عوامل موثر بر مدرک گرایی دانشجویان

«مدرک گرایی دانشجویان»

مقدمه

گفته می شود مهمترین قشری که در سرنوشت جامعه نقش مهمی را ایفا می کند قشر جوان است و طبعا بخشی از این قشر که شاید مهمترین وظیفه را در این مهم ایفا می کند دانشجو است دانشجو به سبب سالها پرورش در یک محیط علمی و فرهنگی و مراودت با فرهیختگان جــامعه می تواند در آینده سکان هدایت بخش عظیمی از جامعه را در دست بگیرد و در بستر اجتماع نقش مهمی را ایفا کند. از آنجا که این قشر، بخش عظیم و قابل توجهی از جمعیت جوان کشور ما را در بر می گیرد نمی توان از کنار مسائل و مشکلاتی که گریبانگیر او است به راحتی گذشت و قطعا هر گونه مسامحه و اهمال در این مورد صدمات جبران ناپذیری را در بر خواهد داشت. ما در دوران تحولات پرشتاب شگفت انگیز علم و فناوری هستیم در عصر فراصنعتی، عصر دانایی و انقلاب اطلاعات و عصر شتابزدگی تاریخ قرار داریم. لذا یکی از مهمترین مسئولیتهای دانشوری و دانش اندوزی آگاهی به زمانه است تا فرد به انفعال و حیرت زدگی گرفتار نشود. چنانچه ما جامعه ای داشته باشیم که دانشجویانش از نظر علمی و فرهنگی در سطح قابل قبولی باشند طبعا نمی توان فردایی درخشان را برای جامعه امروز متصور شد. در این میان مسئله ای که سالهاست در جامعه مشاهده می شود گرایش اقشار جامعه به تحصیلات دانشگاهی است. شاید این مسئله به خودی خود مشکلی تلقی نشود اما آنچه موجب نگرانی واقع بنیان جامعه شده است این است که امروزه مسئله ورود به دانشگاه و دانشجو بودن در هر زمینه و مقطعی بیش از کسب دانش و مهارت در زمینه های گوناگون صنعتی مورد توجه واقع شده است. مریم یوسفی جامعه شناس و مدرس دانشگاه در این زمینه می گوید: طی سالهای گذشته ورود به دانشگاه به عنوان یکی از مهمترین و اساسی ترین آرزوهای هر جوانی در آمده است. یکی از نمودهای بارز این مسئله را می توان تعداد مراکز آموزشی عالی در ایران از قبیل دانشگاه های دولتی، علوم پزشکی، آزاد اسلامی، پیام نور، علمی کاربردی، غیر انتفاعی و … دانست.

بیان مسئله

مدرک گرایی دانشجویان یک مسئله اجتماعی است که عوامل مختلفی در آن تاثیر دارند. داشتن مدرک در میان قشرهای مختلف مردم خصوصا جوانان طرفداران زیادی دارند و این امر موجب تمایل شدید افراد به تحصیلات عالیه شده است. لذا ضروری است که عوامل موثر در مدرک گرایی بررسی شود که در این مقوله عوامل فرهنگی و اجتماعی مورد نظر است.

اهمیت و ضرورت تحقیق

نظام آموزشی عالی در ایران از یک سو رسالت و مسئولیت تامین و پرورش نیروی انسانی متخصص و ماهر مورد نیاز جامعه را بعهده دارد و از سوی دیگر عهده دار راهبری آموزشهای نظری و راهبردی در جهت ارتقای فن آوری، دانش فنی و بینش علمی در جامعه است که قانونا تحت پوشش سازمانی به نام وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری قرار دارد. با نگاهی گذرا در ساختار و عملکرد آموزشی عالی کشور و بررسی کم و کیف دستاوردهای نظام آموزشی عالی و بهره وری و کارآیی آنها در بازار کار و موسسات تولیدی و اجرایی می توان به آسانی دریافت که نظام آموزش عالی کشور با مسائل، مشکلات و نارساییهای بنیادی مواجه است.

