«ایده در کارآفرینی»
مقدمه
به جای مالکیت معنوی، بهتر است از اصطلاح مالکیت فکری یا ایده فکری استفاده شود. این واژه ترجمه ی Intellectual Property است Intellectual به معنی ذهنی و فکری، Property هم به معنای دارایی یا مالکیت است. Intellectual Property مالکیتی است که ناشی از فکر است. مالکیت محصولاتی که فیزیکی و ملموس هستند مثل صندلی و خانه و… که Physical Property است، اینها دارایی های محسوس و قابل لمس به شمار می روند ولی یک موزیک، فیلم یا طرح صنعتی یا اختراع، از جنس فکر هستند که قابل لمس نیستند گرچه در یم شی قابل لمس تجلی پیدا می کنند اما چیزی که آفریده ی پدیده آورنده است یک امر غیرمحسوس است و به این خاطر مالکیت یا دارایی فکری نامیده می شود.
شاید اصطلاح معنوی از این باب است که در ایران با امور معنوی بیشتر انس داریم! دلیل دیگری هم وجود دارد. در بحث کپی رایت یک مولف دوگونه حق دارد یک حق مادی و اقتصادی و دیگری حق اخلاقی که حق اخلاقی را می توانیم بگوییم حق معنوی بخشی از حقوق مالکیت فکری است. به هر حال جدای از این بحث ها مالکیت فکری عبارت است از حقوق قانونی که از فعالیت ذهنی و فکری در عرصه های مختلف صنعتی، علمی و ادبی و هنری به وجود آمده باشد و در واقع مالکیت فکری محصول ذهن است که این محصول ذهن می تواند تحت حمایت یک فرد یا موسسه درآید. شخص حقیقی یا حقوقی دارنده مالکیت فکری می تواند محصول فکری خود را آزادانه در اختیار همه بگذارد یا اینکه آن را کنترل کند و در انحصار خود قرار دهد. مثل کسی که کتابی را تدوین می کند، می تواند چاپ آنرا در انحصار خود بگیرد، کنترل کند و آنطور که خودش می خواهد از آن استفاده کند. یا به همگان اجازه دهد به رایگان یا در ازای پرداخت حق الامتیاز از آن بهره برداری کنند.
چطور از مالکیت فکری (ایده فکری) حمایت می شود؟
قانون به کسی که خالق یک اثر ادبی-هنری یا مخترع است حقوق اختصاصی می دهد که بتوان از اثر یا اختراع خود بهره برداری تجاری کند.حقوق مالکیت فکری می تواند فروخته شود، لیسانس شود و یا بخشیده شود.یعنی خالق اثری می تواند خودش از آن استفاده کند یا از طریق فروش امتیاز یا لیسانس از آن بهره برداری کند. لیسانس (license) مثل یک قرارداد اجاره است مالکیت محفوظ است ولی در مدت محدودی اجازه بهره برداری به دیگری داده می شود. یک محصول واحد همزمان میتواند با بیش از یک یا چند مالکیت فکری حمایت شود.به عنوان مثال در مورد یک لپ تاپ، در آن واحد انواع و اقسام حقوق مالکیت فکری حضور دارد. از لحاظ فنی و سخت افزاری یک اختراع است. در عین حال نرم افزارهای آن به عنوان کپی رایت، دیزاین آن به عنوان طرح صنعتی و علامت روی آن به عنوان علامت تجاری قابل حمایت است.بنابراین یک محصول میتواند همزمان موضوع چندین نوع مالکیت فکری قرار بگیرد.
حقوق مالکیت فکری را قانون اجرا می کند که با توجه به قانون هر کشوری سطح حمایت از مالکیت فکری میتواند کم یا زیاد باشد.البته به غیر از قانون های داخلی، قوانین بین المللی و موافقت نامه ها یا عهدنامه های بین المللی وجود دارد که چند کشور عضو آن هستند و متعهد می شوند در روابطشان از حقوق اتباع یکدیگر در خاک یکدیگر حمایت کنند. مثلاً در کنوانسیون مالکیت صنعتی پاریس (مصوب 1883) که ایران هم در سال 1337 عضو آن شد،هر یک از کشورهای عضو متعهد شده اند تا از اختراع،علامت تجاری و طرح صنعتی اتباع خود در خاک یکدیگر حمایت کنند.
