پول شویی

«پول شویی»

مقدمه

پولشويي، عبارت است از هر نوع عمل يا اقدام به عمل براي مخفي كردن يا تغيير ظاهر هويت نامشروع حاصل از فعاليتهاي مجرمانه، به گونه اي كه وانمود شود، اين عوايد از منابع قانوني سرچشمه گرفته است. پولشويي يا تطهير پول فعاليتي مجرمانه، در مقياس بزرگ، گروهي، مستمر  و درازمدت است كه مي تواند از محدوده سياسي يك كشور مفروض نيز فراتر رود.

پولشويي يك فرايند سه مرحله اي است كه مرحله اول مستلزم قطع هرگونه ارتباط مستقيم بين وجوه و جرمي است كه حاصل شده، مرحله دوم مخفي كردن ردپاي وجوه براي جلوگيري از تعقيب قانوني آن و مرحله سوم بازگرداندن وجوه به مجرم به صورتي كه نحوه اكتساب و محل جغرافيايي آن قابل رديابي نباشد.

پولشويي آثار زبانبار بر اقتصاد، جامعه و سياست دارد. آلوده شدن و بي ثباتي اقتصاد تضعـيف بخش خصوصي و برنامه هاي خصوصي سازي، كاهش كنترل دولت بر سياستهاي اقتصادي، فاسد شدن ساختار حكومت، بي اعتمادي مردم، بي اعتباري دولتها و نهادهاي اقتصادي كشور و… غيره تنها بخشي از اين آثار است.

تعريف پولشويي

مراحل اساسي در دستورالعمل جامعه اروپايي مصوب مارس 1990 تعريف پولشويي به صورت زير است: تبديل يا انتقال يك دارايي، بـــا علم به اينكه از فعاليتهاي مجرمانه به دست آمده باشد، به منظور پنهان داشتن يا گم كردن رد منشا غيرقانوني آن دارايي، يا كمك به شخصي كه مرتكب چنين جرمي شده است براي گريز از پيامدهاي قانوني جرم مزبور.

تعريف پولشويي در پيمان نامه شوراي اروپا مربوط به نشست اوت 1990 استراسبورگ تكميل شد و موارد زير به تعريف ارائه شده در دستورالعمل جامعه اروپا افزوده شد «تحصيل، تملك يا استفاده از داراييهاي به دست آمده از منابع غيرقانوني و نيز هرگونه مشاركت، مباشرت، دسيسه چيني براي ارتكاب اقدام به ارتكاب، يا كمك، ترغيب، تسهيل و پنهان كاري هرگونه جرم مرتبط با پولشويي.»

گروه كاري اقدام مالي براي مبارزه با پولشويي (FATF) در گزارش فرايند عمل با رفتار پولشويي را شرح داده است كه شامل اجزاي زير است:

–  تبديل يا انتقال مال با علم به اينكه چنين مالي از يك جرم كيفري حاصل شده است به منظور مخفي كردن يا تغيير ظاهر منشا غيرقانوني مال موردنظر يا كمك به شخصي كه مرتكب چنين جرمي شده است براي فرار از پيامدهاي قانوني عمل خود.

–  پنهان كردن يا تغيير ماهيت واقعي، منشا، محل، جابجايي يا مالكيت مال با علم به اينكه چنين مالي از فعاليت مجرمانه حاصل شده است.

–  تملك، تصرف يا استفاده از مال با علم به اينكه چنين مالي حاصل فعاليتهاي مجرمانه است.

مراحل پولشويي  

پولشويي فرايندي پيچيده، مستمر، درازمدت و گروهي است كه به طور معمول در مقياسي بزرگ انجام مي شود و مي تواند از محدوده جغرافيايي – سياسي يك كشور فراتر برود.

براساس اين فرايند عوايد حاصل از فعاليتهاي مجرمانه با گذر از مراحل مختلف وارد نظام مالي و فعاليتهاي قانوني مي شود و با پنهان ماندن منشا غيرقانوني آن، ظاهري قانوني مي يابد. به طوركلي فرايند پولشويي داراي سه مرحله به صورت زير است:

جايگذاري

اولين مرحله از فرايند پولشويي، جايگذاري يا تزريق عوايد از فعاليتهاي مجرمانه به شبكه مالي رسمي با هدف تبديل عوايد از حالت نقدي به ابزارها و داراييهاي مالي است كه يا براي سپرده گذاري در موسسات مالي خارجي به بيرون از مرزها انتقال داده مي شود و يا براي خريد كالاهاي با ارزش مانند آثار هنري، هواپيما، فلزات و سنگهاي قيمتي به كار مي رود. يا به صورت سپرده گذاري در بانكهاي داخلي يا ديگر موسســات مالي رسمي و غيررسمي صورت مي گيرد.