اهداف تحقیق

1- اهداف کلی

بررسی و شناخت عوامل مرتبط با مدرک گرایی دانشجویان دانشگاه آزاد و دستیابی به علل هجوم و تمایل شدید افراد به داشتن تحصیلات دانشگاهی می باشد تا بدین وسیله گاهی هر چند ناچیز برای جلوگیری از عقب ماندگی علمی و افزایش کیفیت علمی در میان دانشجویان پرداخت.

2- اهداف جزئی یا اهداف فرعی 

در راستای دستیابی به اهداف کلی تحقیق، محقق در نظر دارد در پژوهش خود عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر را بررسی کند مانند محیط زندگی، تامین پایگاه اجتماعی داشتن فرصتهای شغلی مناسب و مورد قبول، کسب منزلت اجتماعی، ازدواج و گروه دولتی و همسالان.

چارچوب نظری

نظریه فشار ـ مرتون

مرتون در این زمینه می گوید: نوجوانان و جوانان تابع جدی محیط اجتماعی خود هستند زیرا در محیط اجتناب ناپذیر خانواده و محیط اجتماعی مسیر رفتار جوانان به وسیله افراد بالغ تعیین می شود و این دو محیط در کیفیت و عمل آنان تاثیر عمیق می گذارد و با نفوذ و حاکمیت بسیار قوی حتی ارزشهای فکری آنان را نیز تعیین می کند بنابراین به نظر مرتون رهایی از نفوذ و تسلط این نیروی قوی بسیار دشوار است. با توجه به نظریه مرتون جوانان در جامعه کنونی تحت تاثیر شرایط حاکم جامعه قرار می گیرند و ناچارند با شرایط موجود خود را وفق دهند. به عبارت دیگر فشار اجتماعی که بر جوانان حاکم است و سعی می کنند مانند افراد حاکم باشند در مورد مدرک گرایی باید گفت که امروزه در جامعه به عنوان یک فشار عمل می کند که جوانان و خانواده ها از این فشار خبر ندارند ولی از آن استقبال می کنند و فرد در فشار و جو سنگین قرار می گیرد و سعی می کند حتما در کنکور شرکت کند و حتما هم قبول شود. فشار و شرایط موجود در جامعه همه راهها را به دانشگاه ختم کرده است.

نظریه نقشها و گافمن

بر اساس نظریه گافمن، جهان شبیه یک صحنه نمایش است و هر کس در آن نقشی را عهده دارا است و از او انتظاراتی می رود و باید آن نقش را ایفا کند.

گافمن می گوید افراد برای حفظ تصویر ثابتی از خود برای مخاطبان اجتماعیشان اجرای نقش می کنند. بر طبق این نظریه نقشهایی که افراد اجرا می کنند بر اساس انتظاراتی است که افراد دیگر و جامعه از او دارند.

روش تحقیق

تحقیق عبارت است از تلاش منظم و سازمان یافته برای بررسی مسئله ای خاص که به یک راه حل نیاز دارد و شامل گامهایی است که طراحی و پیگیری می شوند تا پاسخهایی منطقی برای حل مسئله مورد علاقه ما بدست آید.

در این پژوهش با توجه به فرضیات و اهدافی که دنبال می شده به سوابق و اسناد موجود مواجه شده و با تهیه پرسشنامه و انجام عملیات آماری آن را مورد بررسی قرار داده ایم و از روش پیمایشی استفاده شده است.

تعریف متغیرهای تحقیق

تمیز متغیرهای علی

متغیرهای مستقل این تحقیق عبارتند از: موقعیت مناسب برای ازدواج، میزان تحصیلات والدین، منزلت اجتماعی، دوستان و همسالان، طبقه اجتماعی، پایگاه اجتماعی و فشارهای اجتماعی.

متغیر وابسته: مدرک گرایی

تعریف مفهومی منزلت اجتماعی

اعتباری که جامعه برای نقش فرد قایل است. اعتبار واژه ای نسبی است که به فرد فراخور عضویت همنواعی و هماهنگی فرد یا گروه با گروه های اجتماعی دیگر تعیین می شود. اعتبار بر اساس باورها، پنداشته ها، معیارها و رسوم و میزان آگای افرد در گروه ها متفاوت است.

