حسابداری انبارداری

«حسابداری انبارداری»

چکیده

یکی از خدمات حسابداری، حسابداری انبار است.

قبل از شرح وظایف حسابدار انبار لازم است با انبار و انباردار آشنا شویم.

انبارچیست؟ انبار محل نگهداری کالاهای شرکت می باشد.

انباردار کیست؟ فردی که مسئول تحویل و دریافت و نگهداری کالا می باشد.

انواع انبار

انبار کالا: این نوع انبار خاص نگهداری کالایی است که به قصد فروش در انبار نگهداری می شود.

انبار مواد اولیه: این نوع انباردر شرکتهای تولیدی و به منظور نگهداری مواد موردنیاز تولید استفاده می شود.

مقدمه

کنترل و ردیابی مواد از نیازهای اساسی سازمان‌ها در جهت مدیریت فرایندهای تأمین، نگهداری، تولید و فروش بوده و سازمان‌ها با بررسی این موضوع که چه میزان از یک کالا در هر لحظه در فرایند‌های خرید، تولید، فروش، انبارداری، تحویل و غیره قرار دارد، می‌توانند تصمیمات مناسبی جهت مدیریت بهتر فرایندهای مذکور در خصوص آن کالا اتخاذ کنند.

در راهکار مدیریت موجودی کالا، بدون هیچ محدودیتی، در هر لحظه اطلاعات ورود و خروج مواد و کالاها از انبار قابل ثبت، نگهداری و مرور بوده و همواره اطلاعات دقیقی از موجودی مبلغی و تعدادی مواد و کالا، در اختیار مدیران سازمان قرار دارد.

ویژگی چند ارزی به عنوان یک مزیت عمومی در کلیه سیستم‌های نسل جدید همکاران سیستم مطرح می‌باشد. راهکار مدیریت موجودی کالا نیز از این قاعده مستثنی نبوده و قابلیت مدیریت، کنترل و گزارش‌دهی اطلاعات مبلغی کالا را منطبق بر نیاز هر صنعت به تفکیک ارزهای مورد نظر، در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

حسابداری انبار چیست؟

در امور تدارکات و کارپردازی، سیستم انبارداری از اهمیت خاصی برخوردار است وهمکاری این دو واحد خدماتی با یکدیگر اجتناب ناپذیر می باشد. سیستم صحیح انبارداری متضمن مزایای زیر است:
دریافت-حفاظت و در دسترس قراردادن کالا،مواد و وسایل مورد نظر بسهولت وسرعت انجام می شود.
-با اعمال کنترل دقیق، از ازدیاد خارج از حد موجودیها که ممکن است بر اثر تغییر قیمتها باعث زیان گردد، جلوگیری می شود.

– با استفاده صحیح از سیستم انبارداری، میزان موجودی کالا در انبار ومیزان مصرف آن در هر واحد کالا که پایه و اساس حسابداری صنعتی می باشد، محاسبه می گردد.

– کنترل میزان موجودی در انبار از نظر قیمت بسهولت صورت می گیرد.

– صدور قبض انبار (رسید جنس به انبار) موجبات تسهیل پرداخت مبلغ کالا به فروشنده وعملیات حسابداری میگردد.

– چون میزان موجودیها معمولا به قیمت تمام شده در انبار نگهداری می شود، لذا در صورت خسارت ناشی از آتش سوزی وتعیین سایر ضایعات وخسارت وارد شده محاسبه می شود.

تعریف انبار

به محل وفضایی که یک یا چند نوع کالای بازرگانی، صنعتی، مواد اولیه و یا فرآورده های مختلف که براساس یک سیستم صحیح طبقه بندی وتنظیم می گردد، انبار گفته میشود.

انبار از نظر فرم به سه صورت می باشد:

-انبارهای پوشیده: این مکان از تمام اطراف بسته ودارای سقف و وسایل ایمنی کامل می باشد.

انبارهای سرپوشیده یا هانگارد: این انبارداری سقف است ولی چهار طرف آن باز وفاقد حفاظ جانبی می باشد. این نوع انبارها،کالاها را فقط از باران وآفتاب حفظ می کند.

-انبارهای باز یا محوطه: این انبار به صورت محوطه می باشد ومعمولا برای نگاهداری ماشین آلات و لوازم سنگین مورد استفاده قرار می گیرد.