لايه چيني

اين مرحله كه درواقع جداسازي عوايد حاصل از فعاليتهاي مجرمانه از منشا يا فعاليتهاي موجــــود آن است ازطريق ايجاد لايه هاي پيچيده اي از معاملات يافتن و انتقال مالي چندگانه با هدف مبهم ساختن فرايند حسابرسي و مجهول گذاشتن هويت طرفهاي اصلي معامله و ناممكن كردن ردگيري منشا عوايد مزبور صورت مي گيرد.

يكپارچه سازي

آخرين مرحله در فرايند پولشويي يكپارچه سازي يا فراهم كردن پوشش ظاهري مشروع و توجيه قانوني براي عوايد حاصل از فعاليتهاي مجرمانه است. چنانچه مرحله لايه چيني با موفقيت انجام شود عوايد شسته شده با استفاده از طرحهاي يكپارچه سازي، به نحوي وارد جريان اصلي اقتصادي مي شود كه بازگشت به سيستم مالي، وجوه شكل و ظاهري قانوني يافته است.

فرايند پولشويي ممكن است به صورت جداگانه و متمايز يا به طور همزمان اتفاق افتد. چگونگي استفاده از اين مراحل به سازوكارهاي موجود براي پولشويي و شرايط سازمانهاي مجرم بستگي دارد.

آثار پولشويي

گروه كاري اقدام مالي براي مبارزه با پولشويي (FATA) وابسته به سازمان همكاري اقتصادي و توسعه (OECD) چهار تهديد اساسي پديد آمده از معضل جهاني پولشويي را چنين برشمرده است.

• كوتاهي در مبارزه با پولشويي، سودآوري فعاليتهاي مجرمانه يا غيرقانوني را براي مجريان آسانتر مي گردد؛
• كوتاهي در مبارزه با پولشويي، سازمانهاي مجرم را در تامين مالي فعاليتهاي مجرمانه و گسترش آن فعاليتها آزادتر مي گذارد؛
• امكان به كارگيري شبكه مالي رسمي از سوي پولشويان، خطر فسادپذيري نهادهاي مالي و كل بخش مالي اقتصاد ملي را به همراه مي آورد؛
• انباشت قدرت و ثروت توسط مجرمان وگروههاي بزهكار – برخوردار از امكان پولشويي –  تهديدي جدي براي اقتصادهاي ملي و بويژه براي نظامهاي دموكراتيك به شمار مي آيد.
  علاوه بر اينها، برپايه يافته هاي پژوهش انجام شده در صندوق بين المللي پول و نيز به استناد گزارش ارائه شده توسط مديرعامل صندوق مزبور در سال 1998، انحراف تحليلها و سياستگذاري هاي كلان اقتصادي پولشويي به شمار مي آيند.

اثرات منفي پديده پولشويي

تضعيف بخش خصوصي – پولشويان با هدف پنهان كردن عوايد حاصل از فعاليتهاي غيرقانوني خود، با استفاده از شركتهاي پيشرو، عوايد مزبــــــور را با وجوه قانوني مخلوط مي كنند. از آنجايي كه اين شركتها به وجوه غيرقانوني قابل توجهي دسترسي دارند كه به آنها كمك مي كند تا محصولات و خدمات خود را با قيمتي كمتر از سطح قيمت بازار ارائه دهند اين امر رقابت را براي شركتهاي قانوني بسيار مشكل مي كند و باعث بيرون راندن توسط شركتها و سازمانهاي مجرم از بازار و تضعيف بخش خصــوصي قانوني در اقتصاد مي شود.

لزوم مقابله با پولشويي

پولشويي عمليات بازارها را مختل مي كند. معـــاملاتي كه براي مقاصد پولشويي انجام مي گيــــرد تقاضا براي نقدينگي را افزايش مي دهد، نرخ بهره و مبادله را بي ثبات مي كند به رقابت غيرعادلانه منجر مي شود و تورم را در كشورهايي كه تبهكاران فعاليتهاي تجاري خود را انجام مي دهند به شدت افزايش مي دهد.

