموزش مورد استفاده قرار گرفتند در دهه های 1930 میلادی وسایل آموزشی دیگری از جمله پروژکتور اسلاید وهمچنین وسایل شنیداری از جمله پروژکتور اسلاید ناطق ، رادیو، گرامافون وفیلم سینمایی ناطق قلمرو آموزش را گسترش دادند. ضمنا از سال 1924 به بعد برای اولین بار در سطح دانشکاهها درسهایی به نام وسایل دیداری – شنیداری برای دوره های تربیت معلم در نظر گرفته شد و تدریس به تدریج مورد توجه قرار گرفت.
از سال 1950 به بعد که روانشناسان مساله رفتار وعلم رفتاری را در استفاده از وسایل مطرح کردند. بیرون این مکتب به هیچ وجه استفاده ار رسانه های آموزشی را به مفهوم کاربرد تکنولوژی در آموزش به کار نمی بردند بلکه استفاده از روشهای مختلف ارائه دانش را با توجه به تفاوت های فردی به ویژه در رغبتها فراگیری شاگرد مورد بحث قرار می دادند در این زمان بود که مفهوم جدید تکنولوژی آموزشی به عنوان یک تکنیک (فن ) و (روش) در امر آموزش مطرح شد و مواد وابزارهای آموزش به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده سیستم محسوب گردید.
امروزه هر وقت در مسائل تعلیم وتربیت بخشی از تکنولوژی آموزشی به میان می آید منظور روش طراحی، اجرا و ارزشیابی کل فرآیند تدریس ویادگیری است نه به کار گیری وسایل وابزار های دیداری ـ شنیداری در امر آموزش.
شاید نخستین وسیله آموزشی که در آموزش وپرورش مدارس جدید به کار گرفته شده شامل کره جغرافیا ونقشه های جغرافیایی ولوحه های حروف برای آموزش خواندن ونوشتن باشد که به صورت تعمیم یافته ای از سال 1310 مورد استفاده قرار گرفته است و از سال 1314 به بعد معلمان در مدارس برای تدریس جغرافیا از نقشه وکره جغرافیایی وبرای آموزش زبان از لوحه های مصور عموما استفاده میکردند متعاقب آن سالها به تدريج در دبيرستانهايِ شهرهاي بزرگ چون تهران ، تبريز، اصفهان، مشهد ، شيراز و غيره آزمايشگاههاي مجهز فيزيك، شيمي و موزه هاي طبيعي ايجاد شد كه با معلمان مطلع وآگاه آزمايشهاي لازم را انجام مي دادند وتدريس را با تجزيه علمي همراه ميكردند از وزارت فرهنگ وهنر سابق به عنوان بنيانگذار وباني استفاده از وسايل آموزشي به صورت جديد در آموزش وپرورش ايران نام برده شده است.
مسئوليت استفاده از وسايل آموزشي كه در آن زمان به اصطلاح آموزش سمعي وبصري شناخته مي شد به عهده اداره كل هنرهاي زيبا محول شد.
در سال 1327 كه سازمان سمعي بصري هنرهاي زيباي كشور از وزارت فرهنگ آن زمان جدا ومستقل شد دستگاه مسئول آموزش وپرورش نياز شديد به اين فعاليت را احساس كرد ودر سال 1348 اداره اي به نام اداره آموزش فعاليت هاي هنري وسمعي وبصري به وجود آورد. بدين ترتيب سير تحولات تكنولوژي آموزشي در ايران آغاز گرديد.
كاربرد تكنولوژي آموزشي
در رابطه با كاربرد تكنولوژي آموزشي ساده ترين مفهوم ،كاربرد علوم مختلف به منظور تسهيل كار يادگيري است ويا طرح اجراي سازمان يافته يك سيستم يادگيري كه از روشهاي نوين ارتباط جمعي ، ابزارها ووسايل سمعي وبصري ، سازمان بندي كلاس درس و روشهاي جديد تدريس بهره گيري مي كند.
تكنولوژي آموزشي و آخرين تحولات
تجديد نظر در موضوعات محتوايي تكنولوژي آموزشي هم چنان ادامه دارد. محور تمام اين تجديد نظرها برداشتهاي جديد ديدگاه روانشناسي يادگيري- شناختي و عوامل موثر برآن است تأثير روانشناسي درمسائل كاربردي آموزشي و تعليم و تربيت به حدي است كه در بعضي از دانشگاه هاي معتبر نام جديدي براي رشته تكنولوژي آموزشي وضع كرده اند و آن اضافه شدن روانشناسي به تكنولوژي آموزشي است.
تعاريف تكنولوژي آموزشي
براي شناخت دقيق تعريف و قلمرو تكنولوژي آموزشي ريشه يابي معنا ومفهوم كلمه «تكنولوژي» ضروري مي نمايد.اين واژه از كلمه «تكنولوژيا» گرفته شده است. معناي آن در يونان باستان انجام دادن يك هنر يا حرفه بوده است. بخش اول اين كلمه (techne) تلفيقي از معناي يك هنر و يك تكنيك مشتمل بر دانش مربوطبه اصول و توانايي دستيابي به نتايج مورد نظر است. به عبارت ديگرتكنيك به معناي مهارتهاي عملي شامل دانستن و انجام دادن است.