وظایف انباردار

انباردار کسی است که عهده دار وظایف زیر می باشد:
-تحویل گرفتن اجناس وکالاهای خریداری شده طبق اسناد و مدارک خرید.
-صدور قبض انبار یا برگ رسید جنس به انبار پس از تحویل گرفتن کالا
– صدور حواله انبار هنگام تحویل دادن کالا
– صدور فرمهای مرجوعی، برگشت از خرید و سایر فرمهای مشابه
– صدور برگ درخواست خرید کالا در صورت لزوم
– ثبت مشخصات وتعداد اجناس وارد و صادر شده در دفاتر و کارتهای انبار
– طبقه بندی، تنظیم وکدگذاری کالا و جنس
– همکاری با حسابداری صنعتی و واحد سفارشها در مورد تعیین حداقل،حداکثر ونقطه ی سفارش
– حفظ وحراست اجناس و رعایت اصول ایمنی در انبار
– بایگانی اسناد و مدارک انبار
– ارائه گزارشهای لازم به مقامات ذیربط

انواع موجودیهای انبار

اجناس وکالاهای موجود در انبار اعم از موسسات تولید یا غیرتولیدی را می توان به پنج دسته به شرح زیر تقسیم نمود:

1) مواد خام یا مواد اولیه

از این مواد برای تولید کالا استفاده می شود.

2) مواد ولوازم مصرفی

مواد ولوازم مصرفی به موادی اطلاق می شود که به طور غیرمستقیم در تولید کالا دخالت دارد و یا در سازمانهای تولیدی برای انجام خدمات جانبی مورد استفاده قرار داده می شود. این مواد بر اثر مصرف از بین می رود مانند کاغذ و مداد و یا وسایل بسته بندی در سازمانهای تولیدی.

3) مواد و لوازم درجریان ساخت

به موادی که مقداری تغییرات در مواد اولیه ی آن داده شده ولی هنوز به صورت کامل ساخته نشده است مواد ولوازم در جریان ساخت گویند.

4) کالای تمام شده

به کالاهایی گفته میشود که از نظر ساخت به مرحله ی تکمیلی رسیده و قابل عرضه به بازار باشد.

5) اجناس خریداری شده جهت فروش

این سری از اجناس شامل اجناسی هستند که بدون هیچگونه تغییری در آنها به بازار جهت فروش عرضه می گردد وبه طور موقت در انبار نگهداری می شود. مانند انبار فروشگاهها وموسسات.

منابع ورود کالا به انبار

اجناس و کالاها از چند طریق وارد انبار می شود:

– از طریق خریدهای داخلی
– از طریق خریدهای خارجی
– کالاهای انتقالی از سایر انبارها واجناس برگشتی
– کالا ولوازمی که در کارگاههای یک موسسه ساخته می شود
– کالاهای امانی

ازطریق خریدهای داخلی

این نوع کالاها در مقابل برگ درخواست کالا توسط واحد خرید تهیه شده وبه انبار ارسال می گردد. خریدهای داخلی ممکن است از طریق مناقصه انجام گردد. این اجناس پس از کنترل وتنظیم صورت جلسه و انجام سایر تشریفات به انبار تحویل می گردد.

از طریق خریدهای خارجی

کالای انتقالی از سایر انبارها واجناس برگشتی

این نوع کالاها واجناس معمولا از کالاهای مازاد بر احتیاج و یا اجناسی که مورد نیاز انبار خاصی نمی باشد به انبار دیگر منتقل می گردد. مازاد کالای صادر شده جهت عملیات تعمیر یا طرحهای ساختمانی و نیز اجناس اسقاط گاهی به انبار عودت داده می شوند. در این صورت لازم است صورت دقیقی از کلیه ی کالاهای قابل استفاده برگشتی به انبارتهیه شود تا بتوان حساب انبار را با قیمت آنها بدهکار وحساب هزینه عملیاتی یا دستور کارساختمانی مربوط را بستانکار نمود.