اقدامات رویداده در ايران

متاسفانه در اقتصاد ايران تاكنون به دليل ناشناخته ماندن پيامدها و آثار زيانبار پولشويي اقدام قابل توجهي صورت نگرفته يا حساسيتي ويژه براي رويارويي با اين پديده در جامعه ايجاد نشده است. تنها اقدام مثبت در اين زمينه، لايحه منع پولشويي تقديمي دولت به مجلس شوراي اسلامي است كه درحال بررسي است و تا حدودي مقدمات كارها در اين زمينه فراهم شده است.

دليل اين امر آن است كه در جامعه ما پولشويي به عنوان يك جرم بدون قرباني شناخته مي شود. اما اگر دقت شـود، ملاحظه مي شود كه پولشويي عارضه اي ثانوي و متناظر با يك جرم منشاء (مقدم) مانند قاچاق موادمخدر، سرقت و ديگر فعاليتهاي مجرمانه است و تنها ناآگاهي از علت و ماهيت پولشويي است كه آن را تا كنون به صورت يك معضل نامريي در نزد جامعه ايراني ناشناخته نگاه داشته است.

برپايه تعريف پولشويي و باتوجه به اينكه جرائم منشاء، لزوماً باهدف ايجاد درآمد براي مجرمان انجام نمي شود زمينه مبارزه با پولشويي در ايران علاوه بر پوشش مواردي مانند نقل وانتقال يا دادوستد موادمخدر، درآمدهاي به دست آمده از ساير جرائم تعريف شده در چارچوب مجموعه قوانين و مقررات كنوني جمهوري اسلامي ايران را دربرمي گيرد.

در اكثر كشورهاي پيشرفته جهان و حتي برخي از كشورهاي همسايه، تعقيب مالي وجوه حاصل از قاچاق و ساير جرائم سازمان يافته، مقدم بر كنترل فيزيكي است. درحالي كه در ايران تمام تلاشها، معطوف به كنترل فيزيكي است. قانون پولشويي، راههاي نقل و انتقال وجوه حاصل از فعاليتهاي مجرمانه را محدود و قابل شناسايي مي كند و با فراهم آوردن امكان سيستمي شناسي متخلفان، احتمال وقوع بسيـــــاري از جرائم را تاحد زيادي كاهش مي دهد.

جرائم منشا پولشويي در ايران عبارتند از: قاچاق موادمخدر، مشروبات الكلي، قاچاق كالا، گريز از ماليات، معاملات متكي به اطلاعات دروني يا محرمانه، اخاذي، ارتشاء، اختلاس، كلاهبرداري، سرقت، آدم ربايي، قتل و جنايت، قمار، ربا و فحشا.[1]

پول شویی سایه ای مرگبار بر اقتصاد

بشر از زمانی که پا به زمین گذاشت جرم با او همراه شد اولین جرم قتل بود وبه پشتوانه ی آن بزه های دیگری چون سرقت وکلاه برداری روان شد.به تدریج با اجتماع انسان ها و به وجود آمدن جوامعی که به سرعت رو به پیشرفت و تکنولوژی نهاده بود و همراه باتوسعه ی اقتصادی شکل پیچیده تری به خود گرفتند.با ظهور صنعت و فناوری جرم های جدیدی از دل جامعه سر بر آوردند.جرائم کامپیوتری و اینترنتی – رانت خواری- اختلاس و……. محصول این جریان هستند.ازجمله جرائمی که از بطن بزه های دیگری چون قاچاق موادمخدر-  قاچاق انسان و جرائم سازمان یافته به وجود آمد پول شویی بود.پول شویی (تطهیرپول) به عنوان یک جرم تقریبا” حدود دو دهه سابقه دارد.