اهداف نظام مالکیت فکری چیست؟
چرا باید از مالکیت فکری حمایت شود و چه کسی از آن نفع می برد؟ حمایت از مالکیت فکری مخالفینی هم دارد. چرا که معتقدند اگر اتفاق بیافتد،ایجاد انحصار می شود و دانش،اطلاعات و صنعت در انحصار شخص یا شرکتهای خاصی قرار می گیرد و بقیه نمی توانند از آن بهره ببرند و یا انحصار موجب شود تا آن را گران کنند و به دست دیگران نرسانند و یا هر قیمتی به آن بدهند. اما موافقین، یکی از کارکردهای اصلی مالکیت را ایجاد انگیزه می دانند.افراد سرمایه مادی و ذهنی خود را به کار می برند نوآوری می کنند و اگر ببینند که از حاصل فکر آنها،قانون حمایت می کند و با ناقض قانون برخورد می کند انگیزه ای برای نوآوری و توسعه بیشتر در علم و فناوری خواهند داشت.
اگر حمایتی از طرف قانون نباشد افراد دلسرد می شوند و انگیزه کار از بین می رود. این انگیزه نه تنها برای فرد بلکه برای جمع مفید نیز است و توازنی بین نیازهای خالق اثر و جامعه به وجود می آورد. از سوی دیگر جامعه هم به اشکال مختلفی از حمایت مالکیت فکری می تواند بهره مند شود؛ به طور مثال حمایت از مالکیت فکری باعث رقابت سالم در بازار می شود در صورتی که اگر این حمایت وجود نداشته باشد رقابت مکارانه ای ایجاد می شود که مشتریان فریب می خورند و منجر به رواج کالاهای تقلبی در بازار خواهد شد.پس این حمایت موجب رقابت سالم افزایش کیفیت کالاها،رشد تکنولوژی و فناوری خواهد شد.
چه حقی قابل حمایت است؟
در حقوق مالکیت فکری از ایده حمایت نمی شود. ایده تا زمانی که تجلی پیدا نکرده و بیان نشده است از آن حمایت نمی شود. ایده با توجه به این که به چه حوزه ای وابسته است متفاوت است،گاهی ایده یک رمان است تا زمانی که در ذهن نویسنده است و بیانش نکرده جایی برای حمایت ندارد اما همین که بیان شد،انتشار یافت،از آن ایده اظهار شده حمایت می شود در اختراع هم ایده ای که قابل حمایت است که سه شرط داشته باشد؛جدید، قابل کاربرد صنعتی باشد و دارای خلاقیت،ابتکار و نوآوری باشد. با شرایط خاصی تجلی پیدا کند تا قانون از آن حمایت کند.
برای مثال ایده چراغ روشنایی اگر در ذهن ادیسون می ماند،حقوقی هم نداشت ولی زمانی که اظهار می شود و قابلیت اجرا پیدا می کند،قانون از آن حمایت می کند. مدت حمایت هم محدود است. مدت حمایت از هر اختراع،20 سال است و بعد از آن وارد دارایی های عمومی (public domain) می شود یکی از دفاع هایی که موافقین مالکیت فکری در قبال مخالفینشان دارند، همین بحث محدودیت زمانی در حمایت است. حمایت محدود از اختراع موجب می شود تا مخترع با خیال راحت اختراعش را فاش و ثبت کند و بیست سال هم از آن بهره برداری کند و پس از آن همه می توانند از آن استفاده کنند.
بایدبدانیم که قانون بخشی از کار را انجام میدهد و در حیطه خود میتواند حمایتی را انجام دهد.اگر طرحی ثبت شده باشد و ببینید که شخص دیگری آن را تولید کرده می توانید شکایت کنید و قانون مانع تولید آن می شود انتظاری که از چیزی داریم باید در حوزه خودش باشد. بنابراین توصیه حقوقدانان این است که قبل از ارائه، طرح را ثبت کنید.
قانون معجزه نمی کند! قانون برای شما این حق را می شناسد که اثبات کنید و جلوی متخلف را بگیرید و مطالبه خسارت کنید که کار آسانی هم نیست و در کشور ما دردسر بیشتری هم دارد،مثلا در کشورهای پیشرفته آنقدر ریسک و هزینه تخلف بالاست که معمولا کسی به دنبال آن نمی رود
مدارک لازم جهت ثبت
کپی شناسنامه و کارت ملی، توضیحات نوشتاری کامل و جامع به گونه ای که هم مزایا و هم معایب را در برگیرد.
