مباحث کیفری

«مباحث کیفری» 

مقدمه 

حقوق کیفری یا حقوق جزا یا حقوق جنایی شاخه‌ای از حقوق عمومی است که به بررسی حمایت‌های دولت از حقوق افراد و ارزش‌های جامعه می‌پردازد.

اساساً قوانین جزایی آفریننده حقوق برای افراد جامعه نیست؛ بلکه تنها افراد را مجبور به رعایت حقوق و ارزش‌ها می‌کند. به همین دلیل است که حقوق جزا را، «حقوق ارزشها» نیز نامیده‌اند. مشخصه بارز حقوق جزا (کیفری)، ضمانت اجرای شدید آن است. این مجازات و کیفر است که حقوق جزا را به رشته‌ای سرکوبگر، در مقابل سایر گرایش‌ها تبدیل کرده‌است. از آن‌جا که این ابزار تنها در اختیار حاکمیت است، حقوق جزا را شاخه‌ای از حقوق عمومی دانسته‌اند.

تاریخچه

دوره‌هایی از تاریخ حقوق کیفری بوده‌است که در آن، هرکس برای احقاق حق خویش خود اقدام می‌کرد و متعدی به حق خود را می‌داد (دوره دادگستری خصوصی). حتی پیش از این دوره، مسئولیت جمعی در مقابل مسئولیت فردی مطرح بوده‌است (دوره جنگ‌های خصوصی) که در آن زمان، چنانچه فردی از افراد گروه مرتکب جرمی می‌گردید، تمام گروه متعلق به بزه دیده با تمام گروه متعلق به بزهکار وارد نبرد تمام عیار می‌شدند.

بررسی مباحث کیفری

کلاهبرداری و مجازات جرم کلاهبرداری

تعریف کلاهبرداری

کلاهبرداری از زمره جرائمی است که دراکثریت کشورها جرم می باشد و مجازاتهای سنگینی برای شخص کلاهبردار و معاونان او در نظر گرفته می شود. شخص کلاهبردار برخلاف دیگرمجرمین ازهوش بسیار بالایی برخوردارند و گاها دارای ثروت زیاد یا شغلهای رده بالای اجتماعی هستند و یا ظاهر مناسبتری ازدیگران مجرمان دارند.

در جرم کلاهبرداری، کلاهبردار به شیوه ای عمل می کند که مالک (بزه دیده) فریب خورده و با رضایت خویش و به امید کسب ثروت بیشتر یا کسب منفعت، مال خویش را به کلاهبردار میدهد. با توجه به این موضوع که کلاهبرداران ازافراد باهوش هستند و همانطور که گفته شد معمولا از مناصب اجتماعی بالایی برخوردارند تعقیب کیفری و محکوم کردن آنان  مشکل ترازمجرمان دیگر می باشد.

آنچه اهمیت دارد شاکی میبایست اثبات نماید کلاهبردار با استفاده از این وسایل تقلبی و مانورهای تقلبی یا مشابه آن، اورا اغفال نموده و بدین طریق مال او را برده است. بنابراین برای اثبات کلاهبرداری شاکی استفاده شخص کلاهبردارازوسایل و مانورهای متقلبانه را می بایست به اثبات برساند و نکته ای خیلی مهم این که صرف یک دروغ ساده و گرفتن مال دیگری کلاهبرداری محسوب نمی شود.

فریب خوردن قربانی جرم کلاهبرداری:

شرط دومی که برای تحقق جرم کلاهبرداری لازم است این است که قربانی جرم کلاهبرداری (مالباخته)می بایست فریب خورده باشد و به علت این فریب مال خویش را در اختیار کلاهبردار گذاشته باشد. ولازمه اغفال و فریب قربانی(مالباخته) عدم اطلاع اوازمتقلبانه بودن وسایل و مانورهای کلاهبرداراست.

تقدم مانورهای متقلبانه بر بردن مال:

نکته بسیار مهم دیگراینکه برای تحقق کلاهبرداری، کلاهبردار می بایست ابتدائا مانورهای متقلبانه به کار برده، بعد اشخاص به این علت، مال یا سند مالی یا حوالجاتی …. به کلاهبردار بدهند (تقدم داشتن عملیات متقلبانه بر اخذ مال) اما چنانچه فردی مالی از دیگری بگیرد و بعد با مانورهای متقلبانه از استرداد آن خوردادری کند موضوع مشمول کلاهبرداری نمی شود.