نحوه و موارد استفاده از فرم انتقال کالا از یک انبار به انبار دیگر

انتقال کالا از انباری به انبار دیگر منوط به استفاده و تکمیل فرم خاصی به همین منظور می باشد. فرمهای مذکور قبلا شماره گذاری شده اند و مشخصات کالا، کد جنس و مقدار مورد درخواست توسط انباردار متقاضی در آن ثبت می گردد.معمولا فرمهای انتقال کالا در چهار و دربعضی از موسسات در پنج نسخه تهیه می شود. سه نسخه ی اول به انبار تحویل دهنده ی کالا ارسال می گردد. و نسخه چهارم جهت پیگیری در انبار متقاضی بایگانی می شود. انبار تحویل دهنده ی کالا پس از دریافت فرم تقاضای کالا، ستون مربوط به مقدار یا تعداد تحویلی به انبار متقاضی را تکمیل وسایر نسخ را به ترتیب زیر توزیع می کند:

نسخه ی اول و دوم همراه جنس به انبار متقاضی ارسال می گردد. انبار متقاضی پس از دریافت جنس نسخه اول تقاضا را بایگانی می نماید. نسخه دوم پس از امضا و تایید وصول جنس مورد نظر جهت انجام دادن عملیات مالی به حسابداری ارسال می گردد.

نسخه ی سوم در انبار صادرکننده ی کالا و در پرونده های کالاهای صادر شده بایگانی می شود.
لازم به توضیح است که پس از وصول نسخه ی اول به انبار تقاضا کننده، نگاهداری نسخه ی چهارم(پی گیری) لزومی ندارد.

نحوه و مواد استفاده از فرم برگشت کالا

واحد برگشت دهنده ی کالا باید فرمی جهت ثبت کالای برگشت شده به انبار تنظیم نماید. این فرم شامل مشخصات وشماره وکدجنس و مقدار برگشت شده کالا به انبار خواهد بود.همچنین شماره حساب هزینه ی عملیاتی یا دستور کار ساختمانی که باید بستانکار شود نیز در بعضی از فرم ها قید می گردد. فرم کالای برگشتی به انبار باید قبلا شماره گذاری شده ودر پنج نسخه صادر گردد. چهار نسخه اول ضمن برگشت جنس به انبار ارسال ونسخه پنجم توسط واحد برگشت دهنده بایگانی می گردد. انبار دار دریافت کننده ی جنس باید روی هر چهارنسخه رسید کالا را اعلام ونسخ اول و دوم را به دایره ی حسابداری کالا جهت ثبت قیمت کالاها در کارتهای مربوط ارسال دارد. نسخه ی سوم به واحد برگشت دهنده ی کالا فرستاده میشود و نسخه ی چهارم توسط انباردار جهت ثبت در کارتهای انبار بایگانی می گردد.

انواع فرمهاي انبار

متداولترين فرمهاي مورداستفاده درسيستم اطلاعاتي انبار به شرح زير مي‌باشند.

1)كارت انبار:

اين فرم جهت ثبت كليه نقل وانتقالات مربوط به موجودي مورد استفاده قرار مي گيرد وتوسط انبار دارتهيه مي شود وبراي موارد زير به كار مي رود:‌

الف) ثبت مقادير ورودي وخروجي هريك از اقلام موجودي
ب) مبناي كنترل گردش اقلام موجودي
ج) مبناي مقايسه با كارت حسابداري انبار واصلاح مغايرات
د) تشخيص اقلام كم گردش وراكد
ه) ضبط سوابق سفارش موجودي

2)برگ درخواست جنس از انبار:

اين فرم جهت دريافت كالا ازانبار مورد استفاده قرار مي گيرد و توسط مصرف كننده پر مي شود وداراي كاربردهايي به شرح زير است:

الف) ذكر مشخصات ومقادير اقلام درخواستي از انبار
ب) مجوز تحويل جنس به درخواست كننده
ج) مبناي صدور درخواست خريد

3)حواله انبار (برگ مصرف كالا):

اين فرم هنگام تحويل كالا به متقاضي تنظيم مي شود وتوسط انبار پر مي شود وداراي كاربردهاي زير است:

الف) اعلام نوع ومقدار اقلام صادره از انبار جهت هريك از واحدهاي درخواست كننده.
ب) مبناي ثبت كارت موجودي وحسابداري انبار
ج) مبناي تهيه صورت خلاصه گردش اقلام در انبار
د) مبناي قيمت گذاري اقلام صادره.