انواع حقوق مالکیت معنوی (intellectual property)
حقوق مالکیت معنوی، شامل مالکیت صنعتی و حق نسخه برداری است.
1-مالکیت صنعتی (industrial property)
مالکیت صنعتی شامل حقوق مربوط به ابداعات و اختراعات در عرصه طرح های صنعتی و علایم تجاری و ویژگی های جغرافیایی است.بعنوان مثال علاوه بر حق اختراع یا ابداع حقوق مربوط به مبداء یا منشاء جغرافیایی که شامل خاستگاه و ویژگی های خاص مناطق مختلف جغرافیایی و آب و هوایی است نیز قابل طرح،ثبت و مشمول حمایت و صیانت است.
2-حق نسخه برداری (Copy Right)
حق نسخه برداری شامل خلق آثار ادبی و هنری نظیر نظم، نثر، تئاتر، نمایشنامه، نقوش، صنایع هنری و مستظرفه، موسیقی، عکس، مجسمه، فیلم و نوارها و لوح های فشرده صوتی و تصویری است. علاوه بر تقسیم بندی کلی فوق، ماده 2 کنوانسیون موسس سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) مالکیت فکری را مشتمل بر موارد زیر می داند:
- ادبیات و کارهای هنری و علمی
- اجراهای هنرمندان و حقوق مرتبط با ضبط و پخش آن ها
- اختراعات در تمامی زمینه ها
- اکتشافات علمی
- طراحی های صنعتی
- مارک ها و نشانه های تجاری و خدماتی،نام ها و علایم بازرگانی
- حفاظت در برابر رقابت های مکارانه و تمام حقوق مربوط به فعالیت ذهنی در زمینه های صنعتی، علمی، ادبی یا هنری
کلیه موارد فوق در قالب حقوق مالکیت معنوی تحت عناوین “مالکیت صنعتی” و “حق نسخه برداری یا کپی رایت” تعریف می شوند.
بنابراین، حقوق مالکیت معنوی به دو دسته مالکیت معنوی و حق نسخه برداری تقسیم می شود.
مالکیت صنعتی شامل کشف علمی، طراحی صنعتی و اختراعات است و حق نسخه برداری نیز شامل امور هنری ادبی،اجراهای هنرمندان و مارک ها و نشانه های تجارتی است.
چگونگی ثبت ایده و اختراع
برای ثبت اختراع، مخترع باید تنها از طریق آدرس http://ip.ssaa.ir/patent/new.aspx به صورت الکترونیکی و غیرحضوری اظهارنامه خود را تسلیم اداره اختراع نماید. اظهارنامه ثبت ایده باید به زبان فارسی تنظیم شود. پس از ثبت اظهارنامه پیام کوتاهی دریافت خواهید کرد. لذا شماره اعلامی می بایست در دسترس بوده و به درستی تایپ شده باشد.
سپس کارشناس مربوطه اظهارنامه و ضمایم آن را از نظر ماهوی و شکلی مورد بررسی قرار می دهد. چنانچه اظهارنامه دارای نقص باشد از طریق سامانه فوق (گزینه پیگیری اظهارنامه و خلاصه پرونده) مبادرت به صدور اخطار رفع نقص می نماید. متقاضی به مدت 30 روز مهلت دارد تا با مراجعه به سامانه(قسمت ثبت انواع درخواست،رفع نقص و…) درخواست رفع نقص را تکمیل و نسبت به رفع نقص اظهارنامه اقدام نماید. در غیر این صورت اظهارنامه باطل تلقی می گردد.البته چنانچه متقاضی در ظرف 30 روز قادر به تکمیل مدارک و رفع نقص آن نباشد می تواند با ذکر دلایل درخواست یکبار تمدید مهلت را از مرجع ثبت بنماید و مرجع ثبت برای یکبار می تواند با درخواست وی موافقت نماید.بدین منظور متقاضی باید با ورود به سامانه مالکیت معنوی و ثبت انواع درخواست (گزینه درخواست استمهال رفع نقص) را انتخاب نماید.
در صورت تکمیل بودن مدارک و اظهارنامه،کارشناس مربوطه اختراع را در سیستم بررسی می نماید تا مشابه آن در سیستم ثبت نشده باشد. در صورتی که اختراع مشابهی روئت نماید به متقاضی اعلام و از متقاضی دعوت به عمل می آید تا به اداره اختراع مراجعه نماید.