بردن مال دیگری:

شرط نهایی برای تحقق جرم کلاهبرداری، تعلق مال به دیگری می باشد. بنابراین اگر شخصی برای تصاحب مال خویش به وسایل و مانورهای متقلبانه متوسل بشود و بدین روش مال خود را بدست بیاورد، کلاهبردار نمی باشد. نکته مهم دیگر این است که کلاهبردار میتواند عملیات متقلبانه را به نحوی انجام دهد که شخص دیگری از کلاهبرداری منتفع شود که این موضوع نیز کلاهبرداری محسوب میشود.

مجازات جرم قاچاق

قاچاق کالا و ارز توسط دولتها جرم انگاری و برای آن مجازاتهای سنگینی در نظر گرفته می شود. در ایران نیز به موجب قوانین مختلفی از جمله قوانین ذیل مجازاتهایی برای این عمل یا مقرراتی برای ورود و خروج کالا در نظر گرفته شده است.

• قانون مبارزه با قاچاق کالا وارز
• قانون امور گمرکی
• قانون مبارزه با قاچاق انسان
• قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز
• قانون ساماندهی مبادلات مرزی

تعیین اینکه چه اعمالی مشمول جرم قاچاق بوده و مجازات آن چه نوع و به چه میزان است در قوانین فوق تصریح شده است. آنچه در این نوشته بررسی می شود قاچاق کالا و ارز براساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اصلاحات سال ۱۳۹۴ می باشد.

مجازات شیشه، تریاک، ماری جوانا و …

دادگاه انقلاب

به موجب قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی به تمام جرایم مربوط به مواد مخدر، روان گردان و پیش سازهای آن در صلاحیت دادگاه انقلاب است. دادگاه انقلاب برای رسیدگی به جرائمی که مجازات سلب حیات (اعدام)، حبس ابد، جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمایت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن، جرائم موجب مجازات تعزیری درجه ۳ و بالاتر با حضور رئیس و ۲ مستشار رسیدگی می کند که با ۲ عضو جلسه رسمیت می یابد.

اما در سایر جرائم دادگاه انقلاب با حضور رئیس یا دادرس علی البدل یا توسط یک مستشار تشکیل می شود.

مجازات مواد مخدر سنتی از قبیل تریاک، شیره، بنگ، گراس، حشیش، گل، ماری جوانا

هر کس مواد مخدر از قبیل بنگ، تریاک، شیره، حشیش، گل، ماریجوانا و.. به کشور وارد و یا به هر طریقی صادر یا ارسال نماید یا مبادرت به تولید، ساخت، توزیع یا فروش کند یا در معرض فروش قرار دهد به مجازاتهای زیر محکوم می شود:

• تا ۵۰ گرم، تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و تا ۵۰ ضربه شلاق
• بیش از ۵۰ گرم تا ۵۰۰ گرم، از شصت میلیون ریال تا صدو پنجاه میلیون ریال جریمه نقدی و ۲۰ تا ۷۴ ضربه شلاق و در صورتی که دادگاه لازم بداند تا ۳ سال حبس.
• بیش از ۵۰۰ گرم تا ۵ کیلو گرم، از صد و پنجاه میلیون ریال تا ششصد میلیون ریال و ۵۰ تا ۷۰ ضربه شلاق و ۳ تا ۱۵ سال حبس.
• بیش از ۵ کیلوگرم تا ۵۰ کیلو به حبس (زندان) درجه یک تا ۳۰ سال و جزای نقدی و ضبط اموال ناشی از مواد مخدر و روان گردان محکوم می شوند..
• در صورتی که مواد مخدر بیش از ۵ کیلو گرم تا ۵۰ کیلو باشد چنانچه یکی از ۳ شرط زیر موجود باشد مرتکب به اعدام و جزای نقدی و ضبط اموال ناشی از مواد مخدر و روان گردان محکوم می شود.

الف) هنگامی که مباشر جرم یا یکی از شرکا حین ارتکاب جرم سلاح کشیده (سلاح گرم یا سرد) یا به قصد مقابله با ماموران سلاح گرم و یا شکاری به همراه داشته باشد.

ب) در صورتی که مرتکب نقش سردستگی یا پشتیبان مالی و یا سرمایه گذار را داشته یا از اطفال و نوجوانان کمتر از ۱۸ سال یا مجانین برای ارتکاب جرم استفاده کرده باشد.

پ) مواردی که مرتکب به علت ارتکاب جرائم موضوع این قانون، سابقه محکومیت قطعی اعدام یا حبس ابد یا حبس بیش از پانزده سال داشته باشد.

