«قزوین»
چكيده
هدف از اين پژوهش، بررسي و مطالعه ي تاريخ قزوين در عرصه ي سياسي، اجتماعي جغرافيايي از دوره افشاريه تا اواخر عهد ناصري است. شهر قزوين از موقعيت جغرافيايي حساس برخوردار بوده و مينوي باستان شناسي و آثار بي نظيري از تمدن ايراني را در خود به امانت دارد. مورخان و سياحان مشهور از اين شهر آگاهي هايي به دست داده اند.
مقدمه
تاريخ سياسي، اجتماعي به منزله ي بازسازي گذشته ي دقيق حوادث و رويدادها و تأثير مداخلات انسان در اوضاع سياسي و تأثير اين وقايع بر زندگي انسان را مورد مطالعه قرار مي دهد. امروزه در جهان به ويژه در برخي از كشورهاي اروپايي نسبت به حوادث تاريخي رويكرد جديد در حال شكل گيري است و براي بازسازي تاريخ گذشته مطالعات وسيعي طرح ريزي شده است. اين پژوهش به مطالعه و شناسايي وضعيت سياسي و اجتماعي شهر قزوين در طول تاريخ از عهد صفويه تا اواخر دوره ناصري پرداخته و بيان ديگر بازسازي وضعيت گذشته به شيوه بررسي وقايع هر دوره مي باشد.
بديهي است هر سرزمين كه قدمت طولاني تري دارد، تاريخ سياسي ـ اجتماعي آن هم مفصل تر بوده و تحقيق در توصيف عمومي كلي از قزوين آن دوره، عمدتاً از راه مطالعه و تأمل در كتب تاريخي و از طريق آثار باستان شناسي آن صورت مي گيرد.
طبيعي است كه هر ايراني، علاقمند باشد كه سرزمين و ديار خود را بشناسد و از احوال اقوام و گروه هايي كه در آن زيسته اند و حوادثي كه بر آن گذشته، با خبر باشد و با نام مرداني كه در آن حوادث نقش داشته اند، آشنا گردد.
1ـ بیان مسئله
اهمیت و اعتبار هر ملتی به پیشینه تاریخی و حوادث اجتماعی آن ملت بستگی دارد . بررسی هر یک از دو عامل وجودی را موضوعات علم تاریخ و علم الاجتماع می دانند . بر همین اساس تاریخ را مسئول مطالعه حوادث زمانی یک ملت و اجتماع را موظف به بررسی حوادث دوره ای آن ملت می دانند .
شهر قزوین که یکی از مهد های تمدن و یکی از کهن ترین شهرهای ایران است ؛ در گذر زمان به علت حوادث طبیعی و تاریخی و اجتماعی آسیب های فراوان دیده و حتی بسیاری از آثار باستانی این شهر کاملآ از بین رفته است.
از انجا که این شهر دریک موقعیت لشگری و کشوری قرار گرفته ، همواره مورد تهاجمات گوناگون گروه های مختلف بوده ، و از این شهر به عنوان پایگاهی برای بهره برداری متنوع از سرزمین استفاده شده است .
2ـ ضرورت و اهداف پژوهش
با توجه به اين كه قزوين يكي از شهرهاي كهن ايران باستان است و كمتر مورد توجه قرار گرفته است تحقيق حاضر به دنبال روشن نمودن سيماي اصلي شهر در طول تاريخ مشخص شده مي باشد.
آشنايي با رجال مذهبي، مشاهير نظامي و سياسي و دانشمندان شهر قزوين با گردآوري زندگي نامه و آثار به جا مانده از آن ها هرچند مختصر، تا به صورت يك جا و مدون در اختيار خواننده قرار گيرد.
آشنايي با وضعيت سياسي و نقش فعاليت هاي اجتماعي در تاريخ از دوره افشاريه تا اواخر عهد ناصري شهر قزوين.
آشنايي با وضعيت آثار باستاني شهر قزوين.