كلمه (Logos) نيز به معناي استدلال، تبيين، اصل و ارائه دليل است. بنابراين تكنولوژي به معناي به كارگيري مستدل يا منطقي دانش خواهد بود (فردانش، 1378). به عبارتي به تبديل دانش از مرحله پديده ها يا تبديل كشف روابط جديد ميان پديده ها، تكنولوژي گفته مي شود كه در آن از نتايج و يافته هاي علمي استفاده مي شود.
لغت نامه لاتين وبستر نيز در تعريف واژه تكنولوژي اين توضيح را مي دهد:
«كاربرد دانش براي مقاصد علمي»
از واژه «آموزش»، تعاريف متعددي به عمل آمده است كه به برخي از آنها اشاره مي گردد:
آموزش، از نظر لغوي به معني انتقال دانش است. از نظر «دوبوا» آموزش، به معني مرتب كردن و منظم ساختن دقيق محيط فراگير به منظور دستيالي به نتايج مورد نظر در وضعيت هاي مشخص مي باشد. آلن گانيه آموزش را روند حل مسائل مي ناميد كه هدف از آن تسهيل يادگيري فراگيران است و معلم مسؤل آموز تلقي مي گردد. وي اصطلاح تدابير آموزشي را در اين زمينه بكار مي برد كه منظور از آن تصميمات واعمالي است كه معلم به منظور تسهيل يادگيري شاگرد از
مواد آموزشي اتخاذ مي كند. هدف از آموزش دستيابي هر چه بيشتر فراگير به اهداف آموزشي است و آموزش موفق، آموزشي است كه مبتني بر خط زنجيره اي «طراحي، اجرا و ارزشيابي» مي باشد
دكتر فردانش نيز آموزش را چنين تعريف كرده است؛ «مجموعه تصميمات و اقداماتي كه يكي پس از ديگري اتخاذ مي شود يا انجام مي گيرد و هدف آن دستياي هر چه بيشتر فراگير به اهداف آموزشي است» (همان ص14).
اكنون به تعاريف « تكنولوژي آموزشي» مي پردازيم.
در مورد تكنولوژي آموزشي نيز تعاريف گوناگوني ارائه شده است كه هر كدام با توجه به سير تكنويني و نوع رويكردهاي اين رشته تدوين يافته اند. در بدو پيداي و گسترش تكنولوژي آموزشي آن را عبارت از: يك سلسله از فعاليتهاي نظام مند مي دانستند كه ماشين، مواد و تكنيك را براي رسيدن به اهداف آموزشي به يكديگر نزديك كند (شيخيان، 1353).
تعريفي كه كميته ويژه تكنولوژي در آكادمي ملي مهندسي آمريكا ازتكنولوژي آموزشي مي كند، عبارت است از؛ «مجموعه اي از معلوماتناشي از كاربرد علوم آموزي و يادگيري در دنياي واقعي كلاس درس، همراه با ابزار و روشهايي كه كار بردن علوم ذكر شده را تسهيل مي نمايد (علي آبادي، 1379).
تعريف جيمز براون از تكنولوژي آموزشي كه مورد پذيرش عده كثيري از صاحبنظران است، عبارت است از: « طراحي، اجرا و ارزشيابي نظام مند كل فرايند ياددهي – يادگيري بر اساس هدفهاي مشخص و نتايج تحقيقات در زمينه هاي يادگيري انساني و ارتباطات و همچنين به كار گرفتن مجموعه اي از منابع انساني و غيرانساني به منظور ايجاد آموزش مؤثرتر، عميق تر و پايدار.» (احديان،1379).
دكتر فردانش در كتاب «مباني نظري تكنولوژي آموزشي » پس از بررسي و بيان مقدماتي ماهيت تكنولوژي آموزشي تعريف زير را استنتاج نموده است.
« تكنولوژي آموزشي» عبارت است از : مجموعه روشها و دستورالعملهايي كه با استفاده از يافته هاي علمي براي حل مسائل آموزشي اعم از طرح، اجرا و ارزشيابي در برنامه هاي آموزشي به كارگرفته مي شد».
آخرين تعريف مورد توافق صاحبنظران تكنولوژي آموزشي از سوي انجمن تكنولوژي و ارتباطات آمريكا(AECT) چنين بيان شده است:
« تكنولوژي آموزشي عبارت است از نظريه و عمل طراحي، توليد، كاربرد، مديريت و ارزشيابي فرايندها و منابع يادگيري».(فردانش،1378).