• در صورتی که مواد مخدر (تریاک، شیره، گراس و..) بیش از ۵۰ کیلو باشد مرتکب در هر صورت اعدام می شود.

شایان ذکر است در صورت تکرار جرائم فوق علاوه بر افزایش مجازات در مواردی مجازات اعدام یا حبس طولانی مدت لحاظ شده است.

هر کس مواد مخدر از قبیل بنگ، تریاک، شیره، حشیش، گل، ماریجوانا و …بخرد یا نگهداری یا مخفی یا حمل کند به مجازاتهای زیر محکوم می شود

مجازات موادر مخدر صنعتی و روان گردان های صنعتی غیر دارویی از قبیل شیشه و کراک و..

هر کس هرویین، مرفین، کوکایین و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکایین و شیشه و آمفتامین، مت آمفتامین (شیشه) و..به کشور وارد کند و یا مبادرت به ساخت، تولید، توزیع، صدور، ارسال، خرید یا فروش نماید و یا در معرض فروش قرار دهد و یا نگهداری یا مخفی یا حمل کند به شرح ذیل مجازات خواهد شد:

• تا پنج سانتی گرم از پانزده تا سی و پنج میلیون ریال جریمه نقدی و ۲۰ تا ۵۰ ضربه شلاق
• بیش از پنج سانتی گرم تا یک گرم از سی میلیون تا نود میلیون ریال جریمه نقدی و ۳۰ تا ۷۰ ضربه شلاق
• بیش از ۱ گرم تا ۴ گرم از صد میلیون تا دویست و پنجاه میلیون ریال جریمه نقدی و ۳۰ تا ۷۰ ضربه شلاق و ۲ تا ۵ سال زندان
• بیش از ۴ گرم تا ۱۵ گرم از دویست میلیون تا پانصد و پنجاه میلیون ریال جریمه نقدی و ۳۰ تا ۷۴ ضربه شلاق و ۵ تا ۸ سال زندان
• بیش از ۱۵ گرم تا ۳۰ گرم از سیصد میلیون ریال تا ششصد میلیون ریال جریمه نقدی و ۳۰ تا ۷۴ ضربه شلاق و ۱۰ تا ۱۵ سال حبس

لازم به ذکر است در صورت تکرار جرائم فوق، مجازات مرتکب شدیدتر می شود.

مجازات قاچاق کالا و ارز

پس از بررسی مصادیق جرم قاچاق کالا و ارز، نوبت به بررسی مجازات قاچاق کالا و ارز که در قانون جدید قاچاق تعیین شده است می رسد. با توجه به اینکه مجازات جرم قاچاق کالا و ارز، در بحث جرایم اقتصادی می گنجد و به نوعی جنبه اقدام علیه امنیت ملی کشور محسوب می شود، تعیین مجازات در این گونه جرایم اهمیت ویژه ای می یابد.

مجازات جعل اسناد

جعل اسناد چیست و چگونه انجام می‌شود؟

جعل سند به معنی ایجاد نوشته، سند، مهر و امضا افراد رسمی ‌و غیر رسمی‌، ایجاد تغییر در سند (خراشیدن، قلم بردن، الحاق، محو، اثبات یا تاخیر سند نسبت به تاریخ حقیقی و …) بدون اجازه صاحب سند می‌باشد.

جعل سند که یکی از خلاف‌های جامعه محسوب می‌شود، استفاده غیرقانونی از اسناد هویتی یا دولتی را در پی دارد. مجرمین از این اسناد برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند و ملک یا هر مورد تملیکی دیگر را به صورت غیرقانونی ضبط می‌کنند. شاید جعل اسناد هویتی بیش از هر سند دیگری انجام شود؛ زیرا از آن‌ها در ارگان‌های زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مجازات جرم خیانت در امانت

مجازات جرم خیانت در امانت از جمله جرایم علیه اموال و مالکیت است و همانند جرم کلاهبرداری یک جرم قابل تعزیر به حساب می آید. جرم خیانت در امانت در قانون تعریف نشده است اما حقوقدا نان با توجه به مصادیق مذکور در مواد 673 و 674 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، خیانت در امانت را به عمل عمدی و بر خلاف امانت امین و به ضرر صاحب مال تعریف کرده اند.

خیانت در امانت با توجه به لطمه ای که به اعتماد عمومی وارد می کند و بنا به مصلحت جامعه و حفظ نظم عمومی از جمله جرائم غیر قابل گذشت تلقی می گردد و جنبه ی عمومی جرم بر جنبه ی خصوصی آن غالب است. از این رو با رضایت شاکی رسیدگی به جرم متوقف نمی شود و رضایت و گذشت شاکی صرفا می تواند از جهات تخفیف مجازات به شمار آید.