3ـ سؤال اصلي
دلايل رونق و ركود شهر قزوين در دوره افشاريه تا اواخر عهد ناصري چيست؟
4ـ سؤالات فرعي
به چه علت بعد از صفويه، قزوين مورد اهميت واقع نشد؟
مدخل
آشنايي با ناحيه مورد پژوهش يكي از ضروري ترين مسائل است و بدين منظور در اين فصل به بررسي موقعيت طبيعي قزوين پرداخته شده است.
آنچه با عنوان جغرافياي قزوين آمده است شامل شهر قزوين است زيرا آغاز محدوده زماني موضوع پژوهشي به دوره اي باز مي گردد كه قزوين به شكل كنوني، گسترده نشده بود. در اين فصل موقعيت جغرافيايي و وسعت شهر، اوضاع طبيعي و اقليمي، تأثير رودها بر رونق شهرنشيني، تأثير كم آب شهر براي احداث قنات ها و آب انبارها مورد بحث قرار گرفته است.
2-1) موقعيت جغرافيايي و وسعت
سرزمين قزوين در طول جغرافيايي 50 درجه و عرض جغرافيايي 36 درجه و 15 دقيقه واقع شده و ارتفاع آن از سطح دريا در شهر قزوين (مركز شهر) با تفاوت از 1298 تا (1340متر)، در شمالي ترين نقطه محدوده ي طرح تفضيلي 1320 متر، و در خيابان كمربندي، در جنوب،1280متر. طول شهر حدود پنج كيلومتر است[1].
اين شهر در همسايگي استان گيلان (در شمال)، استان مازندران (در شمال شرقي)، استان البرز (در شرق)، استان مركزي (در جنوب شرقي)، استان همدان (در جنوب باختري) و استان زنجان (در باختر) جاي گرفته است[2]. و در سر راه تهران ـ همدان و تهران ـ تبريز قرار گرفته است و موقعيت جغرافياي خوبي دارد[3].
2-3) مشخصات اقليمي و آب و هواي قزوين
الف) آب و هوا:
در اكثر منابع آب و هواي قزوين معتدل ذكر شده است؛ كه در تابستان حداكثر حرارت هنگام ظهر و در آفتاب 42 درجه سانتيگراد، و در زمستان هنگام طلوع آفتاب حرارت بين 12 و 16 و ظهر 18 تا 20 درجه است[1]. در نزهه القلوب حمدالله مستوفي هم، هواي آن جا معتدل ذكر شده است[2]. قزوين در دشت وسيعي قرار گرفته، آب و هواي آن متغير و در زمستان بسيار سرد است[3].
2-5) موقعيت قنات ها در قزوين
كمبود آب در قزوين پديده اي است كه از ديرباز منابع عمده تاريخي و جغرافيايي به آن اشاره داشته اند بنابراين طبيعي است كه ساكنان اين شهر از ايام كهن توجهشان به راه هايي جلب شده باشد كه بتوانند موجبات زندگي راحت تري را فراهم سازند. وجود دو رودخانه ارنزك و ديزه كه به طور عمده در فصل زمستان و بخشي از بهار بر اثر ريزش هاي آسماني داراي آب هستند و چند قناتي كه در گذشته از آبدهي متوسطي برخوردار بودند امكان آن را فراهم ساخته بود تا مردم قزوين در فصل زمستان بتوانند به ياري آن ها، به كار ذخيره و نگهداري آب براي مصرف طول سال خود بپردازند.[1]
نخستين احداث يا لايروبي قنات در عهد صفويه مربوط است به شاه بيگي بيگم، همسر شاه اسماعيل اول كه واگذاري توليت محالي كه او بر آستانه شاهزاده حسين وقف كرده است، اشاره بر اين است كه بر كاري رقبات موقوفه بر عهده امارت مآب «كمال الدين ملك بيگ» است كه اين شخص قناتي را جهت آستانه احياء كرده است كه يك قنات جديد نبوده بلكه احياء يك قنات متروكه قديمي به شمار مي رفته است.