تعریف عملیاتی

در این پرسشنامه عواملی مانند کسب احترام در جمع خانواده و دوستان و مشارکت در میان دوستان و گروه های اجتماعی به عنوان مقولت اجتماوعی در نظر گرفته شده است.

پایگاه اجتماعی

تعریف مفهومی: موقعیت کلی که شخص در جامعه و در برابر دیگران دارد پایگاه اجتماعی او را می سازد. هر پایگاه اجتماعی مسئولیت و حقوق و تکالیف مربوط به خود را دارد.

تعریف عملیاتی: در این پرسشنامه عواملی مانند داشتن تحصیلات عالیه، داشتن پست و مقام بالاتر سازمانی، نقش سازمانهای رسمی در تشویق کارکنان به گرفتن مدرک دانشگاهی به عنوان پایگاه اجتماعی در نظر گرفته شده است.

ازدواج

تعریف مفهومی: پیوند زناشویی است که بین یک مرد و زن که به موجب قراردادهای اجتماعی آنها در جامعه تولید مثل و زندگی با هم را به طور دائم یا موقت بدست می آورند.

تعریف عملیاتی: در این پرسشنامه عواملی مانند داشتن مدرک دانشگاهی همسر و تاثیر آن در امر ازدواج در نظر گرفته شده است.

تحصیلات

تعریف مفهومی: به میزان سواد افراد در جامعه گفته می شود.

تعریف عملیاتی: در پژوهش محقق میزان سواد را مدرکی که پدر و مادر و یا همسر دارد مورد سوال قرار داده که شامل کمتر از دیپلم، دیپلم، فوق دیپلم، لیسانس و بالاتر از لیسانس مد نظر است تا تاثیر آنرا در کنار مدرک گرایی جستجو کند.

چگونگی تعیین روایی و پایایی اعتبار ابزار تحقیق

روایی: منظور از روایی این است که مقایس و محتوای ابزار یا سوالات مندرج در ابزار دقیقا متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد.

برای رسیدن به روایی تحقیق پرسشنامه تهیه و  توسط استاد راهنما اعتبار آن تائید شده است بنابراین روایی ابزار با بهره گیری از روش اعتبار محتوا به لحاظ اینکه به تائید استاد محترم راهنما رسیده است تامین می گردد.

پایانی: ابزار پایانی یا معتبر ابزاری هستند که از خاصیت تکرار پذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشند.

برای آزمودن پایانی پرسشنامه از روش محاسبه کندال و خی دو استفاده شده است.

نتیجه گیری

نتایج آمار توصیفی

44 درصد دانشجویان بین سنین 21- 25 سال، 28 درصد دیگر کمتر از 28 سال و 28 درصد باقی مانده بیشتر از 28 سال دارند.

76% پاسخگویان در این تحقیق زن و 14% مرد می باشند. همچنین 10% پاسخگویان به این سوال پاسخ نداده اند.

44% پاسخگویان دارای مدرک کارشناسی و بعد از آن به ترتیب اولویت دانشجو (30%)، دیپلم (8%) می باشند. همچنین 18% پاسخگویان به این سوال پاسخ نداده اند.

نتایج تحقیق نشان می دهد میزان تحصیلات پدران اکثر پاسخگویان (44%) دیپلم و بعد از به ترتیب اولویت کمتر از دیپلم (32%)، فوق دیپلم (14%)، لیسانس (6%) و به همین میزان (6%) بالاتر از لیسانس می باشند.

میزان تحصیلات مادران اکثر پاسخگویان (48%) کمتر از دیپلم و بعد از آن به ترتیب اولویت دیپلم (38%)، فوق دیپلم (10%)، لیسانس (4%) می باشد.

نتایج آمار استنباطی

– بین عوامل اجتماعی و مدرک گرایی رابطه وجود دارد.