يک تعريف جديد فناوري آموزشي انجمن ارتباطات و فناوري آموزشي(2004) تعريف جديدي از فناوري آموزشي مطرح کرده است. بر اساس اين تعريف :“ فناوري آموزشي ، مطالعه و عمل اخلاقي از طريق ايجاد ، کاربرد و مديريت منابع و فرايندهاي فناورانه ي مناسب به منظور تسهيل يادگيري و بهسازي عملکرد افراد است.(به نقل ازآيس2006)
بنابراين با توجه به تعاريف ذكر شده، تكنولوژي آموزشي بر خلاف تصور متداول در جامعه ما، صرفا به معني استفاده از وسايل و رسانه هاي آموزشي در فرايند آموزش – يادگيري نيست، بلكه همچنان كه از تعاريف مختلف آن بر مي آيد معناي بس وسيع تري را شامل مي شود. تكنولوژي آموزشي روش مبتني و متكي بر رويكرد سيستمي و كاربرد نظريه عمومي سيستمها است. ذكر اين نكته ضروري است كه تكنولوژي آموزشي با بهره گيري از يافته هاي تمام علوم به حل مسائل آموزشي مي پردازد. البته بديهي است كه از برخي علوم كه سنخيت بيشتر و ارتباط نزديك تري با مباحث اين رشته دارند، بيشتر استفاده مي نمايد.
روان شناسي (به طور اعم) و روان شناسي تربيتي (به طور اخص) ازجمله علومي هستند كه تكنولوژي آموزشي بيشترين استفاده را از آنها مي نمايد.
تكنولوژي آموزشي مانند تكنولوژي در هر يك از شاخه هاي علمي ديگر شامل دو جزء نرم افزاري (محتوايي) و سخت افزاري است و هدف اصلي آن ايجاد يادگيري مؤثرتر و پايدارتر و تغيير در كيفيت يادگيري وافزايش بازدهي آموزش مي باشد.
ضرورت کاربرد تکنولوژی آموزشی
به هر یک از ابعاد زندگی که نگاه کنیم حضور تکنولوژی را می بینیم. انواع رسانه های دیداری و شنیداری، سخت افزارها و نرم افزارها با محتواهای آموزشی جای خود را در نظام آموزشی باز کرده و در کنار مربیان تربیتی قدم بر میدارند.فراگیرانی که در خانه و محیط های خارج از مدرسه با کامپیوتر و انواع چندرسانه ای ها سروکار دارند نمی توانند زمان طولانی تنها به صحبتهای معلم توجه کنند. تکنولوژی آموزشی در اینجا به کمک مربیان آمده که بتواند به طرق مختلف آنها را در آموزش یاری دهد.
ضرورت کاربرد تکنولوژی آموزشی
به هر یک از ابعاد زندگی که نگاه کنیم حضور تکنولوژی را می بینیم. انواع رسانه های دیداری و شنیداری، سخت افزارها و نرم افزارها با محتواهای آموزشی جای خود را در نظام آموزشی باز کرده و در کنار مربیان تربیتی قدم بر میدارند.فراگیرانی که در خانه و محیط های خارج از مدرسه با کامپیوتر و انواع چندرسانه ای ها سروکار دارند نمی توانند زمان طولانی تنها به صحبتهای معلم توجه کنند. تکنولوژی آموزشی در اینجا به کمک مربیان آمده که بتواند به طرق مختلف آنها را در آموزش یاری دهد.
برخی گرایشات مهم وجود دارند که چهره تعلیم و تربیت را ده تا بیست سال آینده تغییر خواهند داد که بعضی از آنها به حضور تکنولوژی در آموزش اشاره دارد و از آنها می توان ضرورت کاربرد تکنولوژی آموزشی را دریافت. از جمله این گرایشات مهم می توان موارد زیر را بیان کرد:
0 حرکت روزافزون به سمت آموزش فراگیر محوری
0 افزایش تداوم در استفاده از مواد یادگیری انفرادی
0 افزایش درک اهمیت توانمندی های کلی مرتبط به زندگی واقعی
0 اهمیت بیشتردادن به فرایندهای یادگیری نسبت به محتوای برنامه های درس استمرار فعالیت جهت تصریح و تبیین ماهیت بازده های یادگیری مورد نظر از قبیل تنظیم شاخص های شایستگی و تنظیم معیارهای عملکرد (مبتنی بر اهداف)
تهیه شده از اینترنت
فهرست مطالب
چکيده 1
مقدمه 2
تاریخچه تکنولوژی آموزشی 4
تاريخچه کاربرد تکنولوژی آموزشی در ایران 7
كاربرد تكنولوژي آموزشي 8
تكنولوژي آموزشي و آخرين تحولات 10
تعاريف تكنولوژي آموزشي 16
ضرورت کاربرد تکنولوژی آموزشی 19
تکنولوژی آموزشی و روشهای جدید تدریس 21
تکنولوژی آموزشی در منظر بزرگان علم 24
پیامدهای تکنولوژی آموزشی 29
دلایل استفاده از مواد و وسایل آموزشی در تدریس و یادگیری 32
نتیجه گیری 40
منابع 41
مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و ۴۱ صفحه متن (در قالب 
و 
) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله B Yagut(13) و برای تیترهای داخل مقاله B Jadid می باشند.
قیمت این مقاله 7800 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید
مشاهده فهرست مقالات آموزش و پرورش 
نوشته شده در 16 مرداد 1403
لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.