چنانچه متقاضی اختراع خود را همانند اختراعات سابق مشاهده نماید درخواست اختراع وی رد می گردد و چنانچه متقاضی بصورت مستدل در رابطه با جدید بودن اختراع خود توضیحاتی دهد و این توضیحات مورد قبول واقع شود کارشناس مربوطه به بررسی ماهوی اختراع (جدید بودن و…) می پردازد و از مراجع ذیصلاح استعلام می نماید تا اختراع را از نظر ماهوی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. پیگیری نتیجه ی بررسی صرفاً از طریق همین سامانه امکان پذیر است.
سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)
سازمان جهانی مالکیت معنوی بعنوان یک سازمان تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد بمنظور ثبت، ضبط و صیانت از حقوق و بهره مالکانه فکری و معنوی افراد حقیقی و حقوقی در زمینه های علمی، ادبی، هنری، فنی، صنعتی، کشاورزی و فعالیت های مربوط به هر گونه اختراع یا اکتشاف بوجود آمده است. در طول دهه 1990 اکثر کشورهای صنعتی و نیز بسیاری از کشورهای در حال توسعه به منظور تقویت حقوق مالکیت معنوی به معاهدات سازمان جهانی مالکیت فکری پیوستند. تبعیت از موافقت نامه های مزبور آثار زیادی بر اقتصاد کشورهای عضو داشته است. یکی از مهمترین اعضای ناظر این سازمان که در زمینه اختراعات در سطح بین المللی فعالیت می کند فدراسیون بین المللی مخترعان است. سازمان جهانی مالکیت معنوی بر اساس معاهده موسس سازمان 1967 مبتنی بر اهداف ذیل تشکیل شده است.
آیا ایدهها قابل حمایت هستند؟
حوزه استارت‌آپ همیشه با خلاقیت، نوآوری و ابتکار همراه است و این ویژگی جزء جدایی‌ناپذیر از استارت‌آپ است. ایده ها برای صاحبان آنها بسیار ارزشمند هستند و به جهت همین ارزشمندی‌ست که برخی کارآفرین‌ها و یا افراد خلاق تمایل به ثبت ایده‌های خود دارند. در این متن به این نکته می‌پردازیم که آیا ایده قابلیت ثبت دارد یا خیر، تحت چه شرایطی و با چه عناوینی؟
به لحاظ علمی این نکته ثابت شده است که در هر ثانیه ایده‌های مشابهی به ذهن افراد مختلف در سراسر جهان می‌رسد. صرف داشتن ایده‌های بسیار خوب و کاربردی، فارغ از امکان اجرای آن، اتفاق خارق العاده‌ای نیست. ایده‌های بسیاری به ذهن افراد گوناگون می‌رسد که حتی توانایی ترسیم نقشه اجرایی آن را ندارند چه رسد به انجام گام‌های اجرایی آن و ایجاد یک محصول. همچنین نیک می‌دانیم که در حوزه کارآفرینی، شخصیت خلاق کارآفرین و توانمندی‌های وی، یکی از شاخصه‌های مهم ارزش‌گذاری است. با در نظر گرفتن موارد فوق باید دانست که در هیچ کجای دنیا، داشتن ایده‌های ناب، به خودی خود ارزش آفرین و قابل حمایت نیست. به‌بیان‌دیگر هرگاه ایده به صورت طرحی قابل رویت ترسیم شده، یا تبدیل به یک محصول یا خدمت قابل ارائه گردد، شایستگی و امکان دریافت حمایت قانونی را خواهد داشت.