2-6) اهميت آب انبارها در قزوين
با توجه به شرايط خاص اقليمي ايران و كمبود منابع آب در بخش عمده اي از اين سرزمين، موضوع كشف و تأمين آب، جلوگيري از هدر رفتن آن و استفاده حساب شده از اين پديده زندگي بخش و آباد كننده از ديرباز مورد توجه بوده است.[1]
3-1) وجه تسميه قزوين
دشت قزوين در اعصار قديم داراي موقعيت خاصي بوده؛ نخست اين كه درياي قزوين (درياي خزر) چنانكه آثار نشان مي دهد در قديم ازسمت شمال ، به رشته كوه هاي البرز مي پيوسته و دشت قزوين به دريا نزديك تر بوده.
3-2) تاريخچه ساخته شدن شهر قزوين در ادوار قبل از اسلام
كاوش ها و يافته هاي باستان شناسي در دشت قزوين، نشانگر مرحله يكجا نشيني و كشاورزي در هزاره هفتم (ق.م) و برخورداري ساكنان آن از صنايع اوليه و نظام اجتماعي است. منازل مسكوني، معبد، كارگاه هاي صنعتي، اشياي زينتي، مجسمه ها، انبارهاي غلات همگي از تمدن ديرپاي مردمان اين ناحيه در هزاران سال پيش، حكايت دارند. قرار گرفتن اين شهر بر سر راه «جاده ابريشم» فراز و فرودهاي تلخ و شيريني را شكل داد و به خاطر موقعيت ويژه اش، پذيراي نظاميان و جنگاوران سلحشوري شد و از قلعه و برج و بارويي مستحكم برخوردار گرديد.
3-3) قزوين بعد از اسلام
در فتوح البلدان از بلاذري نقل است كه: دستبي ميان ري و همدان قسمت شده، بخشي رازي و بخش ديگر همداني خوانده مي شد. هنگامي كه مغيره بن شعبه والي كوفه شد؛ جرير بن عبدالله را بر همدان ولايت داد و براء بن عازب را بر قزوين گمارد و او را به فرمود تا به آن بلد رود و اگر خداوند شهر را براي او فتح كرد از آن جا به جنگ با ديلميان رود.
4-1) تختگاه شدن قزوين
همه ي پايتخت هاي ايران از زمان نشات نخستين پادشاهي در ماد رو به بيابان در طول دو جاده ي اصلي كه در كناره هاي داخلي دو سلسله جبال بزرگ كشيده شده قرار گرفته اند. از مغرب به مشرق در جاده هاي نظامي و تجارتي كه به موازات البرز ممتد است شهرهاي هگمتانه، قزوين، تهران، ري، شهر صد دروازه (دامغان) و هرات واقع است. در جاده هاي جنوبي، اصفهان، پاسارگاد، اصطخر، تخت جمشيد و شيراز قرار دارد.[1]
4-2) سيل در قزوين
در سال 965 ه.ق هنگام تحويل آفتاب به برج حمل باراني متواتر شد كه سيلي عظيم از كوهسار قزوين جمع گرديده روي آورده كه به واسطه نعره ي سيلاب و خروش آب ساكنين و قاطنين شهر باخبر شده از خانه ها بدر رفتن، …
7-7) آغاز و پايان اخباريه در قزوين
پس از تجديد حيات اخباريه در عصر صفويان كه به واسطه حمله بي رحمانه عباس اول عليه مدارس فلسفي در قزوين حاصل شد؛ اخباريه توانست در زير سايه شمشير صفويان به پيروزي در مقابل فلاسفه دست يابد. قدرت آنان پس از ظهور محمد امين استرآبادي متوفي به سال 1033 ه.ق كه دعايم اخباريه را استوار كرد در عصر ملاخليلا قزويني (اخباري تندرو) به اوج خود رسيد. به طوري كه شهر قزوين عملاً به دو قسمت شرقي و غربي تقسيم شد.
8-1) سادات قزوين
شريف ترين قبايل جهان ساداتند و سادات قزوين به زهد و تقوا و علم و ادب و قطع طمع متجلي اند.[1]
خاندان سادات مرعشي از نوادگان حضرت امام علي بن الحسين، زين العابدين امام چهارم شيعيان هستند .كه از طريق علي العرش فرزند عبدالله بن محمد بن حسن بن حسين الاصغر بدان حضرت مي پيوندند. «علي العرش» مزبور كه سادات ياد شده را به اعتبار انتساب به او «مرعشي» مي خوانند بنا بر آن چه از كتاب «الفخري» ابوطالب اسماعيل بن حسين مروزي كه از معتبرترين و قديم ترين متون موجود علم انساب است بر مي آيد.
خود در قزوين بوده است. چه در ذكر فرزندان حسين اصغر، فرزند امام سجاد (ع) آورده: «و اما الحسن الدكه بن الحسين الاصغر فانتهي عقبه الصحيح الي محمد السياق بالري و علي المرعش به قزوين ابني عبدالله بن محمد بن الحسين الدكه.»[2] بنابراين سادات مرعشي در هرجا كه باشند در اصل از شهر قزوين ريشه مي گيرند. تا ساليان دراز مركز و مجمع آنان نيز شهر مزبور بوده است.[3] از سلسله سادات مرعشي قزوين دانشمندان و اديبان و نام آوراني برخاسته اند. اين خاندان در دوره صفوي بسيار محترم و مورد توجه بوده اند. شاه طهماسب مبلغ هاي كلي زر به سادات مرعشي قزوين مي داد.[4]
8-2) وضعيت علماي مذهبي قزوين
در قزوين، پيشينه علمي در سطح بالايي قرار داشته و از بين مردم آن سامان، رجال و مشاهير بزرگ و نام آوري در زمينه هاي مختلف علمي، فلسفي، هنري، سياسي و … برخاسته اند.[1] و هريك توانسته اند با خلق آثار و اقدامات ارزشمند، تأثيري بسزا در پيشبرد فرهنگ ملي داشته باشند. زيرا كه صاحب علم تفسير ، حديث و فقه بوده اند . در طاعت و عبادت درجات عالي داشته و بعضي مرتبه و جاه عظيم يافته اند.[2]
8-3) بزرگان علم و ادب
قزوين از ديرباز يكي از كانون هاي فعاليت علمي به شمار مي رفت. در دوران صفويه با برگزيده شدن اين شهر به پايتختي اگر جو بسته انديشي و يك سو نگري مذهبي بر آن حاكم نگشته بود و دانشمندان سني خود را در معرض تهاجم نمي ديدند ، جمعي به ترك آن سرزمين نمي پرداختند؛ انتظار آن مي رفت كه اين شهر معتبرترين كانون هاي تواناي دانش ايران گردد. «اگر عمر پايتختي قزوين به درازا مي كشيد، شايد آن شهر هم مي توانست به زودي جانشين تبريز شود ؛
كه بعد از سقوط پادشاهي بايندري مقام علمي و ادبي خود را از دست داده بود و در دوران كشور گشائي شاه اسماعيل هم فرصتي براي رشد علمي آن فراهم نيامد. اما شاه طهماسب كه تخت پادشاهيش را از تبريز به قزوين آورده بود ترجيح داد درگاهش را به وجود عالمان و بزرگان علم و ادب بيارايد.»[1]
9-1) اوضاع تجاري قزوين از اواخر صفويه تا دوران ناصري
با انقراض سلسله مقتدر صفوي، روابط سياسي ايران با دول اروپايي دچار ركود گرديد. در اين دوره ايران، درگير جنگ هاي خارجي زمان نادر شاه افشار، و تنش هاي داخلي زمان كريم خان و اوايل حكومت قاجار بود.
موقعيت جغرافيايي ايران كه دروازه هند براي كشورهاي غربي و پل ارتباطي روسيه به آب هاي آزاد خليج فارس به شمار مي رفت، موجب افزايش اهميت سياسي. اقتصادي آن شده ، با تثبيت اوضاع داخلي در زمان ناصرالدين شاه، باعث رواج رابطه با ايران و ديگر كشورها به خصوص انگليس، فرانسه و روسيه شد. به اين ترتيب نياز به زير ساخت هاي ارتباطي مانند پست، تلگراف و راه هاي ارتباطي اصلاح شده به منظور افزايش سرعت ارتباط بيشتر شد.
در اين زمان، مهم ترين راه هاي ارتباطي تهران به اروپا از طريق روسيه و توسط جاده رشت و آذربايجان صورت مي پذيرفت. ديگر طرق به علل مختلف مانند بُعد مسافت، عدم وجود امكانات كافي، اقليم و سطح امنيت ،كمتر مورد استفاده سياحان، بازرگانان، سفرا و فرستادگان كشورهاي خارجي و هم چنين شاه و شاهزادگان ايراني واقع مي شد. راه آذربايجان از طريق خطوط دريايي خزر توسط شركت هاي قفقاز و مركوري به اسلامبول و سن پطرزبورگ و از آن جا به فرنگستان مي رسيد. دو راه مذكور در قزوين به هم پيوسته و به تهران منتهي مي گشتند.
9-2) بازار قزوين
يكي از با ارزش ترين آثار به جاي مانده معماري شهر قزوين، مجموعه ي بازار آن است. بازار سنتي شهر قزوين قدمتي چندصد ساله دارد؛و مربوط به دوره صفويه است. در دوره قاجارها قسمت هايي ديگر به آن اضافه شد. از مهم ترين ويژگي اين بازار، علاوه بر وسعت قابل توجه آن تركيب معماري آن است كه با بهره گيري از تركيب طرح هاي شطرنجي و ايجاد مفصل هاي معماري، ورودي هاي مختلف بازار را به آن متصل كرده ،فضاي با شكوهي را ايجاد نموده است.[1]
ناصر خسرو به عنوان نخستين راوي بازار قزوين مي گويد: «در نهم محرم به قزوين رسيدم باغستان بسيار داشت. قزوين را شهري نيكو ديدم با روي و حصين و كنگره بر آن نهاده و بازارهاي خوب و از همه صناعت ها كه در آن شهر بود كفشگر بيشتر بود.»[2]
9-4) كاركرد مذهبي بازار قزوين
هم جواري مسجد با بازار و وجود مساجد، حسينيه، تكيه ها و برگزاري اين آئين عزاداري امام حسين و وجود موقوفات در بازار نشانگر كاركرد مذهبي بازار مي باشد.
9-6) كاركردهاي سياسي بازار قزوين
در نيم قرن پادشاهي ناصرالدين شاه حوادث و رويدادهاي بسياري رخ داد. يكي از ويژگي هاي بازار دوران ناصري، فعال شدن و موضع گيري اصناف بود؛ كه موجبات ايجاد جريان هاي سياسي جديدي را در جهت سُست ساختن حكومت ناصري فراهم كرد. نهادهايي پا گرفتند كه هدفشان شكستن قدرت مطلقه شاه بود. از جمله اين نهادها مي توان، از دو نهاد «مجلس تحقيق مظالم» و «مجلس وكلاي تجار» ياد كرد.[1]
9-8) سراي سعدالسلطنه
اين سرا در دوران صفويه يكي از كاخ هاي رفيع شاه طهماسب و جانشينان او بود. اما با سقوط اين سلسله كاخ رو به ويراني گذارده و محل اجتماع اراذل و اوباش و جايگاه خاكروبه مي شود.با به حكومت رسيدن «سعدالسلطنه» در قزوين، دوران ناصرالدين شاه، آن زمين را صاف كرده و طرح سراي سعادت ريخته مي شود[1]؛ كه شامل مراكز تجاري چون سراها، مراكز فرهنگي، مذهبي و فضاهاي خدماتي مانند گرمابه و آب انبار بود.