مجازات جرم خیانت در امانت بر اساس ماده ی 674 قانون تعزیرات مصوب 1375، حبس از شش ماه تا سه سال است که با توجه به درجه بندی مجازات های تعزیری، جرم تعزیری درجه 5 است.

دادگاه می تواند مطابق ماده ی 23 ق. م. 1 فردی را که برای او مجازات تعزیری از درجه ی شش تا در جه ی یک تعیین کرده است با رعایت شرایط مقرر در این قانون، متناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات به یک یا چند مجازات از مجازات های تکمیلی این ماده محکوم کند.

اگر کارمند دولت مرتکب خیانت در امانت در اموالی که به او سپرده شده است شود، عمل ارتکابی اختلاس است و در قانون تشدید مجازات مرکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مورد اشاره قرار گرفته است و در این قانون مجازات لازم پیش بینی شده است.

بنابراین اختلاس هم نوعی خیانت در امانت به شمار می رود با این تفاوت که مرتکب از کارمندان قوای سه گانه و یا وابستگان مربوطه است. البته اگر افرادی که مستخدم دولت نیستند ولی با کارمندان دولت مشترکا مرتکب جرم مذکور شده باشند به مجازات قانونی اختلاس محکوم می شوند همچنین قانونگذار در ماده 673 قانون تعزیرات، برای سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء یک تا سه سال حبس تعیین کرده است.

در واقع هرگونه سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر مشمول این ماده قرار می گیرد.یعنی حتی کسب اعتبار و شهرت کاذب با نوشتن مطالبی بر روی سفید امضاء یا ایجاد مشکلات عاطفی و خانوادگی برای صاحب امضا می تواند موجب تحقق جرم موضوع ماده 673 گردد. البته نباید در این خصوص تفسیر موسع را به کار گرفت و دامنه ی شمول جرم را بالا برد بلکه با توجه به پیشینه ی ماده و تفسیر به نفع متهم مصادیق سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء را به صورت مضیق در نظر گرفت.

شرایط تحقق جرم خیانت در امانت

1-مال امانی باید توسط مالک یا متصرف قانونی به امین سپرده شده باشد و اگر شخصی خود مالی را به دست آورده باشد خیانت در امانت نیست و تصرف در مال گمشده (لقطه) خیانت در امانت نیست.

2- لازمه خیانت در امانت، خیانت به عین مال سپرده شده نیست، بلکه اگر وجه حاصل از فروش مالی که عین آن به امین سپرده شده تصرف شود نیز خیانت در امانت واقع شده است. مثال: اگر جنسی به امین داده شود تا بفروشد و قیمت آن را به مالک جنس رد کند و امین پس از فروش، در قیمت آن تصرف نماید، چون در حقیقت قیمت آن جنس ضمن خود جنس در نزد او امانت قرار داده شده بود، خیانت در امانت واقع شده است. (رأی شماره 2578 مورخ 25/10/1318 هیأت عمومی دیوان عالی کشور)

لازمه خیانت در امانت سپردن عین به طور مستقیم نیست بلکه اموال، ممکن است به اعتبارِ سپرده شدنِ کلیدِ محلی که اموال در آنجا قرار دارند به امین سپرده شده باشد.

مثال: هرگاه انبار برنجی بین متهم و شاکی مشترک بوده و همین قدر که کلید در دست متهم باشد مشارالیه عرفاً امین محسوب می شود و تصاحب کردن برنج مشترک موجود در انبار مشترک، مانند فروختن آن جرم خیانت در امانت واقع شده است  (رأی شماره 228 مورخ 31/1/1316 هیأت عمومی دیوان عالی کشور)

مجازات کلاهبرداری

کلاهبرداری به معنای بردن مال دیگری از طریق توسل توام با سوءنیت به وسایل یا عملیات متقلبانه است.

کلاهبرداری از جمله جرایم مقید بوده که شرط تحقق آن حصول نتیجه خاص «بردن مال دیگری» است.

طبق ماده ۱ قانون تشديد مجازات=>مرتكبين ارتشا، اختلاس و كلاهبرداری، هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیشامدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و اتخاذ سمت یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب می شود.

برای تحقق این جرم، توسل به وسایل متقلبانه برای فریب مالباخته ضرورت دارد و به عبارت دیگر کلاهبردار باید مرتکب “مانور متقلبانه” شود؛ همین فاکتور “مانور متقلبانه” است که تشخیص جرم کلاهبرداری را دشوار می‌کند.