طبق نظریه رمرتون مدرک گرایی در جامعه ما به عنوان یک فشار عمل می کند و فرد در فشار و جو سنگین قرار می گیرد و موجب می شود که همه راهها به دانشگاه ختم شود. مارکس نیز در نظریه تضاد خود اذعان می دارد که افراد طبقات پایین تر تمایل دارند به طبقات بالاتر راه یابند که یک راه آن کسب منزلت اجتماعی از طریق تحصیلات عالیه است. گافمن نیز در نظریه نقشها،    می گوید نقشهایی که این افراد اجرا می کنند بر اساس انتظاراتی است که افراد دیگر جامعه از او دارند. کنیگزلی دیویس و ویلبرت هور هم بالا رفتن پایگاه طبقات اجتماعی افراد را در اخذ مدرک می دانند و می گویند سمتهای مشخص درجات متفاوتی از حیثیت را با خود یدک می کشد. در این تحقیق نیز رابطه عوامل اجتماعی و مدرک گرایی دانشجویان تایید شده است. این مطلب بیانگر همسو بودن فرضیه دوم با نظریه و تحقیق موصوف می باشد.

پیشنهادات

مدرک گرایی به عنوان یکی از معضلات جدی جامعه کنونی، تاثیرات اجتماعی زیادی در جامعه داشته تا جایی که به عنوان یکی از دغدغه های فکری و جدی جوانان، مورد توجه آنان قرار گرفته است. سازمانهای رسمی، فشارهای اجتماعی، خانواده و عوامل دیگری که در فرآیند تحقیق ذکر شد موجب گرایش شدید جوانان به مدرگرایی شده است و در حال حاضر جامعه با موج زیادی از فارغ التحصیلان جویای کار دانشگاهها روبروست که توانایی پاسخگویی به همه آنان را ندارد و موجب ایجاد معضلات دیگری در جامعه می شود. لذا راهکارهای ذیل در این زمینه مناسب به نظر می رسد.

محدودیتهای تحقیق

از آنجائیکه که جامعه آماری در این تحقیق، دانشجویان می بشند لذا زمان پر کردن پرسشنامه مصادف شد با نزدیک شدن به ایام امتحانات پایان ترم و نیمه تعطیل شدن دانشگاه، به همین دلیل دستیابی به دانشجویان جهت تکمیل پرسشنامه کار دشواری بود همچنین مشکل اصلی در فرآیند این تحقیق نداشتن هیچگونه پیشینه ای در مورد موضوع تحقیق و یا موضوعهای پیرامون آن و همچنین محدودیت در دسترسی به پایان نامه ها و استفاده از آنها در انجام فرآیند تحقیق بوده است. ضمناً کتابهایی که در این مورد مطلبی داشته باشند نیز مشاهده نشد.

هر پژوهشی در مسیر تدوین خویش همواره دربرگیرنده مشکلاتی خواهد بود که پژوهشگر را آزرده می کند. این تحقیق نیز از چنین موانعی به دور نبوده است.

فهرست مطالب

فصل اول
مقدمه 2
بیان مسئله 3
اهمیت و ضرورت تحقیق 4
اهداف تحقیق 5
محدوده تحقیق 5
مفاهیم و اصطلاحات 5

فصل دوم
مقدمه 8
چارچوب نظری 8
پیشینه تحقیق 10
بیان فرضیات تحقیق 10

فصل سوم
مقدمه 13
روش تحقیق 13
تعریف متغیرهای تحقیق 14
تعریف عملیاتی 14
جامعه آماری 15
روش نمونه گیری و تعداد نمونه ها 16
روش جمع آوری اطلاعات 16
چگونگی تعیین روایی و پایایی اعتبار ابزار تحقیق 16
محدوده زمانی تحقیق 17

فصل چهارم
مقدمه 19
نتیجه گیری 20
نتایج آمار استنباطی 23
پیشنهادات 24
محدودیتهای تحقیق 25
منابع 26

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب (فصل بندی شده) و 26 صفحه متن (در قالب word و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Nazanin(14) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 3400 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات آموزش و پرورش

نوشته شده در 27 دی ۱۴۰۰

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