9-15) شاهزاده حسين فرزند امام رضا (ع)
آستانه حضرت شاهزاده حسين، در شهر قزوين در محله دباغان، از مشهورترين و با شكوه ترين اماكن زيارتي و از كهن ترين مزارهاي موجود ايران، كه مدفن بسياري از علما ، دانشمندان ، امرا و شاهزادگان صفوي بوده است.
9-21) مهمان خانه بزرگ قزوين
از سال 1302 كه ساختن مهمان خانه، بين شهرهاي ايران مورد توجه ناصرالدين شاه قرار گرفت. امين السلطان، در قزوين يك مهمان خانه آبرومند به طرز مهمان خانه هاي اروپا ساخت؛ كه نخستين و بهترين مهمان خانه جديد در ايران بود.[1] اين هتل در جوار پست خانه و در باغ بزرگي كه خيابان هاي مشجر و وسيعي دارد واقع شده است؛ و شامل يك عمارت دو طبقه خوش تركيبي است و ايوان بزرگي دارد.که مختص حاكم قزوين است. و اقامت کاهش از آن جا زياد دور نيست.[2]
علت ساخت اين مهمان خانه، به خاطر رفت و آمد سياحان، تاجران و مسافران شهرهاي تهران، بغداد، تبريز ، رشت و سواحل بحر خزر بود. كه مخارج اقامت آن ها را دريافت مي كرد.[3] و همه نوع امكانات را در اختيار آن ها قرار مي داد.
9-22) نماي شهر قزوين در عهد صفويه
در شهر قزوين با توجه به اين كه ساخت بناهاي زيبا گسترش پيدا كرد، اما مردم عادي از زندگي در آن مكان ها محروم بودند. خانه سازي در اين شهر، از اسلوب معماري به دور بوده است.
منابع و مآخذ
- آدمیت، فریدون، افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشر نشده، تصحیح هما ناطق، تهران: نشر آگاه، 1356 ش.
- آذر، حسین، آهنگ سروش جنگل های ایران و روس، تصحیح امیر هوشنگ آذر، چ1، تهران :نشر مصحح، 1369 ش.
- آژند، یعقوب، تاریخ ایران دوره صفویان، پژوهش از دانشگاه کمبریج، تهران: نشر جامی، 1380 ش.
فهرست مطالب
چكيده 1
مقدمه 2
فصل اول: کلیات
1.بیان مسئله 5
2ـ ضرورت و اهداف پژوهش 6
3ـ سؤال اصلي 6
4ـ سؤالات فرعي 6
5ـ فرضيه اصلي 6
6ـ فرضيات فرعي 6
7ـ سازماندهي پژوهش 7
8ـ ادبيات تحقيق و پیشینه پژوهش 7
9ـ جنبه نوآوري 8
10ـ معرفي منابع و مآخذ 8
فصل دوم: اوضاع طبیعی و موقعیت جغرافیایی شهر قزوین
2-1) موقعيت جغرافيايي و وسعت 16
2-2) اوضاع طبيعي 17
2-3) مشخصات اقليمي و آب و هواي قزوين 17
2-4) رودهاي قزوين و تأثير آن بر اين شهر 19
2-5) موقعيت قنات ها در قزوين 21
2-6) اهميت آب انبارها در قزوين 26
فصل سوم: قزوین در ادوار تاریخی
3-1) وجه تسميه قزوين 30
3-2) تاريخچه ساخته شدن شهر قزوين در ادوار قبل از اسلام 32
3-3) قزوين بعد از اسلام 34
3-4) نقش صفويه در شهرسازي 37
فصل چهارم: نگاهی گذرا به تاریخ سیاسی اجتماعی قزوین
4-1) تختگاه شدن قزوين 40
4-2) سيل در قزوين 42
4-3) قزوين پس از مرگ شاه طهماسب 43
4-4) علل رقابت اصفهان و قزوين 45
4-5) جمعيت قزوين از دوران صفويه تا قاجاريه 46
4-6) قزوين و جنبش نقطويه 49
فصل پنجم: اوضاع سیاسی قزوین از اواخر صفویه تا اواخر افشاریه
5-1) تختگاه شدن مجدد قزوين در اواخر دوران صفوي 53