حمایت از ایدهها
با توجه به گستردگی محصولات و خدمات و جنبه‌های گوناگونی که خلاقیت افراد میتواند در آنها نمود پیدا کند، قوانین مختلفی متناسب با آنها به تصویب رسیده که هر محصول یا خدمت، بنا به اینکه در چه دسته‌بندی قرار می‌گیرد میتواند از یک یا چند حمایت برخوردار شود. به عنوان مثال بسیاری از محصولات و خدمات از طریق ثبت اختراع، پتنت، علائم تجاری و طرح صنعتی مورد حمایت قرار می‌گیرند. همچنین در بحث حمایت از پدیدآورندگان نرم افزار‌ها، نویسندگان، مولفان و مصنفان، مقررات حمایتی مختلفی وجود دارد. به طور مثال کپی‌رایت از صاحبان آثار ادبی و هنری نظیر نظم، نثر، تئاتر، نمایشنامه، نقوش، صنایع هنری، موسیقی، عکس، مجسمه، فیلم و نوارها و لوح‌های فشرده صوتی و تصویری حمایت کرده و به آنها حقوقی از جمله حق تکثیر، توزیع، عرضه، اجرا و نمایش عمومی آنها را میدهد که با استفاده از این حقوق، آنها می‌توانند سایرین را از سوء استفاده از آثارشان منع کنند.
۱. حقوق معنوی
حق معنوی صور گوناگونی دارد اما مهمترین جنبه‌ی آن در مورد انتساب اثر و مال فکری است. شعری که شما خلق کرده‌اید، مقاله‌ای که شما نوشته‌اید، نت‌های ملودی که شما نوشته‌اید، نقاشی که شما کشیده‌اید؛ وسیله‌ی نوینی که شما اختراع کرده‌اید؛ همواره و تا همیشه‌ی تاریخ اثر شما و به نام شما خواهند بود و هیچ کس نمی‌تواند این حق را از شما بگیرد. در واقع مال فکری شما به نام شما ثبت می‌شود و هر کس هر جایی تلاش کرد تا اثر شما را به نام خود جا بزند شما می‌توانید از او شکایت کنید و قانون طرف شما خواهد بود.
۲. حقوق مادی
منظور از حقوق مادی هر گونه استفاده و بهره‌برداری اقتصادی از اثر و مال فکری است؛ خواه به صورت فروش اثر باشد یا واگذار کردن حق چاپ یا نشر و تکثیر اثر، یا تولید آن و بستن قراردادهای لیسانس. علاوه بر این حقوق مادی انحصاری هستند. یعنی تنها و تنها مالک است که حق دارد از این حقوق استفاده کند. البته او حق واگذاری این حقوق را به دیگران دارد؛ بر خلاف حقوق معنوی که فرد نمی‌تواند آن را بفروشد یا به دیگری ببخشد و واگذار کند.
…
آثار ادبی و هنری مانند کتاب و فیلم
حق نشر، و حق توزیع تا پنجاه سال بعد از مرگ. در زمان حیات نویسنده این حقوق به شخص او تعلق دارند و بعد از مرگ او به مدت پنجاه سال در اختیار ورثه او خواهند بود.
نرم افزار
حق نشر و تکثیر نرم افزار؛ سی سال از تاریخ ایجاد نرم افزار
اختراع
حق ساخت، فروش، بهره‌برداری و واردات. از زمان دریافت گواهی حق اختراع تا ۲۰ سال؛ پس از آن هرکسی میتواند به تولید اختراع دست بزند و آن را به فروش برساند.
علامت تجاری
از معدود اموال فکری است که میتواند به صورت دائم وجود داشته باشد؛ البته هر ۵ سال یکبار نیازمند تمدید است. اگر آن را تمدید نکنید دیگران می‌توانند از آن استفاده کنند.
فهرست مطالب
مقدمه 1
چطور از مالکیت فکری (ایده فکری) حمایت می شود؟ 3
اهداف نظام مالکیت فکری چیست؟ 3
چه حقی قابل حمایت است؟ 4
چگونه ایده ی خود را به ثبت برسانیم؟ 5
انواع حقوق مالکیت معنوی (intellectual property) 5
1-مالکیت صنعتی (industrial property) 6
2-حق نسخه برداری (Copy Right) 6
ثبت ایده ی اجرایی شده 7
چگونگی ثبت ایده و اختراع 8
سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) 12
شرایط ثبت ایده چیست؟ 14
آیا ایدهها قابل حمایت هستند؟ 14
حمایت از ایدهها 15
حقوق مالکیت معنوی چیست؟ 15
۱. حقوق معنوی 17
۲. حقوق مادی 18
نتیجه‌گیری 21
منابع 22
تهیه شده از اینترنت
مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 22 صفحه متن (در قالب word 
و 
) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.
قیمت این مقاله 2200 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید
مشاهده فهرست مقالات کارآموزی، کارآفرینی و پژوهش 
نوشته شده در 26 آبان ۱۴۰۰
لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.