4)برگ درخواست خريد:

اين فرم توسط انبار تكميل مي گردد و به منظور خريد اقلام برنامه اي يا بر اساس مصوبات شركت مورد استفاده واقع مي گردد.

5)رسيد موقت انبار:

اين فرم مشخص كننده اين است كه جنس به انبار رسيده وتحويل انباردار گرديده ولي به دلايلي چون نرسيدن كامل اجناس ويا بزرگ بودن محوطه ودر راه بودن بقيه،‌همة  آن نرسيده است،‌داراي كاربردهاي زير است:

انبارگرداني وكنترل انبارها:‌

براي كسب اطمينان از صحت عمليات موجودي انبارها وجهت كشف واصلاح تفاوتهاي موجود ميان مقدار واقعي موجودي ومانده كارتهاي معين مواد ضروري است تا موجودي گيري ادواري بعمل آيد. تفاوتهاي موجود مذكور ممكنست داراي علتهاي متعددي باشدكه اهم آنها عبارتند از:

1)اشتباه در نقل وانتقال اطلاعات صورتحسابها به كارتها
2)اشتباه درهزينه يابي مواد مورد درخواست
3)عدم ثبت صورتحسابها يادرخواست مواد
4)هر نوع اشتباه در اثر نرسيدن اطلاعات ورودي وخروجي
5)ضايعات يا اختلاس

موجودي گيري ادواري يا انبارگرداني چه در سازمانهاي دولتي وچه خصوصي به روشهاي مختلف صورت مي گيرد. كنترل انبارها ممكن است توسط مقامات مجاز  ومسئول سازمان بعمل آيد كه كنترل داخلي ناميده مي شود يا اينكه توسط مقامات مجاز وياهيئت حسابرسي ويژه اي از خارج سازمان به عمل مي آيد كه به آن كنترل خارجي گويند. درطول سال،‌ممكن است كه انبارها درچند نوبت وتوسط گروهها ومقامات مختلف آن هم به طور رسمي يا غير رسمي مورد بررسي وكنترل قرار بگيرد، لذا كنترل دقيق وكامل گردش عمليات وموجودي انبار ها در پايان سال از اهميت خاصي برخوردا رخواهد بود وبايدحتماً به مرحله اجرا درآيد.

انواع ‌روش ها و سیستم های ارزیابی موجودیها

در واحدهای تجاری تولیدی، ‌سیستم ارزیابی موجودیها برای تعیین بهای تمام شده کالای خروجی و هم ارزش موجودیهای پایان دوره، برای تهیه صورتهای مالی محاسبه می شود.

برخی از روشهای مختلف ریالی نمودن اسناد در ارزیابی موجودیها

1 – روش FIFO یا اولین صادره از اولین وارده (First in first out).

این روش متداولترین روش ارزیابی موجودیهاست، در این روش فرض می شود قدیمی ترین کالای موجود، قبل از سایر کالاها صادر یا به فروش می رسد. این فرض درباره جریان هزینه ها معمولاً با واقعیت مطابقت می کند.

فایفو در هر سیستم ادواری و دایمی نتایج مشابه ای را برای موجودی کالای پایان دوره و بهای تمام شده کالای خروجی در اختیار می گذارد. شرکتها معمولاً سعی می کنند که قدیمی ترین کالای خود را ابتدا به فروش رسانند در حقیقت کالاهای فاسد شدنی و کالاهایی که مشمول نایابی هستند باید به شیوه فایفو با آنها برخورد شود.

کدامیک از روش های نگهداری و ارزیابی موجودی کالا در شرایط تورمی سود کمتری را نشان می دهد:

در روش لایفو موجودی پایان دوره با نرخ ارزان تر نشان داده می شود پس بدلیل بالا رفتن بهای تمام شده کالا فروش رفته طی دوره سود را کمتر نشان می دهد.

در روش فایفو موجودی کالای پایان دوره به قیمت روز نزدیک تر است و در نتیجه در شرایط تورمی سود را بیشتر نشان می دهد.

نحوه ثبت کسری و اضافات انبار

در صورت وجود کسری انبار، ‌معادل مبلغ کسری، ‌حساب کسری و اضافات انبار، ‌بدهکار و حساب کنترل مواد، بستانکار می گردد.