5-2) قزوين در دوران تسلط افاغنه 56
5-3) آغاز حكومت اشرف در ايران 60
5-4) نبرد اشرف با تركان عثماني 60
5-5) جنگ نادر و اشرف و پايان كار افغان ها در ايران 62
5-6) اقتدار نادرشاه در ايران 62
فصل ششم: تحولات سیاسی قزوین در دوران زندیه
6-1) آغاز قدرت يابي ايل زند 68
6-2) تصرف قزوين بعد از شكل گيري اتحاد سه گانه 69
6-3) تحولات سياسي قزوين بعد از مرگ كريم خان 71
فصل هفتم: اوضاع سیاسی قزوین در دوران قاجاریه
7-1) حكام قزوين در دوران قاجاريه 74
7-2) علي نقي ميرزا ركن الدوله 78
7-3) قزوين و جنگ هاي ايران و روس 79
7-4) اقدامات فرهنگي در دوران حكومت بديع الزمان 81
7-5) ديگر حكام قزوين 81
7-6) ملك آرا و حكمراني قزوين 91
7-7) آغاز و پايان اخباريه در قزوين 95
فصل هشتم: سادات، علمای مذهبی و دانشمندان
8-1) سادات قزوين 99
8-2) وضعيت علماي مذهبي قزوين 108
8-3) بزرگان علم و ادب 127
فصل نهم: اوضاع اجتماعی قزوین از اواخر صفوی تا دوران ناصری
9-1) اوضاع تجاري قزوين از اواخر صفويه تا دوران ناصري 137
9-2) بازار قزوين 142
9-3) كاركردهاي بازار سنتي قزوين 144
9-4) كاركرد مذهبي بازار قزوين 146
9-5) كاركردهاي حكومتي بازار قزوين 147
9-6) كاركردهاي سياسي بازار قزوين 147
9-7) اهميت فرهنگي مجموعه بازار 148
9-8) سراي سعدالسلطنه 149
9-9) سير تحول مالكيت زمين هاي كشاورزي در ادوار تاريخي 150
9-10) سابقه كشاورزي در قزوين 151
9-11) باغ هاي پيرامون قزوين 154
9-12) نحوه ستاندن ماليات از افشاريه تا اواخر قاجاريه 156
9-13) قزوين و جايگاه آن در قشون 160
9-14) معماري قزوين از عهد صفوي تا اواخر عهد ناصري 164
9-15) شاهزاده حسين فرزند امام رضا (ع) 166
9-16) مسجد پنجه علي 167
9-17) مسجد شاه 168
9-18) مسجد حيدريه 168
9-19) عالي قاپو 170
9-20) گرمابه ها 171
9-21) مهمان خانه بزرگ قزوين 172
9-22) نماي شهر قزوين در عهد صفويه 175
9-23) طرح تأسيس كنسول خانه انگليسي در قزوين 176
9-25) تاريخچه ورود چاپخانه به قزوين 177
9-25) ايلات ساكن در قزوين 178
9-26) آئين مردم قزوين 181
9-27) زبان مردم قزوين 185
9-28) مراسم دوازدهم محرم 187
9-29) وقف و انگيزه هاي آن در قزوين 187
9-30) نحوه اداره اوقاف از عهد صفويه تا اواخر عهد ناصري در قزوين 188
نتیجه گیری 191
فصل دهم: ضمائم
10-1) اسناد 194
10-2) تصاویر 233
منابع و مآخذ 269
مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، پاورقی، فهرست مطالب (فصل بندی شده) و 286 صفحه متن (در قالب word 
) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله B Lotus(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Lotus می باشند.
قیمت این مقاله 35200 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید
مشاهده فهرست مقالات تاریخی 
نوشته شده در 11 آبان ۱۴۰۰
لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.