اساس پولشویی عملا” از سال۱۹۸۰ و به قاچاق بر می گردد.بحث پول شویی از زمانی به طور جدی مورد توجه قرار گرفت که قاچاقچیان مواد مخدر در صدد برآمدند تاسودهای کلان حاصل از قاچاق را در سیستم های مشروع و کارهای تجاری قانونی تزریق کنند تا به این صورت هم به پول های کثیف حاصل از جرم جنبه ی مشروع و قانونی دهند و علاوه برآن با وارد کردن این پول ها به سیستم اقتصاد باعث محوشدن ریشه ی غیرقانونی آن ها و ناتوانی در عدم پیگیری ماموران برای دستگیری مجرمین گردند.به نظرمی رسد اصطلاح پول شویی از مالکیت خشک شویی ها که توسط مافیا در امریکا اداره می شد،گرفته شده است.شاید به نظر آید که پول شویی پدیده ای نوظهور است اما عده ای معتقدند که سابقه ی آن به هزاران سال قبل برمی گردد که سلاطین و خوانین اموال و دارایی های خود را مخفی می کردند.تعاریف مختلفی از پول شویی (تطهیرپول)توسط حقوق دانان ارائه شده است.دکتر میرمحمدصادقی پول شویی را این گونه تعریف می کند: منظور ازتطهیر مال، مخفی کردن منبع اصلی اموال ناشی از جرم و تبدیل آن ها به اموال پاک می باشد به طوری که یافتن منبع اصلی آن غیر ممکن یا بسیار دشوارگردد و در تعریف ساده تر پول شویی فرایندی است که در طی آن شخص منابع و درآمدهای غیرقانونی را به حالت قانونی تبدیل می کند.

با جهانی شدن این جرم و آثار مخربی که بر روی اقتصاد کشورها نهاده است ضرورت مبارزه با آن در میان کشورها به طورجدی مطرح شده است از جمله آثار زیان بار پول شویی بر اقتصاد، مختل کردن عملیات بازارها، افزایش شدید تورم در کشورهایی که مجرمان در آن عملیات تجاری انجام می دهند و مهم تر از آن وارد کردن آسیب جدی به سیستم های مالی کشورها می باشد. امریکا اولین کشوری بود که با وضع قوانین، پول شویی را جرم شمرد و به این ترتیب کشورهای خارجی دیگر که اکثرا” توسعه یافته بودند دست به این اقدام زدند. کشورهایی چون انگلستان، سوئیس، فرانسه و ژاپن گرد هم آمده دست به تصویب کنوانسیون های متعدد و راه کارهایی برای پیشگیری و مبارزه با این جرم زدند.

مهم ترین جرمی که منجر به پول شویی می شد، قاچاق موادمخدر بود.قاچاقچیان سودهای به دست آمده از این جرم را با شیوه های مختلف وارد سیستم بانکی و تجاری کشورها می کردند و از این راه باعث ناکارآمدی و آسیب در سیستم بانکداری و اقتصاد می شدند. بیشترین راه کارهایی که در این کنوانسیون ها ارائه می شود لوایح متعدد برای مبارزه با قاچاق موادمخدر و عدم راه یابی این پول ها به فعالیت های تجاری کشورها است. برخلاف بسیاری از کشورها که پولشویی را به عنوان پدیده ی مجرمانه تلقی کرده اند ایران پول شویی را جرم نمی داند.اگرچه اصل۴۹ قانون اساسی بیان می دارد که: دولت موظف است ثروت های ناشی از ربا،غصب،رشوه،اختلاس، سرقت و………..رابه صاحب حق رد کند اما مبحث پول شویی بسیار گسترده تر از آن چیزی است که دراصل۴۹ بیان شده است.تنها اقدام مثبت در این زمینه لایحه ی منع پول شویی دولت است که در سال ۱۳۸۱در مجلس شورای اسلامی مطرح بوده و تاکنون به تصویب نرسیده است.

پول شویی الکترونیکی

تاكنون مطالب بسياري راجع به جرايم سازمان‎يافته بيان شده است و اين جرايم از ابعاد مختلف حقوقي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي مورد بررسي قرار گرفته‎اند. بايد دانست كه اين طيف از جرايم به لحاظ ويژگي‎هايي كه برخوردارند و اهدافي كه از آنها دنبال مي‎شود، بيش‌تر در محافل بين‎المللي مورد بررسي قرار مي‎گيرند و همان‌طور كه ذكر شد، كنوانسيون پالر مو نيز اين جرايم را در عرصة فراملي مدنظر قرار داده است تا با هماهنگي هرچه بيشتر با آنها مبارزه شود.

پول‎ و بانكداري الكترونيك‌؛ ابزارهاي جديد پول‎شويي

از همان ابتدا كه بشر احساس كرد براي مبادلة كالاهاي خود به يك عامل سنجش بها نيازمند است، پول به مفهوم امروزي خود پا به عرصه گذاشت. اين ابزار در طول زمان چهره‎هاي گوناگوني به خود گرفته است، به نحوي كه از نمك، چرم، طلا و نقره گرفته تا مسكوكات و اسكناس‎هاي متنوع رايج امروزي، هر يك تا زماني اين وظيفه را به عهده‎ داشته‎اند. همان‌طور كه ملاحظه مي‎شود، هر يك از اين اشياء به دليل محدوديت‎هايي كه داشتند، با يك سري اشياي ديگر كه گمان مي‎رفت مطلوبيت بيشتري دارند جايگزين مي‎شدند، اما باز هم به دليل افزايش و گستردگي مبادلات مالي به ويژه در ابعاد كلان و احساس نياز به جابه‌جايي حجم بيشتري از وجوه نقدي، تلاش‎ها جهت يافتن ابزارهاي كم‎حجم اما مطمئني كه قابليت مبادلة سريع نيز داشته باشند، براي جايگزيني با وجوه رايج ادامه يافت و همان‌گونه كه ‎اكنون شاهد هستيم، پول الكترونيك و به تبع آن بانكداري الكترونيك در سراسر جهان به عنوان جايگزين مطمئني براي اسكناس‎ها و مسكوكات رايج شناخته شد‎ه‎اند.

ماهيت پول و بانكداري الكترونيك

پول الكترونيك، همان تكانه‎هاي الكترونيكي (Electronic Pulses) يا داده‎هاي رايانه‎اي است كه واجد اعتبار مالي شده ‎است و به طور كلي دو نوع است؛

سوء استفاده از پول و بانكداري الكترونيك در پول‎شويي

همان‌طور كه پيش از اين بيان شد، اين فناوري جديد چنان براي پول‎شويان شگفت‎انگيز بوده كه آن را ساحل نجات و بهشت خود ناميده‎اند؛ (Schopper, 2002: 8). البته با توجه به توضيحاتي كه داده شد، حداقل بايد اين انتظار را داشت كه آنها نيز به عنوان يك شهروند عادي از ظهور اين پديده خوشحال باشند. اما آنچه كه در اينجا مدنظر است، بررسي ويژگي‎هايي است كه موجب شده در سطح كلان چون پول‎شويي مورد سوء استفاده قرار گيرد.

نتيجه گيري

پولشويي روي ديگر يا نيمرخ مالي فعاليتهاي بزهكارانه اي است كه در آن عوايد حاصل از فعاليتهاي مجرمانه و غيرقانوني طي رونـــــدي در مجاري قانوني تطهير و پاك مي شود.

منابع

• طرح مطالعاتي مبارزه با جرم پولشويي، مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي، تيرماه 1382 مرداد و شهريور ماه 1382.
• …

تهیه بخشی از مقاله توسط اینترنت

فهرست مطالب

مقدمه 1
تعريف پولشويي 3
مراحل پولشويي 4
آثار پولشويي 5
اثرات منفي پديده پولشويي 6
انواع پولشويي 9
لزوم مقابله با پولشويي 10
اقدامات رویداده در ايران 13
پول شویی سایه ای مرگبار بر اقتصاد 15
پول شویی الکترونیکی 19
ماهيت و مختصات جرايم سازمان‎يافته 20
پول‎شويي؛ ساحل نجات جرايم سازمان‎‏يافته 23
پول‎ و بانكداري الكترونيك‌؛ ابزارهاي جديد پول‎شويي 28
ماهيت پول و بانكداري الكترونيك 28
سوء استفاده از پول و بانكداري الكترونيك در پول‎شويي 32
نتيجه گيري 38
منابع 40

مقاله فوق دارای صفحه مشخصات، فهرست مطالب و 40 صفحه متن (در قالب و ) با رعایت کامل صفحه بندی می باشد. همچنین فونت های کار شده برای متن مقاله  B Nazanin(15) و برای تیترهای داخل مقاله B Titr می باشند.

قیمت این مقاله 4100 تومان می باشد، جهت دریافت کامل متن مقاله (قابل ویرایش) بالای صفحه روی پرداخت و دریافت کلیک کنید

مشاهده فهرست مقالات حسابداری

نوشته شده در 1 آبان ۱۴۰۱ توسط بهنام پروندی

لطفا پس از بهره مندی از مطالب فوق با نظر گرمت به من انرژی مثبت تزریق کن 🙂