(حساب کسری یا اضافات انبار)  بدهکار

(حساب کنترل مواد)  بستانکار

درصورت وجود اضافی انبار معادل مبلغ اضافات، حساب کنترل مواد بدهکار و حساب کسری و اضافات انبار بستانکار می گردد.

(حساب کنترل مواد) بدهکار

(حساب کسری و اضافات انبار)  بستانکار

برای بستن حساب کسری و اضافات انبار روشهای متعددی وجود دارد. یکی از این روشها بستن حساب فوق الذکر به خلاصه حساب سود و زیان می باشد.

اگر حساب کسری و اضافات انبار دارای مانده بدهکار باشد، ‌برای بستن آن، حساب خلاصه سود و زیان،‌ بدهکار و حساب کسری و اضافات انبار، بستانکار می گردد.

(حساب خلاصه سود و زیان)  بدهکار

(حساب کسری و اضافات انبار) بستانکار

اگر حساب کسری و اضافات انبار دارای مانده بستانکار باشد، برای بستن آن، حساب کسری و اضافات انبار بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان بستانکار می گردد.

(حساب کسری و اضافات انبار)  بدهکار

(حساب خلاصه سود و زیان) بستانکار

نحوه ثبت مواد خریداری شده

ثبت موادخریداری شده، ‌به یکی از دوصورت زیر انجام می شود:

1- اگر زمانی ثبت، مبلغ واقعی هزینه های مربوط به تهیه و تحصیل مواد خریداری شده مشخص باشد، در این صورت، ‌ابتدا هزینه های انجام شده را به خرید مواد اضافه می نمایند تا بهای تمام شده مواد خریداری شده بدست آید. سپس آرتیکل مربوط به خرید مواد در دفتر روزنامه چنین ثبت می شود:

(حساب کنترل مواد)  بدهکار

(صندوق، بانک) یا‌ (بستانکاران تجاری، ‌اسناد پرداختنی)  بستانکار

2- معمولاً بسیاری از هزینه های واقعی مربوط به خرید مواد، ‌تا زمان تحویل آن به انبار مشخص نمی شود.  به همین دلیل، ‌در ابتدای هر دوره مالی با توجه به تجربیات سالهای گذشته و با در نظر گرفتن تغییرات احتمالی در نرخهای عوامل هزینه مربوط به تهیه مواد،‌ یک نرخ برای تمام هزینه های تهیه و تحصیل مواد بر آورده می شود که اصطلاحاً به نرخ پیش بینی هزینه های تحصیل مواد موسوم است. محاسبة این نرخ‌ به عوامل متعددی بستگی دارد. این نرخ ملاک محاسبه هزینه های مربوط به خرید مواد قرار می گیرد. بنابراین، ‌در طول دوره مالی هر بار که مواد خریداری می شود، هزینه های تهیه و تحصیل آن پس از کسر تخفیفات خرید به بهای خرید اضافه می گردد. نتیجتاً، با استفاده از اصل بهای تمام شده، ‌موادی که به انبار وارد می شود شامل کلیه هزینه ها تا زمان تحویل خواهد بود.

با توجه به مطالب فوق، حسابی تحت عنوان حساب پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد، در دفتر کل در نظر گرفته می شود تا کلیه هزینه های برآورد شده برای تهیه و تحصیل مواد با نرخ از پیش تعیین شده، ‌به بستانکار این حساب منظور گردد. آرتیکل مربوط به خرید مواد با توجه به هزینه های برآورد شده به صورت زیر است:‌

فهرست مطالب

مقدمه 1
حسابداری انبار چیست؟ 3
تعریف انبار 3
سازمان انبار 5
منابع ورود کالا به انبار 6
تعريف سيستم اطلاعاتي انبار ونتايج اجراي آن 14
انواع فرمهاي انبار 15
روشهاي مختلف انبار كردن كالا 17
انواع ‌روش ها و سیستم های ارزیابی موجودیها 19
برخی از روشهای مختلف ریالی نمودن اسناد در ارزیابی موجودیها 21
نحوه ثبت کسری و اضافات انبار 27
نحوه ثبت مواد خریداری شده 28
منابع 31

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، تصویر، فهرست مطالب و 31 صفحه متن (در قالب word و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Nazanin می باشند.

قیمت این مقاله 3000 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات حسابداری

نوشته شده در 1 آذر ۱۴۰۰

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