شروع به جرم کلاهبرداری

تبصره٢ ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۵ آذر سال ۱۳۶۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجازات جرم شروع به ارکان جرم کلاهبرداری را بیان کرده که عبارت از «حداقل مجازات مقرر در همان مورد» است همچنین «در صورتی که نفس عمل انجام‌شده جرم باشد، شروع‌‏کننده به مجازات آن جرم نیز محکوم‏ می‌شود.» اگر شروع‏‌کننده کارمند دولت بوده‏ و مرتبه مدیرکلی یا بالاتر یا همطراز آنها داشته باشد، از خدمات‏ دولتی به طور دائم، منفصل می‏شود و در مراتب پایین‏تر به انفصال‏ موقت از خدمات از (۶‏ ماه تا ٣ سال) محکوم خواهد شد.

بردن مال دیگری نیز مستلزم تحقق دو چیز است:

ورود ضرر مالی به قربانی.

انتفاع مالی کلاهبردار یا شخص مورد نظر وی.

جرم کلاهبرداری از تنوع فراوانی برخوردار است و در قالب‌های مختلفی صورت می‌گیرد اما بیشترین موارد کلاهبرداری در قالب معاملات است.

عناصر تشکیل‌دهنده ارکان جرم کلاهبرداری

برای شکل‌گیری جرم کلاهبرداری همچون بسیاری از جرایم دیگر به سه عنصر۱_ قانونی٢_ مادی ٣_ معنوی نیاز است.

عنصر قانونی در ارکان جرم کلاهبرداری

ارکان جرم کلاهبرداری

ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و ارکان جرم کلاهبرداری مصوب ۱۵ آذر سال ۱۳۶۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام به انضمام دو تبصره آن است.

مجازات درارکان جرم کلاهبرداری

مجازات جرم کلاهبرداری ساده

مجازات جرم کلاهبرداری ساده طبق ماده یک قانون فوق حبس از (۱ سال تا ٧ سال)و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است و همچنین کلاهبردار باید اصل مال را به صاحبش برگرداند.

در تبصره همین ماده آمده است که در صورت وجود جهات تخفیف مجازات با تشخیص دادگاه، مجازات متهم را تا حداقل مجازات مقرر (حبس) و انفصال ابد از خدمات دولتی تقلیل دهد ولی نمی تواند به تعلیق مجازات حکم دهد.

فهرست مطالب

مقدمه 1
تاریخچه 1
بررسی مباحث کیفری 2
کلاهبرداری و مجازات جرم کلاهبرداری 2
عنصر قانونی جرم کلاهبرداری ومجازات آن 3
مجازات جرم قاچاق 6
مجازات شیشه، تریاک، ماری جوانا و … 12
دادگاه انقلاب 12

مجازات مواد مخدر سنتی از قبیل تریاک، شیره، بنگ، گراس، حشیش، گل، ماری جوانا 12
مجازات موادر مخدر صنعتی و روان گردان های صنعتی غیر دارویی از قبیل شیشه و کراک و.. 14
ضبط کلیه اموال ناشی از مواد مخدر 16
مجازات قاچاق کالا و ارز 17
مجازات جعل اسناد 22
مجازات جرم خیانت در امانت 24
شرایط تحقق جرم خیانت در امانت 25
نتیجه حاصله از جرم خیانت در امانت 27
شیوه ارتکاب خیانت در امانت چگونه است؟ 27
عنصر معنوی خیانت در امانت 27
مجازات کلاهبرداری 30

شروع به جرم کلاهبرداری 31
عناصر تشکیل‌دهنده ارکان جرم کلاهبرداری 31
عنصر قانونی در ارکان جرم کلاهبرداری 31
عنصر مادی در ارکان جرم کلاهبرداری 33
عنصر روانی در ارکان جرم کلاهبرداری 34
مجازات درارکان جرم کلاهبرداری 35
مجازات جرم کلاهبرداری ساده 35

مجازات جرم کلاهبرداری مشدد 35
مجازات فروش مال غیر 36
ارکان جرم فروش مال غیر 37
دلایل اثبات جرم فروش مال غیر 38
مجازات فروش مال غیر چیست؟ 38
مجازات مساحقه 40
عناصر و ارکان جرم 44
منابع 51

منبع بخش عمده ای از مقاله: www.vakilparvandi.ir 

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 50 صفحه متن (در قالب word ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 3200 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات اجتماعی، سیاسی و حقوقی

نوشته شده در 4 مهر 1400

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن